FACEBOOK ZORBALIĞI VE MAĞDURİYETİ ÖLÇEKLERİNİN TÜRKÇEYE UYARLANMASI

Yıl 2015, Cilt: 16 Sayı: 1, 55 - 70, 01.01.2015

Şirin Küçük İsmail Şahin

Öz

Bu araştırmanın amacı Kwan ve Skoric 2013 tarafından geliştirilen Facebook Mağduriyeti Ölçeği Facebook Victimization Scale ile Facebook Zorbalığı Ölçeği’nin Facebook Bullying Scale Türkçeye uyarlanmasıdır. Ölçekleri uyarlama çalışmaları, çeviri yapılması, uzman görüşü alınması, geçerlik ve güvenirliğin test edilmesi olmak üzere üç aşamada yürütülmüştür. Uyarlama çalışmaları çerçevesinde öncelikle ölçeklerin maddeleri araştırmacılar tarafından Türkçeye çevrilmiş, dokuz uzmandan görüş alınmış ve çeviri görüşler doğrultusunda değiştirilmiştir. Türkçe ve İngilizce formlar arasındaki dil eşdeğerliğini incelemek amacıyla bu formlar İngilizce öğretmenliği 4. sınıfta öğrenim gören öğrenciler tarafından doldurulmuştur. İngilizce ve Türkçe formlar arasındaki dil eşdeğerliği yüksek bulunarak, geçerlik ve güvenirlik çalışmaları yapılmıştır. Yapı geçerliliğini sağlamak amacıyla açımlayıcı ve doğrulayıcı faktör analizleri yapılmıştır. Sonuçlar, ölçeklerin Türkçe formunun bu araştırma grubu için geçerli ve güvenilir olduğunu göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Facebook zorbalığı, Facebook mağduriyeti, ölçek uyarlama

Adaptation of Facebook Victimization and Bullying Scales to Turkish

Öz

The purpose of this study was to adapt the Facebook Victimization and Facebook Bullying Scales for Turkish-language use which were developed by Kwan and Skoric 2013 . This study was conducted in three phases: a translation, b expert review, c validity and reliability of the scales. In order to adapt the scales, scale items were translated to Turkish by the researcher. Then, translation form was further developed by consulting nine experts. To examine language equivalence, both Turkish and original versions of the scales were administered to senior university students studying Englishlanguage education. Since the questionnaires have high levels of language equivalence, validity and reliability studies were conducted. To determine construct validity, exploratory and confirmatory factor analyses were employed. Results demonstrate that the Turkish version of the scale is a valid and reliable measurement

Anahtar Kelimeler

Facebook bullying, Facebook victimization, survey adaptation

Kaynakça

• Akman, O. & Guven, C. (2015). TPACK survey development study for social sciences teachers and teacher candidates. International Journal of Research in Education and Science (IJRES), 1(1), 1-10.
• Arıcak, O. T. (2009). Psychiatric symptomatology as a predictor of cyberbullying among university students. Eurasian Journal of Educational Research, 34, 167-184.
• Arıcak, O.T., Kınay, H., & Tanrıkulu, T. (2012). Siber Zorbalık Ölçeği'nin İlk Psikometrik Bulguları. Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi, 9, (1), 101-114
• Bayram, N. (2010). Yapısal Eşitlik Modellemesine Giriş (Amos Uygulamaları). Ezgi Kitapevi.
• Björkqvist, K. (1994). Sex differences in physical, verbal, and indirect aggression: A review of recent research. Sex Roles, 30, 177–188.
• Büyüköztürk, Ş., Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş., Demirel, F., & Kılıç, E. (2012). Bilimsel Araştırma Yöntemleri (11.Baskı). Ankara: Pegem Akademi yayınları.
• Büyüköztürk, Ş., Akgün, Ö.E., Özkahveci, Ö., & Demirel, F. (2004). Güdülenme ve Öğrenme Stratejileri Ölçeğinin Türkçe Formunun Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri/Educational Sciences: Theory & Practice, 4(2) Kasım/November 2004. s. 207-239.
• Cassidy, W., Jackson, M., & Brown, K. N. (2009). Sticks and stones can break my bones, but how can pixels hurt me? Students’ experiences with cyber-bullying. School Psychology International, 30(4), 383–402.
• Celik, I., Sahin, I., & Aydin, M. (2014). Reliability and validity study of the Mobile Learning Adoption Scale developed based on the Diffusion of Innovations Theory. International Journal of Education in Mathematics, Science and Technology, 2(4), 300-316.
• Çelen, F. K., Çelik, A., & Seferoğlu, S. S. (2011). Çocukların İnternet kullanımları ve onları bekleyen çevrim-içi riskler. XIII. Akademik Bilişim Konferansı, 2-4 Şubat 2011, İnönü Üniversitesi, Malatya.
• Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G., & Büyüköztürk, Ş. (2010), Sosyal Bilimler için Çok Değişkenli İstatistik. Ankara: Pegem Akademi.
• Demirer, V., Bozoglan, B., & Sahin, I. (2013). Preservice teachers’ Internet addiction in terms of gender, Internet access, loneliness and life satisfaction. International Journal of Education in Mathematics, Science and Technology, 1(1), 56-63.
• Erdur-Baker, Ö. (2010). Cyberbullying and its correlation to traditional bullying, gender and frequent and risky usage of internet-mediated communication tools. New Media Society, 12(1), 109–125.
• Erdur-Baker, Ö. & Kavşut, F. (2007). Akran Zorbalığının Yeni Yüzü: Siber Zorbalık. Eğitim Araştırmaları, 27, 31-42.
• Eroğlu, Y. & Peker, A. (2011). Aileden ve arkadaştan algılanan sosyal destek ve siber mağduriyet: Yapısal eşitlik modeliyle bir inceleme. Akademik Bakış Dergisi, 27,1- 20.
• Gülbahar, Y., Kalelioğlu, F., & Madran, R. O. (2010). Sosyal Ağların Eğitim Amaçlı Kullanımı. İnet-tr 2010 Türkiye’de İnternet Konferansı. İstanbul: İstanbul Teknik Üniversitesi. http://orcun.madran.net/yayinlar/sosyal_aglarin_egitim_amacli_kullanimi.pdf
• Hinduja, S. & Patchin, J. W. (2007). Offline consequences of online victimization: school violence and delinquency. Journal of School Violence, 6(3), 89–112.
• Kapatzia, A. & Sygkollitou, E. (2007). Cyberbullying in Middle and high Schools: Prevalence, center.si/gbccd/papers/P198.pdf> and Age Differences.
• Karakuş, S. & Varol, A. (2012). Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi (BÖTE) Bölümü Öğrencilerinin Sosyal Ağ Kullanım Profillerinin Belirlenmesi. Akademik Bilişim Konferansı 2012. http://ab.org.tr/ab12/bildiri/163.pdf 05.05.2013 tarihinde erişilmiştir.
• Küçük, Ş. (2012). Araştırmaya Dayalı Öğrenme Topluluğu Modeli İle Öğretmen Adaylarının Öğrenme Ortamı Olarak Facebook Kullanımı. Yüksek Lisans Tezi, Necmettin Erbakan University, Konya.
• Kwan, G. C. E. & Skoric, M. M. (2013). Facebook bullying: An extension of battles in school. http://dx.doi.org/10.1016/j.chb.2012.07.014. in Human Behavior, 29, 16-25.
• Li, Q. (2006). Cyberbullying in Schools: A Research of Gender Differences. School Psychology International, 27, 157–70.
• Li, Q. (2007). New bottle but old wine: A research of cyberbullying in schools. Computers in Human Behavior, 23(4), 1777-1791.
• Ma, L., Phelps, E., Lerner, J. V., & Lerner, R. M. (2009). Academic competence for adolescents who bully and who are bullied: Findings from the 4-H Study of Positive Youth Development. Journal of Early Adolescence, 29(6), 862–897.
• Madge, C., Meek, J., Wellens, J., & Hooley, T. (2009). Facebook, social integration and informal learning at university: ‘It is more for socialising and talking to friends about work than for actually doing work’. Learning, Media and Technology, 34(2), 141-155.
• Mahajan, P. (2009). Use of social networking in a linguistically and culturally rich India. The International Information & Library Review, 41, 129-136.
• Meydan, C. H. ve Şeşen, H. (2011).Yapısal Eşitlik Modeli Amos Uygulaması. Detay Yayıncılık.
• Murray, C. (2008). Schools and Social Networking: Fear or Education. Synergy Perspectives, 6 (1), 8-12.
• Özdemir, M. & Akar, F. (2011). Lise Öğrencilerinin Siber-Zorbalığa İlişkin Görüşlerinin Bazı Değişkenler Bakımından İncelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 17(4), 605-626.
• Öztürk, M. (2011). Üniversite Ögrencilerinin Sosyal Paylaşım Sitelerini Kullanma Amaçları ve Eğitimde Kullanımıyla İlgili Görüsleri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi, Sakarya.
• Patchin, J. W. & Hinduja, S. (2006). Bullies move beyond the schoolyard: A preliminary look at cyberbullying. Youth Violence and Juvenile Justice, 4(2), 148-169.
• Patchin, J. W. & Hinduja, S. (2010). Cyberbullying and self-esteem. Journal of School Health, 80(12), 614-621.
• Sen, M. & Yesilyurt, E. (2014). The development of Paranormal Belief Scale (PBS) for science education in the context of Turkey. International Journal of Education in Mathematics, Science and Technology, 2(2), 107-115.
• Sheldon, P. (2008). The Relationship Between Unwillingness-to-Communicate and Students’ Facebook Use. Journal of Media Psychology, 20(2), 67-75.
• Socialbakers (2012). Turkey Facebook Statistics. http://www.socialbakers.com/facebook- statistics/turkey adresinden 10.05.2012 tarihinde erişilmiştir.
• Socialbakers (2013). Turkey Facebook Statistics. http://www.socialbakers.com/facebook- statistics/turkey adresinden 01.05.2013 tarihinde erişilmiştir.
• Şahin, İ. (2009). Eğitsel İnternet Kullanım Öz-yeterliği İnançları Ölçeğinin Geçerliği ve Güvenirliği. S. Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21, 459-469.
• Şahin M., Sarı S. V., Özer Ö., & Er S. H. (2010). Lise öğrencilerinin siber zorba davranışlarda bulunma ve maruz kalma durumlarına ilişkin görüşleri. SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 21, 257-270.
• Şimşek, Ö. F. (2007). Yapısal Eşitlik modellemesine giriş, temel ilkeler ve LISREL uygulamaları. Ankara: Ekinoks Yayıncılık.
• Woods, S. & Wolke, D. (2004). Direct and relational bullying among primary school children and academic achievement. Journal of School Psychology, 42, 130–155.