İŞİTME ENGELLİ ÇOCUKLARIN SESLETİM VE İŞİTSEL AYIRT ETME GELİŞİM DURUMLARININ İNCELENMESİ

Yıl 2015, Cilt: 16 Sayı: 1, 371 - 387, 01.01.2015

Cem Girgin Duygu Büyükköse

Öz

Bu çalışmanın amacı koklear implant kullanan işitme engelli çocukların sesletim gelişiminin değerlendirilmesi ve sesletim-işitsel ayırt etme gelişimi arasındaki ilişkinin incelenmesidir. Araştırmanın çalışma grubunu İşitme Engelli Çocuklar Eğitim, Araştırma ve Uygulama Merkezi’ne İÇEM devam eden 8;6-10;2 yaş aralığında 18 koklear implantlı çocuk oluşturmaktadır. Çocuklara Sesletim Sesbilgisi Testi’nin alt testleri olan Sesletim Alt Testi ve İşitsel Ayırt Etme Alt Testi uygulanmıştır. Araştırmanın sonucunda İşitsel Ayırt Etme Test’inden alınan puanlar ve Sesletim Alt Testi’nden alınan puanlar arasında yüksek düzeyde ilişki olduğu görülmüştür. İşitme engelli çocukların sözcükteki hece başı- sözcük başı, hece başı- sözcük içi, hece sonu- sözcük içi, hece sonu sözcük sonu pozisyonlarında ünsüz sesbirimlerin sesletimindeki doğruluk yüzdeleri hesaplanarak yüksek ve düşük doğrulukta üretilen sesbirimler bulunmuştur. Sonuçlar tartışılmış ve alanyazın doğrultusunda işitme engelli çocukların sesletim gelişimine etki eden faktörler açıklanmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

İşitme engeli, sesletim, koklear implant

Analyzing the Articulation and Auditory Discrimination Development State of Children with Hearing Impairment

Öz

The study aims to analyze articulation skills and articulation development of hearing impaired children with cochlear implant, and the relationship between auditory discrimation and articulation skills. The participants of the study are 18 children hard of hearing between the ages of 8;6 and 10;2. The children are from Anadolu University’s Applied Research Centre for the Education of Hearing-Impaired Children ICEM . Articulation and auditory discrimation sub-tests of the Turkish Articulation and Phonology Test were applied. The results show a strong positive correlation between auditory discrimination and articulation sub-tests’ scores. Accurate production of each consonant phoneme in every possible word possition in the Turkish language was analyzed by calculating the high and low accurate production of phonemes. The study, in relation to the literature, tries to explain the factors, which influence the articulation development of the children with hearing impairment

Anahtar Kelimeler

Hearing impaired, cochlear implant, articulation

Kaynakça

• Akın, Ö., Tezer, N., Şahin, R. ve Akar, F. (2009). Geç Yaşta Koklear İmplant Uygulamasının Geç Dönem Sonuçları, Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(36), 81-91.
• American Speech- Language- Hearing Association (tarihsiz). Speech sound disorders: articulation http://www.asha.org/public/speech/disorders/SpeechSoundDisorders/ adresinden indirildi. phonological processes. 21/12/2014 tarihinde
• Blamey, P. J., Sarant, J. Z., Paatsch, L. E., Barry, J. G., Bow, C. P., & Wales, R. J. (2001). Relationships among speech perception, production, language, hearing loss, and age in children with impaired hearing. Journal of Speech, Language, and Hearing Research, 44, 264-285.
• Blamey, P. J., & Sarant, J. Z. (2011). Development of spoken language by deaf children. In M. Marschark and P. E. Spencer (Eds.), The Oxford handbook of deaf studies, language, and education, volume 1 (s.241-257). New York: Oxford Universty Press.
• Bloom, L. & Lahey, M. (1978). Language development and language disorders. New York: John Wiley & Sons.
• Bouchard, M. G., Normand, M., & Cohen, H. (2007). Production of consonants by prelinguistically deaf children with cochlear implants. Clinical Linguistics and Phonetics, 21, 875–884.
• Cameron, A. (2004). Encyclopedia of social science research method. P. L., Lewis-Beck, M., Bryman, A. & Lida, T. (Eds.), Kurtosis (ss. 544-545). Thousand Oaks, CA: Sage Publications.
• Cheng-Ju, D. W., & Brown, P. M. (2004). Parents' and Teachers' Expectations of Auditory-Verbal Therapy. The Volta Review, 104(1), 5-20.
• Clark, M. (1986). Introduction: For which population is an auditory approach suitable. The Volta Review, 88(5) 1-11.
• Cohen, J. W. (1977). Statistical power analysis the behavioral sciences. NY, SF, London: Academic Press.
• Çeliker, Z. P., ve Ege, P. (2005). İşitme engellilerin konuşmalarının anlaşılabilirliğine etki eden faktörler. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 6 (1), 19-32.
• DesJardin, J. L., Ambrose, S. E., Martinez, A., & Eisenberg, L. S. (2009). Relationships between speech perception abilities and spoken language skills in young children with heairng loss. International Journal of Audiology, 48(5), 248-259.
• Dodd, B., Holm, A., Hua, Z., Crosbie, S., & Broomfield, J. (2006). English phonology: acquisition and disorder. In Z. Hua and B. Dodd (Eds.), Phonological development and disorders in children. A multilingual perspective (s. 25-55) Clevedon: Multilingual Matters.
• Ege, P., Acarlar, F., ve Turan, F. (2005). Ankara Artikülasyon Testi el kitabı. Ankara.
• Ertan, E. (2011). Türkçe'deki sürtünmeli seslerin akustik özelliklerinin belirlenmesi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
• Flexer, C. (1999). Facilitating hearing and listening in young children. San Diego, CA: Singular Publishing Group.
• Girgin, C. (1997). Türkçe konuşan doğal işitsel sözel yöntemle eğitim gören işitme engelli kız çocukların konuşma anlaşılırlığı ile süre ve perde özellikleri ilişkisi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
• Grunwell, P. (1982). Clinical phonology. London, Sidney: Croom Helm.
• Hua, Z. (2002). Phonological development in specific contexts: studies of Chinese- speaking children. Clevedon , Buffalo, N.Y. : Multilingual Matters.
• Karasar, N. (2005). Bilimsel araştırma yöntemi: Kavramlar, ilkeler, teknikler. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Ladefoged, P. (2001). Vowels and consonants an introduction to the sounds of language. Massachusetts: Blackwell Publishers.
• Levitt, A. G., & Aydelott Utman, J. G. (1992). From babbling towards the sound systems of English and French: A longitudinal two-case study. Journal of child language, 19(01), 19-49.
• Nicholas, J. G., & Geers, A. E. (2007). Will they catch up? The role of age at cochlear implantation in the spoken language development of children with severe to profound Research, 50(4), 1048-1062. loss. Journal of Speech, Language, and Hearing
• Owens, R., E. (2008). Language development: an introduction. New York: Pearson/Allyn and Bacon.
• Özdemir, S. (2006). Koklear implant uygulanan hastaların işitsel performans analizleri. Yayınlanmamış uzmanlık tezi, Çukurova Üniversitesi, Adana.
• Robinshaw, H. (2007). Acquisition of hearing, listening and speech skills by and during key stage 1. Early Child Development and Care, 177(6-7), 661-678.
• Samson, L., Simons, M., & Shelton, C. (2000). Controversies in the field of hearing impaired: Early identification, education methods, and cochlear implants. Infants and Young Children, 12(4).
• Shapiro, S. S. & Wilk, M. B. (1965). An analysis of variance test for normality (complete samples). Biometrika, 591-611.
• Spencer, L. J., & Guo, L.-Y. (2013). Consonant development in pediatric cochlear implant users who were implanted before 30 months of age. Journal of Deaf Studies and Deaf Education, 18, 93–109.
• Tabachnick, B. G., & Fidell, L. S. (2012). Using multivariate statistics. New Jersey: Pearson.
• Tomblin, J. B., Barker, B. A., Spencer, L. J., Zhang, X., & Gantz, B. J. (2005). The effect of age at cochlear implant initial stimulation on expressive language growth in infants and toddlers. Journal of Speech, Language, and Hearing Research, 48(4), 853-867.
• Topbaş, S. S. (1997). Phonological acquisition of Turkish children: implications for phonological disorders. European Journal of Disorders of Communication, 32 (4), 377-396.
• Topbaş, S. S. (2003). İletişim, dil, konuşma: temel kavramlar. S.S Topbaş (Ed.), Çocukta dil ve kavram gelişimi (s. 1-22). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Topbaş, S. S. (2005). Türkçe sesletim sesbilgisi testi, Ankara: MEB Yayınevi.
• Topbaş, S. S. ve Yavaş, M. (2006). Phonological acquisition and disorders in Turkish speaking children. Z. Hua ve B. Dodd. (Eds), Phonological development and disorders: A multilingual perspective. (s. 233-253). US: Multilingual Matters.
• Topbaş, S., S. (2011). Sesbilgisel Gelişim. S.S. Topbaş (Ed.), Dil ve kavram gelişimi. (s. 75-101). Ankara: Kök Yayıncılık.
• Turan, Z., Küçüköncü, D., Cankuvvet, N. ve Yolal, Y. (2012). Koklear implant ve işitme cihazı kullanan işitme kayıplı çocukların dil ve dinleme becerilerinin değerlendirilmesi. Gülhane Tıp Dergisi, 54, 142-150.
• Tüfekçioğlu, U. (1998). Farklı eğitim ortamlarındaki işitme engelli öğrencilerin konuşma dillerinin incelenmesi. Eskişehir: İşitme Özürlü Çocuklar Eğitim ve Araştırma Vakfı Yayınları.
• Yoshinaga, I., Chiristine, S., & Allison, L. (1998). Language of early-and later identified with hearing loss. Pediatrics, 102, (5), 1161-1171
• Wiggin, M., Sedey, A. L., Awad, R., Bogle, J. M., & Yoshinaga-Itano, C. (2013). Emergence of consonants in young children with hearing loss. Volta Review,113(2), 127-148.
• Wilkins, M., & Ertmer, D. J. (2002). Introduction young children who are deaf hard of hearing to spoken language: Child’s voice, an oral school. Language, Speech, and Hearing Services in Schools, 33, 196-204.