FEN BİLGİSİ ÖĞRETMEN ADAYLARININ IŞIKLA İLGİLİ KAVRAM YANILGILARININ BELİRLENMESİNDE KAVRAM KARİKATÜRLERİNİN VE AÇIK UÇLU SORULARIN ETKİLİLİKLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI

Yıl 2013, Cilt: 14 Sayı: 1, 367 - 388, 01.01.2013

Mustafa Uzoğlu Ali Yıldız Yahya Demir Erdoğan Büyükkasap

Öz

Bu çalışma; fen bilgisi öğretmen adaylarının "Işık" konusuyla ilgili alternatif düşüncelerinin belirlenmesinde kavram karikatürleri ve açık uçlu soruların etkililiğinin karşılaştırılması için yapılan nitel bir çalışmadır. Araştırmanın örneklemini Atatürk Üniversitesi Fen Bilgisi Öğretmenliği Anabilim Dalı’nın 1., 2. ve 3. sınıflarında öğrenim gören toplam 212 öğretmen adayı oluşturmuştur. Öğretmen adaylarının alternatif düşünceleri kavram karikatürleri ve açık uçlu sorular kullanılarak araştırılmıştır. Çalışmada, öğretmen adaylarının sahip oldukları alternatif düşünceleri tespit etmek için açık uçlu ve kavram karikatürü sorularından oluşmuş iki test kullanılmıştır. Çalışmanın veri analizi içerik analiziyle yapılmıştır. Araştırmada öğretmen adaylarının beyaz kedinin karanlıkta görülebileceği, yıldızlar sadece ay ışığını yansıttıkları için gün ışığında gözükmeyeceği gibi bazı alternatif düşüncelere sahip oldukları ve bu alternatif düşüncelerin belirlenmesinde kavram karikatürlerinin en az açık uçlu sorular kadar etkili olduğu sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

ıĢık, kavram yanılgıları, kavram karikatürleri, fen bilgisi öğretmen adayları

A Comparison of Effectiveness of Concept Cartoons and Open-ended Questions to Determine the Misconceptions of Pre-service Science Teacher about Light

Öz

This study is a qualitative study carried out to compare the effectiveness of concept cartoons and open-ended questions to determine the alternative ideas of pre-service science teachers about “light”. The participants of the study, which was conducted in Ataturk university Education Faculty, were 212 pre-service science teachers who are in the 1st , 2nd , and 3rd grades. The alternative ideas of pre-service science teachers were investigated by using concept cartoons and open-ended questions. Two tests made of concept cartoons and open-ended questions were used to determine the alternative ideas of the pre-service science teachers in the study. The data of the study was analysed using content analysis. It was found that the pre-service science teachers possessed some alternative concepts such as white cat could be seen in darkness and stars can not be seen in daylight because they only reflect moon light and while determining these alternative ideas, concepts cartoons were as effective as open-ended questions. It was found that pre-service science teachers had some alternative ideas and concept cartoons were as suitable as the open-ended questions to determine these alternative ideas. Preservice science teachers have ideas white cat can be seen in the dark, the stars can’t be seen only in the light of the day to reflect the moonlight

Anahtar Kelimeler

Light, misconceptions, concept cartoons, pre-service science teachers

Kaynakça

• Alptekin, T. (2006). Lise 2. Sınıf Öğrencilerinin Newton’un Hareket Kanunları İle İlgili Kavram Yanılgıları. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
• Alvermann, D. E. ve Hague, S. A. (1989). Comprehension of counterintuitive science text: effects of prior knowledge and text structure. Journal of Educational Research, 82(1), 197-202.
• Anderson, C., ve Karrquist, C. (1983). How Swedish pupils, aged 12-15 years, understand light and its properties. Journal of Science Education, 5 (4), 316-322.
• Beeth, M. E. (1998). Teaching science in fifth grade: instructional goals that support conceptual change. Journal of Research in Science Teaching, 35(10), 1091-1101.
• Büyükkasap, E., Düzgün, B., Ertuğrul, M. ve Samancı, O. (1998). Bilgisayar destekli fen öğretiminin kavram yanılgıları üzerine etkisi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 6(2), 59-66.
• Canpolat, N. (2006). Turkish undergraduates’ misconceptions of evaporation, evaporation rate, and vapour (15), 1757–1770.
• pressure. International Journal of Science Education, 28
• Çalık, M. ve Ayas, A. (2003). Çözeltilerde kavram başarı testi hazırlama ve uygulama. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(2), 1-17.
• Çiğdemtekin, B. (2007). Fizik Egitiminde Elektrostatik Konusu ile ilgili Kavram Yanılgılarının Giderilmesine Yönelik Yayımlanmamış Yüksek Lisans Bilimleri Enstitüsü. Bir
• Karikatüristik Yaklaşım. Tezi. Gazi Üniversitesi, Eğitim
• Demir, Y., Uzoğlu, M. ve Büyükkasap, E. (2012). Fen bilgisi öğretmen adaylarının kuvvet ve hareket ile ilgili belirlenmesinde kullanılan karikatürlerin ve çoktan seçmeli soruların etkililiğinin karşılaştırılması. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi. 1(1), 88-102.
• Ekici, F., Ekici, E. ve Aydın, F. (2007). Utility of Concept Cartoons in Diagnosing and Overcoming Journal of Environmental ve Science Misconceptions Related to Photosynthesis International Education. 2 (4), 111 – 124.
• Eryılmaz, A. ve Sürmeli, E. (2002). Üç-aşamalı sorularla öğrencilerin ısı ve sıcaklık konularındaki [http://www.fedu.metu.edu.tr/ufbmek-5/b_kitabi/PDF/Fizik/Bildiri/t110d.pdf] adresinden 06.05.2011 tarihinde edinilmiştir. ölçülmesi.
• Feyzioğlu, B. (2006). Farklı Öğrenme Süreçlerinin Temel Kimya Öğretilmesinde ve Kavram yanılgılarının Giderilmesinde Kıyaslamalı Olarak Uygulanması. (Yayımlanmamış doktora tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Hewson, P.W. ve Hewson, M.G. (1981). Effect of instruction using, students' prior knowledge and Meeting of the National Association New York.
• conceptual change strategies on science learning. Annual for
• Research in Science Teaching
• Kabapınar, F. (2005). Yapılandırmacı Ögrenme Sürecine Katkıları Açısından Fen Derslerinde Kullanılabilecek Bir Karikatürleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 5 (1), 135-146.
• Kara, M. (2002). Ortaöğretim öğrencilerinin ışık ve optik ile ilgili zor ve yanlış anlaşılan kavramların tespiti
• üzerine bir araştırma, Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Keogh, B. ve Naylor, S. (1999). Concept cartoons, teaching and learning in science: an evaluation. International Journal of Science Education, 21 (4), 431-446.
• Keogh, B. ve Naylor, S. (2004). Concept cartoons in science education. Millgate House Publishing, 206s, Cheshire.
• Keogh, B. ve Naylor, S., Wilson, C. (1998). Concept cartoons: a new perspective on physics education. Physics Education, 33 (4): 219-224.
• Khurshid, M. & Iqbal, M.Z. (2009). Children’s Misconceptions about Units on Changes, Acids and Laboratory
• Preparation of CO2. Bulletin of Education and Research, 31 (2), 61-74.
• Köse, S., Ayas, A. ve Taş, E. (2003). Bilgisayar Destekli öğretimin Kavram Yanılgıları Üzerine Etkisi: Fotosentez. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(2), 106–112.
• Lavoie, D. R. (1997). Using a modified concept mapping strategy to identify students' alternative scientific understandings of biology. Annual Meeting of the National Association for Research in Science Teaching, Chicago.
• Naylor, S., Keogh, B. & Downing, B. (2007). Argumentation and primary science. Research in Science Education. 37, 17-39.
• Palut, Z. Ö. (2006). Fen Öğretiminde Aktif Öğrenmenin Kavram Yanılgılarını Gidermeye Etkisi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Posner, G., Strike, K., Hewson, D. ve Gertzog, W. (1982). Accommodation of a scientifîc conception: toward a theory of conceptual change. Science Education, 66 (2), 211-227.
• Ramadas, J. ve Driver, R. (1989). Aspects of secondary students’ ideas about light. Children’s Learning in Science Project, CSSME Universityof Leeds.
• Sabancılar, H. (2006). Lise 2. Sınıf Öğrencilerinin Dairesel Hareket Konusundaki Kavram Yanılgıları. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Stephenson, P. ve Warwick, P. (2002). Using concept cartoons to support progression in students' understanding of light. Physics Education, 37 (2), 135-141.
• Trowbridge, E. J., ve Mintzes, J. J. (1985). Students’ alternative conceptions of animals and animals classification. School Science and Mathematics, 85(4).
• Uzoğlu, M. ve Yıldız, A. (2011). İlköğretim 6. sınıf öğrencilerinin ısı konusunu anlama düzeylerinin belirlenmesi. Journal Of Qafqaz University. 31, 143-150.
• Wang, T., ve Andre, T. (1991). Conceptual change text versus traditional text and application questions versus no questions in learning about electricity. Contemporary Educational Psychology, 16(1), 103-116.
• Yalçın, M., Altun, S., Turgt, Ü. ve Aggül, F. (2009). First year turkish science undergraduates’ Education, 18, 1083–1093. understandings
• and misconceptions of light. Science
• Yıldız, A. (2003). Fizik Öğrencilerinin, Çekim, Kuvvet ve Hareket Hakkındaki Düşünceleri ve Öğretim Elemanlarının Öğrenci Düşünceleri ile İlgili Tahminleri. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
• Yıldız, A. ve Büyükkasap, E. (2006). Fizik öğrencilerinin, kuvvet ve hareket konusundaki kavram yanılgıları ve
• öğretim elemanlarının bu konudaki tahminleri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30, 268-277.
• Yıldız, İ. (2000). İlköğretim 6. Sınıf öğrencilerinin ışık ünitesindeki kavram yanılgıları. Yayımlanmamış yüksek
• lisans tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
• Yürük, N., Cakır, O. S. ve Geban, O. (2000). Kavramsal değişim yaklaşımının hücresel solunum konusunda lise etkisi. 4. Fen Bilimleri Eğitimi Kongresi
• öğrencilerinin biyoloji dersine karşı tutumlarına Ankara.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2005). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.