ÖĞRETİM KADEMELERİNE GÖRE ÖĞRENCİLERİN ELEŞTİREL DÜŞÜNME DÜZEYLERİ

Yıl 2009, Cilt: 10 Sayı: 2, 19 - 28, 01.05.2009

Özgen Korkmaz Rüştü Yeşil

Öz

Bu araştırmanın amacı; ilköğretim, ortaöğretim ve yükseköğretim kademesi sonlarında öğrencilerin eleştirel düşünme düzeylerini belirlemektir. Araştırma, betimsel bir çalışmadır ve tarama modelinde yürütülmüştür. Çalışma grubunu ilköğretim 8. sınıftan 110, Lise 12. sınıftan 145 ve yüksek öğretim 4. sınıftan 140 olmak üzere toplam 395 öğrenci oluşturmaktadır. Araştırma verileri, literatür taraması ve California Eleştirel Düşünme Eğilimi Ölçeği ile kaynak gruplardan toplanmıştır. Ölçeğin iç tutarlılık katsayısı 0,88’dir. Toplanan veriler üzerinde frekans, yüzde, aritmetik ortalama ve t testi analizleri yapılmış; anlamlılık için p

Anahtar Kelimeler

Eleştirel düşünme, ilköğretim, ortaöğretim, yüksek öğretim

STUDENTS’ CRITICAL THINKING LEVEL AS TO EDUCATIONAL DEGREES

Öz

The purpose of this study was to examine critical thinking level and dispositions of students at the end of primary, secondary and higher education. Participants of this descriptive study were 395 students in primary school’s 8. Class 110 students , high school’ 12. class 145 students and faculty’s 4. Class 140 students . Data of the study were based on literature review and on scores on California Critical Thinking Disposition Inventory. Its alpha coefficient for internal consistency was 0.88. Data analyses were involve determination of descriptive statistics and use of t-test p

Anahtar Kelimeler

Critical thinking, primary education, secondary education, higher education

Kaynakça

• Akbıyık, C. (2002). Eleştirel Düşünme Eğilimleri ve Akademik Başarı, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara
• Akbulut, T., (1999). İlköğretim Okullarında Görevli Öğretmenlerin Soru Sorma Becerilerinin Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı. Adana
• Akgün, Ö., E. (2005). Uygulayanların Deneyim Ve Görüşleriyle Yapıcı Yaklaşım Ve Yapıcı Yaklaşımların Uygulanması Öncesinde Yapılması Önerilen Araştırmalar. Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Elektronik Eğitim Fakültesi Dergisi Cilt:II, Sayı:II
• Aybek, B. (2006). Konu ve Beceri Temelli Eleştirel Düşünme Öğretiminin Öğretmen Adaylarının Eleştirel Düşünme Eğilimi ve Düzeyine Etkisi. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Brad, R. (1994). Eleştirel Düşünme Becerilerini Öğretme. (Çev: Güzin Büyükkurt). Eğitim ve Bilim, 18 (91):45- 49.
• Branch, B., J. (2000). The Relationship Among Critical Thinking, Clinical Decision Making, and Clinical Practica: A Comparative Study. University of Idaho PhD Thesis.
• Dam, G, Volman, M (2004). Critical thinking as a citizenship competence:teaching strategies. Learning and Instruction, 14, 359–379.
• Elias, M.J. ve Kress, J.S. (1994). Social Decision-Making And Life Skills Development: A Critical Thinking Approach To Health Promotion In The Middle School. Journal of School Health, 64(2), 62-66.
• Ennis, R. H. (1986). A Taxonomy of Critical Thinking Dispositions and Abilities. Teaching Thinking Skills Theory and Practice (Edited by: Robert J. Sternberg). New York: W.H. Freeman and Company.
• Ennis, R.H. (1991). Goals for a Critical Thinking Curriculum In A Costa (Ed.). Developing Minds (Vol.1). Alexandria: Virginia. ASCD.
• Halpern, D., F. (1993). Assessing The Effectiveness of Critic-Thinking Instruction. The Journal of General Education. Vol.42, No:4, 338-353.
• Kaasboll, J.J. (1998). “Teaching Critical Thinking and Problem Defining Skills”. Education and Information Technologies, v.3.
• Karasar, N. (1999). Bilimsel Araştırma Yöntemi: Kavramlar, İlkeler, Teknikler, Ankara: Nobel Yayınevi.
• Kökdemir, D. (2000). Deniz Yıldızlarını Kurtarmaya Çalışanların Öyküsü: Eleştirel ve yaratıcı düşünme. XI. Ulusal Psikoloji Kongresi, 19-22 Eylül, Ege Üniversitesi, İzmir.
• Kökdemir, D. (2003). Belirsizlik Durumlarında Karar Verme ve Problem Çözme. Ankara. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Psikoloji Anabilim Dalı. (Yayınlanmamış Doktora Tezi).
• Külahçı, Ş. (1995). Öğretmen yetiştirme modül serisi, D-mikro Öğretim. Ankara. Özışık Ofset M.
• Lan, W. (2002). Challenging Students With The Tools of Critical Thinking, Social Studies, 93(6)
• Lipman, M. (1988). Philosophy Goes to School. Philadelphia: Temple University Press.
• Myrick, F.; Yonge, O. (2004). “Enhancing Critical Thinking in the Preceptorship Experience in Nursing Education”. Journal of Advanced Nursing, 45(4)
• Özdemir, S. (2005a). Web Ortamında Bireysel ve İşbirlikli Problem Temelli Öğrenmenin Eleştirel Düşünme Becerisi, Akademik Başarı ve İnternet Kullanımına Yönelik Tutuma Etkileri, Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Yayınlanmamış Doktora Tezi
• Özdemir, S., M. (2005b) Üniversite Öğrencilerinin Eleştirel Düşünme Becerilerinin Çeşitli Etkenler Açısından Değerlendirilmesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 3(3)
• Paul, R., Elder, L. (2001). Critical Thinking: Tools for Taking Charge of Your Learning and Your Life . Upper Saddle River, Nj: Prentice Hall.
• Scriven, M. ve Paul, R. (2007). Defining critical thinking: A draft statement for the National Council for Excellence in Critical Thinking. (Available from: http://www.criticalthinking.org/page.cfm?PageID= 410&CategoryID=51 (04.01.2008).
• Semerci, N.(2000). “Kritik düşünme ölçeği”. Eğitim ve Bilim. Cilt:25. Sayı116. S:23-26
• Siegel, H. (1999). “What (Good) are Thinking Dispositions?”, Educational Theory, 49 (2), s:207-224.
• Titiz, T. (2001). Ezbersiz Eğitim Yol Haritası. PegemA Yay. Ankara.
• Ubuz, B. (2002). Üniversite Eğitimi ve Öğretmenlik: Matematik Öğretmenlerinin ve Adaylarının Görüşleri V. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi, Ankara: 16-18 Eylül
• Yeh, Y. (1997). Teacher Training For Critical-Thinking Instruction Via a Computer Simulation. University of Virginia, the Faculty of the Curry School of Education. PhD Thesis.
• Yıldız, Ö., (2003). Türkiye’de Tarih Öğretiminin Sorunları ve Çağdaş Çözüm Önerileri. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15(2)
• Yüceliş A., A. (2003). Web Ortamlı Probleme Dayalı Öğrenmede Bilişsel Esneklik Düzeyinin Öğrenci Başarısı ve Tutumları Üzerindeki Etkisi, Ankara: Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi.