SOSYAL BİLGİLER DERSLERİNDE ÖĞRETMEN VE ÖĞRENCİ SORULARI KIRŞEHİR ÖRNEĞİ

Yıl 2008, Cilt: 9 Sayı: 1, 59 - 72, 01.01.2008

Rüştü Yeşil

Öz

Öğretim sürecinde öğretmen ve öğrenciler tarafından en çok yararlanılan öğrenme-öğretme vasıtalarından biri sorulardır. Sorulardan etkin yararlanabilmek, öğretmen ve öğrenci sorularının nitelikleri ile ilişkilidir. Bu araştırma, öğretmen ve öğrenci sorularının nitelikleri ile aralarındaki benzerlik ve farklılıkları belirlemek üzere yapılmıştır. Bu amaçla, ilköğretim II. kademe sosyal bilgiler dersine giren öğretmen ve öğrencilerin ders sürecinde sordukları sorular, nitelikleri yönüyle irdelenmiş; aralarındaki ilişki ve farklılıklar belirlenmeye çalışılmıştır. Veriler, Sosyal Bilgiler Öğretmenliği Programı son sınıf öğrencilerinin ilköğretim II. kademe sosyal bilgiler dersinde yaptıkları gözlemlerle toplanmıştır. Araştırmanın amacı çerçevesinde veriler üzerinde aritmetik ortalama, t testi, korelasyon testi, regresyon testi, anova ve LSD testi uygulanmıştır. Yapılan analizler sonunda; öğretmen ve öğrenci sorularının önemli nitelik sorunlarının bulunduğu, aralarında anlamlı farkların ve ilişkilerin bulunduğu, öğrenci sorularının öğretmen sorularından anlamlı düzeyde etkilendiği, öğretmenlerin hizmet sürelerinin, sorularının niteliği üzerinde anlamlı farklılaşmalara neden olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Soru sorma, öğretim, yöntem, sosyal bilgiler

The Questions of Teacher and Student in Social Studies Courses The Sample of Kirşehir

Öz

Questions are one of the instruments benefited mostly by teachers and students in training process. To be benefited actively from questions connected with questions’ qualities of teachers and students. This research has done to determine qualities of teachers’ and students’ questions; their similarities and differences. For this aim, the qualities of theachers’ and students’ questions in secondary school social studies course was analyzed, and was determined correlations and differences between two of them.Data was gathered with observations of the students of Social Studies Teacher Program in secondary school social studies courses. According to the aim of this research, data was analyzed by means, t test, correlation test, regression test, anova and LSD test. In the end of analyses; they was determined that teachers’ and students’ questions has impotant issues in point of qualities, and has correlation and differences between them, and students questions has been affected from teachers questions in level of meaningfully, and teachers’ period of service has been caused the meaningfull differences on the questions them

Anahtar Kelimeler

Questioning, training, method, social studies

Kaynakça

• Açıkgöz, K.Ü. (2004). Aktif öğrenme. İzmir: D.E.Ü. Buca Eğitim Fakültesi.
• Akbulut, T. (1999). İlköğretim okullarında görevli öğretmenlerin soru sorma becerilerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Adana: ÇÜ Sosyal Bilimler Ens. Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı.
• Barth, J.L. ve Demirtaş, A. (1997). İlköğretim sosyal bilgiler öğretimi Ankara: YÖK/Dünya Bankası Milli Eğitimi Geliştirme Projesi.
• Brophy, J. and Good, T.L. (1997). Looking in classroom. New York: Longman.
• Büyükalan, Filiz, S. (2002). Soru-cevap yöntemine ilişkin öğretimin öğretmenlerin soru sorma düzeyi ve tekniklerine etkisi, (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Ankara: GÜ Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Colletti, A.B. (1987). Teaching methods and applied techniques. New York: Keystone Publications Inc.
• Cunningham, R.T. (1971). “Developing questions-asking skills”, (Ed.: Velgand, J.E.). Developing teacher competiencies. New York: Prentice-Hall, Inc.
• Demirel ,Ö. (1994). Genel öğretim yöntemleri. Ankara: USEM Yay.
• Doğanay, A. (2007). “Üst düzey düşünme becerilerinin öğretimi”, (ed: Doğanay, A.). Öğretim ilke ve yöntemleri. Ankara: Pegem A Yay.
• Galton, M., Simon, B., Croll, P., Jassman, A. and Willcocks, J. (1990). Inside the primary classroom. London: Routhledge.
• Gredler, M.E. (2004). Learning and instruction: theory into practice. New York: Prentice Hall College Div.
• Hickman, S. (2006). “Social significance of patterns of questioning in classroom discourse” avaliable, 25.06.2006: http://cla.libart.calpoly. edu/-jbattenb/papers/hickman.html).
• Karasar, N. (1999). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayınevi.
• Kauchak, D.P. and Eggen P.D. (1998). Learning and teaching: research based method. Boston: A Viacom Company.
• Küçükahmet, L. (1989). Demokrasi Eğitiminde Boyutlar ve Sorunlar (Panel I), Demokrasi İçin Eğitim, Ankara: TED Yayınları, 46-55.
• Küçükahmet, L. (1997). Eğitim programları ve öğretim. Ankara: Gazi Yayınevi.
• MacKay, I. (1997). Soru sorma sanatı. (Çev.: Aksu Bora ve Onur Cankoçak), Ankara: İlkkaynak Kültür ve Sanat Ürünleri Ltd.Şti.
• Messick, R.G. and Reynolds, K.E. (1992). Middle level curriculum in action. London: Longman Publishing Group.
• Moore, K.D. (2000). Öğretim becerileri. (ed. Ersin Altıntaş), (Çev. N. Kaya). Ankara: Nobel Yayınevi.
• Morgan N. and Saxton, J. (1994). Asking better questions. Ontario: Pembroke Publishers.
• Oğuzkan, A.F. (1989). Orta dereceli okullarda öğretim. Ankara: Emel Matbaacılık.
• Tok, T.N. (2007). Etkili öğretim için yöntem ve teknikler, (Edit.: Doğanay, A.). Öğretim İlke ve Yöntemleri. Ankara: Pegem A Yay.
• Weimer, Maryellen. (1993). Improving your classroom teaching. California: SAGE Publications, Inc.
• Yeşil, R. (2006). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin sınıf içi öğretim yeterlikleri, AEÜ Eğitim Fakültesi Dergisi. 7,2, 61-78.
• Yeşil, R. ve Yeşil, S. (2007). Öğretim ilke ve yöntemleri. Kırşehir: Öğrenci Kitabevi Yayınları.
• YÖK. (1999). Türkiye’de öğretmen eğitiminde standartlar ve akreditasyon. Ankara: YÖK Başkanlığı.