PROBLEM ÇÖZÜMLERİNDE BİR ANALİZ METODU OLARAK PRAKSEOLOJİK ORGANİZASYONUN KULLANIMI: BİR DİNAMİK PROBLEMİ ÖRNEĞİ

Yıl 2015, Cilt: 16 Sayı: 1, 71 - 90, 01.01.2015

Burak Kağan Temiz Ahmet Yavuz

Öz

Bu çalışma, fizik problem çözme etkinliklerinin değerlendirilmesinde kullanılabilecek üç farklı analiz metodunun doğru-yanlış, kontrol listesi ve prakseolojik analiz karşılaştırılması amacıyla yapılmıştır. Bu karşılaştırmayı yapmak için mekanikte sıklıkla karşılaşılan rutin bir problem olan, sistemin ivmesi hesaplama problemi ile pek karşılaşılmayan tek bir parçanın ivmesini bulma problemleri seçilmiştir. Bu problemleri içeren Dinamik Soru Seti 2013-2014 eğitim-öğretim yılında, İç Anadolu Bölgesi’ndeki bir üniversitede öğrenim gören 40 lisans öğrencisine uygulanmıştır. Bu öğrencilerin tamamı, Newton mekaniği konularını içeren Genel Fizik 1 dersini almış ve çalışmaya gönüllü katılmıştır. Öğrenci çözümleri üç farklı analiz yöntemi ile değerlendirildiğinde farklı bulgular elde edilmiştir. Doğru-yanlış analizi, öğrencilerin ivme hesaplama görevlerinde bir takım güçlükler yaşadığını göstermiş, ancak bu güçlüklerin nedenini ortaya koyamamıştır. Kontrol listesi, çözüm süreci hakkında çok daha detaylı bilgiler vermiş olmasına rağmen güçlüklerin altında yatan yapıları saptayamamıştır. Prakseolojik analiz ise, öğrencilerin çözümlerinde kullandıkları teknik ve işlem tiplerini belirleyerek teşhise yönelik bir yaklaşım sunmuştur.

Anahtar Kelimeler

Fizik Öğretimi, problem çözme, kontrol Listesi, Prakseolojik Analiz

Praxeological Organisation as an Analysis Tool for Problem Solving: An Example of Dynamics Problem

Öz

This study aims to compare three analyses methods that can be used for analysing physics problem solving activities. These analyses tools are wrong-right, check list and praxeological analysis. For this study two types of problem were used. Fist is a routine problem about acceleration calculation problem that students encounter in mechanics and the second is a type of problem rarely seen about calculating acceleration of an object in multi-objects systems. Questions set called as Dynamic Question Set were administrated to 40 undergraduate students in 2013-2014 academic year in Central Anatolia region. Participants are voluntary and took General Physics I course. Three analyses tool were given different findings. An analysis according to wrong-right axis indicated that students had difficulties for calculating acceleration however this analysis tool was not able to indicate where difficulty arises. Checklist as an analysis tool gave detailed information about problem solving process however it is not able to show underlying reasons related to students’ difficulties. While praxeological analysis showed how students considered a type of problem and what problem solving strategy they activated. Then praxeological analysis offered an approach for diagnosing students’ difficulties

Anahtar Kelimeler

Physics Education, problem solving activities, checklist, Praxeological Analysis

Kaynakça

• Bolton, J., & Ross, S. (1997). Developing students’ physics problem-solving skills. Physics Education, 32, 176.
• Berberoğlu, G. (2006). Sınıf içi ölçme ve Değerlendirme teknikleri. İstanbul: Morpa Kültür Yayınları, 85-89.
• Çepni, S. (2012). Araştırma ve Proje Çalışmalarına Giriş. Pegem Akademi. 74-90.
• Chevallard, Y. (1992). Concepts fondamentaux de la didactique : perspectives apportées par Mathématiques, 12/1, 73–112.
• Chevallard, Y. (1997). Familière et problématique, la figure du professeur. Recherches En Didactique Des Mathématiques, 17(3), 17–54.
• Chevallard, Y. (2006). Steps towards a new epistemology in mathematics education. In Research in Mathematics Education (CERME 4) (pp. 21–30). Universitat Ramon Llull, Barcelone. Retrieved from http://yves.chevallard.free.fr/spip/spip/article.php3?id_article=95
• Dumas-Carré, A., & Goffard, M. (1997). Rénover les activités de résolution de problémes en physique. Paris: Armand Colin/Masson.
• Grounlund, N.E. (1998). Assessment of Student Achievement. Allyn & Bacon.
• Heller, P., Keith, R. & S.Anderson. (1992). Teaching problem solving through cooperative grouping. Part 1.Group versus individual problem solving. Am. J. Phys. 60, 627–636.
• Heller, P. (1992). Teaching problem solving through cooperative grouping. Part 2: Designing problems and structuring groups. Am. J. Phys., 60, 637–644.
• Hobden, P. (1998). The Role of Routine Problem Tasks in Science Teaching. International Handbook of Science Education, 1, 219.
• Jonassen, D. H. (2010). Learning to solve problems: A handbook for designing problem- solving learning environments. Routledge.
• Korkmaz, H. (2004). Fen ve Teknoloji Eğitiminde Alternatif Değerlendirme Yaklaşımları. Ankara: Yeryüzü Yayınevi, 35-36.
• Kutlu, Ö., Karakaya, İ. ve Doğan, D. C. (2008). Ölçme ve Değerlendirme Performansa ve Portfolyoya Dayalı Durum Belirleme. Ankara: PegemAkademi Yayınevi, 47- 84.
• Mayer, R. E., and Wittrock, M. C. (1996). Problem-solving transfer. In D. C. Berliner and R. C. Calfee (eds.), Handbook of educational psychology (pp. 47–62). NewYork: Macmillan.
• Ogan Bekiroğlu, F. (2004). Ne kadar Başarılı? Klasik ve Alternatif Ölçme- Değerlendirme Yöntemleri ve Fizikte Uygulamalar (1. baskı). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Osborne, R. J., & Gilbert, J. K. (1980). A technique for exploring students’ views of the world. Physics Education, 15, 376.
• Şencan, H. (2005). Sosyal ve Davranışsal Ölçümlerde Güvenirlik ve Geçerlilik. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Tekin, H. (1996). Eğitimde Ölçme ve Değerlendirme. Ankara: Yargı Yayınları. 286-290.
• Yavuz, A. (2009). Problem Çözümlerine Prakseolojik Yaklaşım. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 13(2), 93–106.
• Yavuz, A., Temiz, B. (2013). MEPÇİS1 (Mekanik Problem Çözümlerini İyileştirme Stratejileri 1): Kinematik Algılar ve Newton Dinamiği Problem Çözümleri. Niğde Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Destekleme Birimi, EBT2011/1 proje raporu. Niğde.