Öz
Bu makalede, Osmanlı Devleti döneminde yaşanılan Türk-Amerikan ilişkileri incelenmiştir. Çalışmada öncelikle Amerika Birleşik Devletleri’nin kuruluşu ve kuruluş yıllarındaki Amerikan dış politika anlayışı ortaya konmuştur. Türk-Amerikan ilişkilerinin başlangıcı ve ilk antlaşmalar ile ABD’nin Osmanlı coğrafyasındaki faaliyetleri incelenmiştir. Çalışmada günümüzde Türkiye Cumhuriyeti’nin yaşadığı bazı sıkıntıların kökeninde Osmanlı Devleti döneminde Türk topraklarında yürütülen Amerikan faaliyetlerinin olduğu vurgulanmıştır.
Anahtar Kelimeler
Osmanlı-Amerikan ilişkisi Türk-Amerikan İlişkisi Ermeni Sorunu Misyonerlik
Kaynakça
- Amerika Tarihinin Ana Hatları, ABD Dışişleri Bakanlığı, İktisadî İşbirliği İdaresi Türkiye Özel Misyonu yay., Basım yeri ve tarihi belirtilmemiş.
- An Outline Of American Economics, United States Information Agency United States Of America, Basım yeri ve yılı belirtilmemiş.
- Armaoğlu, F., Belgelerle Türk-Amerikan Münasebetleri, TTK yayn., Ankara 1991.
- --------------------, XX.yy. Siyasi Tarihi (1914-1980), Türkiye İş Bankası Kültür yay., 6. baskı, Ankara 1989.
- Claude, J., Amerikan İmparatorluğu, çev. Tahsin Saraç- Aysel Gülercan, Hint yay., 1969.
- Çandar, T., Osmanlının Yarı Sömürge Oluşu, Ant yay., İstanbul 1970.
- Erhan, Ç., “1830 Osmanlı-Amerikan Antlaşması’nın Gizli Maddesi ve Sonuçları”, Belleten, C.62, no:234, Ağustos 1998.
- --------------, “Osmanlı-ABD İlişkileri”, Yeni Türkiye Dergisi, Osmanlı Özel Sayısı, C.II.
- Erol, M., “Amerika’nın Cezayir ile Olan İlişkileri (1785-1816)”, İ.Ü.E.F. der., sayı: XXXII.
- Fendoğlu, H. F., Modernleşme Bağlamında Osmanlı-Amerika İlişkileri, Beyan yay., İstanbul 2002.
- Fişek, K.-Sander, O., ABD Dışişleri Belgeleriyle Türkiye-ABD Silah Ticaretinin İlk Yüzyılı 1829-1929, Ankara 1977.
- Güngör, E., Türkiye’de Misyonerlik Faaliyetleri, Ötüken yay., İstanbul 1999.
- Gürün, K., Ermeni Dosyası, Ankara 1988.
- Ilgar, İ., “İlk Türk-Amerikan Ticaret Antlaşması”,Hayat Tarih Mecmuası, C.2 (Ekim 1969).
- Kennedy, P., Büyük Güçlerin Yükselişi ve Çöküşleri 1500’den 2000’e Ekonomik Değişme ve Askerî Çatışmalar, İş Bankası yay., Ankara 1990.
- Kıssınger, H., Diplomasi, İş Bankası Kültür yay., Ankara 1998.
- Kocabaşoğlu, U., Kendi Belgeleriyle Anadolu’daki Amerika., ARBA yay., İstanbul 1989.
- ---------------------------, “Doğu Sorunu Çevresinde Amerikan Misyoner Faaliyetleri”, Tarihi Gelişmeler İçinde Türkiye’nin Sorunları Sempozyumu Dün-Bugün-Yarın, TTK yay., Ankara 1990.
- Koloğlu, O., “Türk’le Amerikalı’nın Tanışması”, Tarih ve Toplum, sayı 163, Temmuz 1997.
- Köprülü, O., Tarihte Türk-Amerikan Münasebetleri, Belleten, C.51., 1987.
- Kurat, A., N., Türk-Amerikan Şafak, N., Osmanlı-Amerikan İlişkileri, Münasebetlerine Kısa Bir Bakış (1800-1959), Ankara 1959.
- -------------------, “Türkiye ile ABD Arasındaki Münasebetlere Dair Arşiv Vesikaları”, Tarih Araştırmaları Dergisi, c.5, 1967.
- Sezer, A., “Osmanlı’dan Cumhuriyete Misyonerlerin Türkiye’deki Eğitim Öğretim Faaliyetleri”, Hacettepe Üniv. Edeb. Fak. Der., Ekim 1999. OSAV, İstanbul 2003.
- Şimşir, B., Ermeni Propagandasının Amerika Boyutu Üzerine, Atatürk Üniv. Yay., Erzurum 1984.
- Tümertekin, E., Anglo-Amerika, İstanbul Üniversitesi yayn., İstanbul 1970.
- Türk Dış Politikası, editör: Baskın Oran, Siyasal Kitapevi, İstanbul 2002.
Öz
In this article it was studied, the relationship between Turkey and the USA in the period of the Ottoman Empire. Firstly, it was investigated that foundation of the USA and American foreign policy in Ottoman period. The beginning of the relationship, treaties with Ottoman Empire and the USA; activities of the USA in Otoman were studied in this article. The idea emphasized in the article that:, the origins of present problems had begun in Ottoman Empire period because of the American activities
Anahtar Kelimeler
Ottoman-USA relationship Turkish-American relatioship Armenian Issue Missionary.
Kaynakça
- Amerika Tarihinin Ana Hatları, ABD Dışişleri Bakanlığı, İktisadî İşbirliği İdaresi Türkiye Özel Misyonu yay., Basım yeri ve tarihi belirtilmemiş.
- An Outline Of American Economics, United States Information Agency United States Of America, Basım yeri ve yılı belirtilmemiş.
- Armaoğlu, F., Belgelerle Türk-Amerikan Münasebetleri, TTK yayn., Ankara 1991.
- --------------------, XX.yy. Siyasi Tarihi (1914-1980), Türkiye İş Bankası Kültür yay., 6. baskı, Ankara 1989.
- Claude, J., Amerikan İmparatorluğu, çev. Tahsin Saraç- Aysel Gülercan, Hint yay., 1969.
- Çandar, T., Osmanlının Yarı Sömürge Oluşu, Ant yay., İstanbul 1970.
- Erhan, Ç., “1830 Osmanlı-Amerikan Antlaşması’nın Gizli Maddesi ve Sonuçları”, Belleten, C.62, no:234, Ağustos 1998.
- --------------, “Osmanlı-ABD İlişkileri”, Yeni Türkiye Dergisi, Osmanlı Özel Sayısı, C.II.
- Erol, M., “Amerika’nın Cezayir ile Olan İlişkileri (1785-1816)”, İ.Ü.E.F. der., sayı: XXXII.
- Fendoğlu, H. F., Modernleşme Bağlamında Osmanlı-Amerika İlişkileri, Beyan yay., İstanbul 2002.
- Fişek, K.-Sander, O., ABD Dışişleri Belgeleriyle Türkiye-ABD Silah Ticaretinin İlk Yüzyılı 1829-1929, Ankara 1977.
- Güngör, E., Türkiye’de Misyonerlik Faaliyetleri, Ötüken yay., İstanbul 1999.
- Gürün, K., Ermeni Dosyası, Ankara 1988.
- Ilgar, İ., “İlk Türk-Amerikan Ticaret Antlaşması”,Hayat Tarih Mecmuası, C.2 (Ekim 1969).
- Kennedy, P., Büyük Güçlerin Yükselişi ve Çöküşleri 1500’den 2000’e Ekonomik Değişme ve Askerî Çatışmalar, İş Bankası yay., Ankara 1990.
- Kıssınger, H., Diplomasi, İş Bankası Kültür yay., Ankara 1998.
- Kocabaşoğlu, U., Kendi Belgeleriyle Anadolu’daki Amerika., ARBA yay., İstanbul 1989.
- ---------------------------, “Doğu Sorunu Çevresinde Amerikan Misyoner Faaliyetleri”, Tarihi Gelişmeler İçinde Türkiye’nin Sorunları Sempozyumu Dün-Bugün-Yarın, TTK yay., Ankara 1990.
- Koloğlu, O., “Türk’le Amerikalı’nın Tanışması”, Tarih ve Toplum, sayı 163, Temmuz 1997.
- Köprülü, O., Tarihte Türk-Amerikan Münasebetleri, Belleten, C.51., 1987.
- Kurat, A., N., Türk-Amerikan Şafak, N., Osmanlı-Amerikan İlişkileri, Münasebetlerine Kısa Bir Bakış (1800-1959), Ankara 1959.
- -------------------, “Türkiye ile ABD Arasındaki Münasebetlere Dair Arşiv Vesikaları”, Tarih Araştırmaları Dergisi, c.5, 1967.
- Sezer, A., “Osmanlı’dan Cumhuriyete Misyonerlerin Türkiye’deki Eğitim Öğretim Faaliyetleri”, Hacettepe Üniv. Edeb. Fak. Der., Ekim 1999. OSAV, İstanbul 2003.
- Şimşir, B., Ermeni Propagandasının Amerika Boyutu Üzerine, Atatürk Üniv. Yay., Erzurum 1984.
- Tümertekin, E., Anglo-Amerika, İstanbul Üniversitesi yayn., İstanbul 1970.
- Türk Dış Politikası, editör: Baskın Oran, Siyasal Kitapevi, İstanbul 2002.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Research Article |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 1 Ocak 2005 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2005 Cilt: 6 Sayı: 1 |