SOSYAL BİLGİLER DERSİNDE TARİH VE COĞRAFYA KONULARI İŞLENİRKEN ÖĞRETMENLERİN MATERYAL KULLANMA DURUMLARI

Yıl 2009, Cilt: 10 Sayı: 2, 85 - 99, 01.05.2009

Kadir Ulusoy Kamile Gülüm

Öz

Eğitim öğretim süreci sadece öğretmenin anlattığı bilgiden ibaret değildir. İyi bir eğitici konuyu işlerken farklı materyaller ve kaynaklar kullanarak öğrencilerin geneline hitap edebilmelidir. Sosyal bilgiler dersi işlenirken tarih ve coğrafya konularının sadece okunarak işlenmesinin yeterli olmayacağı artık bilinmektedir. Bu sebeple öğretmenlerimiz çeşitli öğretim materyalleri kullanarak dersi zenginleştirebilmelidir. Bu durumdan hareketle, bu çalışmada tarih ve coğrafya konuları işlenirken öğretmenlerin materyal kullanımı ve materyallere erişebilme durumları değerlendirilmiştir. Araştırma Adıyaman ili merkez ilçesinde görev yapmakta olan 190 sınıf ve sosyal bilgiler öğretmeni ile yapılmıştır. Yapılan çalışmada; materyal kullanımı konusunda öğretmenlerin istekli olduğu, ancak gerek materyal bulma konusunda eksiklikler olması, bilgi teknolojisi sınıflarının olmaması, zaman ve maddi olanağın olmaması gibi gerekçelerle materyal kullanma konusunda tam olarak istenilen düzeyde olmadıkları görülmüştür. Öğretmenlerin derslerde gerek tarih, gerekse coğrafya konuları olsun en çok kullandığı materyaller harita, fotoğraf ve resim olduğu görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Sosyal bilgiler dersi, tarih konuları, coğrafya konuları, materyal

TO USE OF TEACHERS TO THE TEACHING MATERIALS WHILE STUDYING HISTORY AND GEOGRAPHY SUBJECTS IN SOCIAL SCIENCE LESSONS

Öz

Education is not only made up of the knowledge taught by the teacher but also using various teaching materials and different resources , which help teachers to arise most of the students‟ interest, make the teaching activity more effective. It is a well known fact that only reading the history and geography subjects for the social science lessons isn‟t efficient any more. Therefore it is a compulsory for teachers to enrich the teaching process by using a variety of materials. By taking this fact into consideration, teachers‟ material usage and their accession to these materials were evaluated. This research was conducted on 190 classroom teachers and social science teachers working in Adıyaman. The reliability of the questionaire was assesed Cronbach Alpha: 0,81 . This study indicates that teachers are eager to use various materials during their teaching activity but deficiencies of materials, absence of technology classes at schools or shortage of time and opportunities, prevent teachers from using these materials in an effective way. This study shows that teachers generally use maps, photo and pictures as teaching materials while teaching history and geography subjects in their social science lessons

Anahtar Kelimeler

Social studies lesson, history subjects, geography subjects, material

Kaynakça

• Arslan, M. (1996). “Altı Çizili Materyalle Çalışma ve Tam Öğrenme Yönteminin Öğrenme Düzeyine, Hatırlamaya ve Akademik Benlik Kavramına Etkisi” Yayımlanmamış Doktora Tezi Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Bilen, M. (1990). Plandan Uygulamaya Öğretim, Ankara: Gelecek Yayıncılık Hizm. Ltd. Şti.
• Bloom, B. S. (1979). “İnsan Nitelikleri ve Okulda Öğrenme” Çev: Durmuş Ali Özçelik Ankara: Milli Eğitim Basımevi.
• Büyükkaragöz, S. ve Çivi, C. (1996). Genel Öğretim Metotları, İstanbul.
• Çiftçi, Ü. (2002). Sosyal Bilgiler 6. 7. ve 8. Sınıf Derslerinde Materyal Kullanımının Öğrenci Başarısı ve Tutumlarına Etkisi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Konya, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Doğanay, H. (2002). Coğrafya Öğretim Yöntemleri, Erzurum: Aktif Yayınevi.
• Demir, Ö. ve Acar, M. (1997). Sosyal Bilimler Sözlüğü, Ankara: Vadi Yayınları.
• Demirel, Ö., Seferoğlu, S. S., ve Yağcı, E., (2001). “Öğretim Teknolojileri ve Materyal Geliştirme”, Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Demiralp, N. (2007). Coğrafya Eğitiminde Öğretim Materyalleri, (Ed:S. Karabağ, S. Şahin), Kuram ve Uygulamada Coğrafya Eğitimi, Ankara: Gazi Kitapevi.
• Derry, S.J. (1989). Putting Learning Strategies to Work. Educational Leadership. 47, 5 (p.4-10).
• Ergin, A. (1998). “Öğretim Teknolojisi ve İletişim” Ankara: Anı Yayıncılık.
• Ergün, M. Öğretim Materyalleri Hazırlama İlkeleri, http://www.egitim.aku.edu.tr/otmg4.ppt. (erişim tarihi: 14.11.2008).
• Ertürk, S. (1972). Eğitimde Program Geliştirme, Ankara, Hacettepe Üniversitesi Yayınları.
• Gündüz, Ş. ve Odabaşı, F. (2004). “Bilgi Çağında Öğretmen Adaylarının Eğitiminde Öğretim Teknolojileri ve Materyal Geliştirme Dersinin Önemi”, The Turkish Online Journal of Educational Technology, 3-1, httpwww.tojet.netarticles317.htm (erişim tarihi:21.04.2008.)
• Güngördü, E. (2002). “Coğrafya’da Öğretim Yöntemleri, İlkeler ve Uygulamalar” Ankara: Nobel Yayınevi.
• Hesapçıoğlu, M. (1992). “Öğretim İlke ve Yöntemleri”, İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş.
• Hyerle, D. (1996). “Thinking Maps: Seeing is Understanding” Educational Leadership, 53,4 (85-89).
• İpçioğlu, M. (1999). Bilgisayar Destekli Tarih Eğitimi, Ankara: Nobel Yayınevi.
• Koşar, E. ve Yüksel, S. (2003) “Öğretim Teknolojisi”, Öğretim Teknolojileri ve Materyal Geliştirme, Ankara: Öğreti (Pegem A Yayıncılık).
• Köstüklü, N. (1999). Sosyal Bilimler ve Tarih Öğretimi, Konya: Günay Ofset.
• MEB. (1989). XII. Milli Eğitim Şurası; Raporlar, Görüşmeler, Kararlar İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
• MEB. (2004). İlköğretim Sosyal Bilgiler Programı 4-5. sınıflar (Taslak) İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
• Meydan, A. ve Akdağ, H. (2008). Sosyal Bilgilerde Öğretim Teknolojileri ve Materyal Tasarımı, (Ed:B.Tay ve A. Öcal), Özel Öğretim Yöntemleriyle Sosyal Bilgiler Öğretimi, Ankara: PegemA Yayıncılık.
• Özyürek, L. (1983). “Öğretim İlke ve Yöntemleri”, Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Yayınları.
• Paykoç, F. (1991). Tarih Öğretimi, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Sala, G. (2003). “Öğrenciler Tarafından Geliştirilen Öğretim Materyallerinin Erişiye Etkisi” Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Senemoğlu, N. (1987). “Bilişsel Giriş Davranışları Ve Dönüt Düzeltmenin Erişiye Etkisi” Yayımlanmamış Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Sönmez, V. (1999). “Sosyal Bilgiler Öğretimi ve Öğretmen Kılavuzu”, İstanbul: Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları Öğretmen Kitapları Dizisi:201.
• Şahin, S. ve Gençtürk, E. (2007). Coğrafya Eğitimi ve Bilgi İletişim Teknolojileri, (Ed:S. Karabağ, S. Şahin), Kuram ve Uygulamada Coğrafya Eğitimi, Ankara: Gazi Kitapevi.
• Teker, N. (1990). “Geleneksel Öğretimde Alternatif Video Merkezli Bireysel Öğrenme Yöntemi” Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Ulusoy, K. (2009). Lise Öğrencilerinin Tarih Dersinin İşlenişi İle İlgili Düşünceleri (Ankara Örneği), Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18, 1, 2009, (417–434).
• Yalın, H. İ. (2000) .“Öğretim Teknolojileri ve Materyal Geliştirme”, Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Yanpar, T.Yıldırım, S. (1999) “Öğretim Teknolojileri ve Materyal Geliştirme”, Ankara: Anı Yayıncılık.
• Yanpar, T. Ş. (1994). “İlkokul 4. Sınıf Sosyal Bilgiler Dersinde Akademik Benlik Kavramı, Ders İçi Öğrenme ve Ders Dışı Çalışma Yolları İle Başarı İlişkisi”, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10 (s.43- 48).
• Yanpar, T. (2006). “Öğretim Teknolojileri ve Materyal Tasarımı”, Ankara: Anı Yayıncılık.
• http://www.cde.ca.gov/be/cc/cd/documents/ccbrochure.pdf : State of California, Department of Education (2009) (erişim tarihi:19.02.2009).