İşbirlikli Öğrenme Yönteminin Coğrafya Dersinde Kullanılması: Konu Jigsawı Uyarlaması

Yıl 2022, Cilt: 23 Sayı: 1, 781 - 821, 29.04.2022

Sibel Öner

Öz

Öğretim sürecinin etkili bir şekilde gerçekleşebilmesi, öğrenmenin kalıcı hale getirilebilmesi için öğretmenin konuya ve hedeflere en uygun öğretim yöntem ve tekniklerini belirlemesi gerekmektedir. Öğrencinin zihnini doldurulması gereken boş bir levha olarak gören, öğrenciyi pasif bir şekilde öğrenme ortamında bulunduran geleneksel öğretim yöntemleri yerini daha demokratik öğrenme ortamlarına bırakmıştır. Öğrenciler düşündüklerini özgürce ifade edebilecekleri, tartışabilecekleri, birbirlerini saygıyla dinleyebilecekleri, daha verimli bir şekilde öğrenme- öğretme etkinliklerinde yer alabilecekleri, rekabet ederek değil birbirlerinin öğrenmesine yardımcı olabilecekleri öğrenme ortamlarında daha etkili bir şekilde öğrenirler. İşbirliğine dayalı öğrenme de öğrencilere bu ortamı sağlayacak öğretim yöntemlerinin arasında önemli bir yer tutmaktadır. İşbirliğine dayalı öğrenme, öğrenenlerin küçük gruplar halinde, birbirlerinin öğrenmelerine yardımcı olmak için birlikte çalıştıkları bir öğretim yöntemidir. Bu çalışmada işbirliğine dayalı öğrenme yöntemlerinden “Öğrenci Takımları Başarı Bölümleri- ÖTBB” tekniği ile ilgili genel bilgilere yer verilmiş ve ÖTBB ile zenginleştirilmiş örnek bir coğrafya ders planı sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Aktif öğrenme, işbirliğine dayalı öğrenme, ÖTBB, Coğrafya eğitimi

The Use of Cooperative Learning Methodology in Teaching Geography Lessons: Subject Jigsaw Adaptation

Öz

In order for the teaching process to be effective and to make learning permanent, the teacher should determine the most appropriate teaching methods and techniques for the subject and objectives. Traditional teaching methods, which see the student's mind as an empty plate to be filled, and which keep the student in a passive learning environment, have been replaced by more democratic learning environments. Students learn more effectively in learning environments where they can freely express what they think, discuss, listen to each other respectfully, take part in learning-teaching activities more efficiently, and help each other learn, rather than competing. Cooperative learning also is one of the teaching methods that will provide students with this environment. Cooperative learning is a teaching method where learners work together in small groups to help each other learn. In this study, general information about the " Student Teams Achievement Divisions - STAD" technique, one of the cooperative learning methods, is included and an example teaching plan enriched with STAD is presented.

Anahtar Kelimeler

Active learning, Cooperative Learning, STAD, Geography teaching

Kaynakça

• Acar, A. (2006). İşbirliğine Dayalı Öğrenme Yönteminin Ortaöğretim Coğrafya Dersi Yerleşme Konusunun Öğretilmesinde Başarıya Etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Açıkgöz, K.Ü. (1993). İşbirliğine Dayalı Öğrenme ve Geleneksel Öğretimin Üniversite Öğrencilerinin Akademik Başarısı, Hatırda Tutma Düzeyleri ve Duyuşsal Özellikleri Üzerindeki Etkisi. A.Ü. Eğitim Bilimleri Fakültesi: I. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi (24-28 Eylül 1990). Kongre Kitapçığı: 187-201. Ankara: Milli Eğitim Yayınevi.
• Açıkgöz, K.Ü. (2003). Aktif Öğrenme, Eğitim Dünyası Yayınları, İzmir.
• Akınoğlu, O. (2004). Yapılandırmacı öğrenme ve coğrafya öğretimi. Marmara Coğrafya Dergisi, Sayı: 10, Temmuz-2004, İstanbul
• Aydın, F. (2004). Ortaöğretim I. Sınıf Coğrafya Dersinde İşbirlikli Öğrenmenin Akademik Başarıya Etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Aydın, F. (2009). İşbirlikli öğrenme yönteminin 10. sınıf coğrafya dersinde başarıya, tutuma ve motivasyona etkileri. Yayınlanmamış doktora tezi. Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Aydın, F. (2011). Coğrafya öğretiminde işbirlikli öğrenme. M. Coşkun (Ed.), Kuramdan uygulamaya yapılandırmacı coğrafya öğretimi içinde (s.81-121). Bursa: MKM Yayıncılık.
• Aydın, F., & Güngördü, E. (2016). Coğrafya öğretiminde özel öğretim yöntemleri (II. Baskı). Ankara: Pegem Akademi. Bayrakçeken, S., Doymuş, K., ve Doğan, A. (2013). İşbirlikli öğrenme modeli ve uygulanması. Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
• Bilgin, T. (2004). İlköğretim yedinci sınıf matematik dersinde (çokgenler konusunda) öğrenci takımları başarı bölümleri tekniğinin kullanımı ve uygulama sonuçları. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17 (1), 19-28.
• Brooks, A. (2009). Regular college preparatory students’ perceptions of the student teams achievement divisions approach in an academic college preparatory biology class. Doctoral dissertation. Walden University, Minneapolis.
• Bruffee, K.A. (1984). Collaborative learning and the" conversation of mankind". College English, 46(7), 635-652.
• Bülbül, Y. (2007). Ortaöğretim Çevre ve İnsan Dersinde İşbirlikli Öğrenme Yönteminin Çevreye Yönelik Tutumlara ve Erişiye Etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Choi, J., Johnson, D. W. ve Johnson, R. T. (2011). The roots of social dominance: Aggression, prosocial behavior, and social interdependence. The Journal of Educational Research, 104 (6), 442-454.
• Coşkun, M. (2004). Coğrafya Öğretiminde Kubaşık (İşbirliğiyle) Öğrenme. Kastamonu Eğitim Dergisi. Cilt 12, s.235-244.
• Delen, H. (1998). Temel Eğitim 5.sınıf Öğrencilerinin Sosyal Bilgiler Dersinde, Kubaşık Öğrenme Yönteminin Akademik Başarıya Etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Doğanay, H. (2014). Coğrafya öğretim yöntemleri: liselerde coğrafya eğitim ve öğretimi. Pegem Akademi.
• Doymuş, K., & Doğan, A. (2011). İşbirlikli Öğrenme Yöntemi (ss. 145-169). Öğrenme ve Öğretme Kuram ve Yaklaşımları.
• Felder, R.M. (1994) “Cooperative Learning in Technical Courses: Procedurs, Pitfalls and Payoffs”,www.ncsu.edu/unity/lockers/lusers/f/felder/ public/papers/cooperat.htm.
• Felder, R. M., & Brent, R. (2007). Cooperative learning.
• Gaillet, L. L. (1992). A Foreshadowing of Modern Theories and Practices of Collaborative Learning: The Work of Scottish Rhetorician George Jardine.
• Gömleksiz, M. (1993). Kubaşık Öğrenme Yöntemi ile Geleneksel Yöntemin Demokratik Tutumlar ve Erişiye Etkisi. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Holliday, D.C. (1995). The Effects of the Cooperative Learning Strategy Jigsway II on Academic Achievement and Cross-Race Relationships in a Secondary Social Studies Classroom. Ph.D., The University of Southern Mississippi.
• Holliday, D.C. (2000). The Development of Jigsway IV in a Secondary Social Studies Classroom. ERIC: ED 447045.
• Holliday, D.C. (2002). Using Cooperative Learning To Improve the Academic Achievements of Inner-City Middle School Students. ERIC: ED464136.
• Ibraheem, T. L. (2011). Effects of two modes of student teams–achievement division strategies on senior secondary school students’ learning outcomes in chemicalkinetics. Asia-Pacific Forum on Science Learning and Teaching 12(2), 1-21.
• Ilgar, R. ve Ş. Babacan (2012). “İşbirlikli Öğretim Yöntemi Destekli Çoklu Zekâ Kuramının Coğrafya Konularının Öğretiminde Başarıya Etkisi”. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 42, 212-224.
• Johnson, D. W., & Johnson, R. T. (1988). Cooperative Learning Two Heads Learn Better Than One. Universty of Minnesota (202 Patte Hall, Minneapolis, MN: 55455).
• Johnson, D. W., & Johnson, R. T. (1989). Cooperation and Complettion: Theory and Research. Edina, MN: Interaction Book Company.
• Johnson, D. W., & Johnson, R. T. (1993). The Chircles of Cooperative Learning. Edina. MN: İnteraction Book Company.
• Johnson, D. W., & Johnson, R. T. (1999). Making cooperative learning work. Theory into practice, 38(2), 67-73.
• Johnson, D. W., & Johnson, R. T. (2002). Learning together and alone: Overview and meta‐analysis. Asia Pacific Journal of Education, 22(1), 95-105.
• Johnson, D. W., & Johnson, R. T. (2002). Cooperative learning and social interdependence theory. In Theory and research on small groups (pp. 9-35). Springer, Boston, MA.
• Johnson, D. W., & Johnson, R. T. (2005). Cooperative learning, values, and culturally plural classrooms. In Classroom Issues (pp. 29-47). Routledge.
• Johnson, D. W., & Johnson, R. T. (2011). Cooperative learning. The encyclopedia of peace psychology.
• Johnson, D.W., Johnson, R.T. and Stanne, M.B. (2000). Cooperative Learning Methods: A Meta-Analysis. University of Minnesota, Minneapolis: Cooperative Learning Center.
• Karabağ, S., Şahin, S. (2019). Türkiye Beşeri ve Ekonomik Coğrafyası. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık
• Kartal, Ş., & Özbek, R. (2016). İşbirlikli Öğrenme Tekniklerinden ÖTBB Tekniğiyle İşlenen İngilizce Dersine İlişkin Öğrenci Görüşleri. The Journal of International Lingual Social and Educational Sciences, 2(2), 85-106.
• MEB (Milli Eğitim Bakanlığı). (2005), Coğrafya Dersi Öğretim Programı (9., 10., 11. ve 12. Sınıflar). Talim Terbiye Kurulu Başkanlığı, Ankara.
• MEB. (2018). Orta öğretim coğrafya dersi öğretim programı (9,10,11 ve 12. sınıflar). http://mufredat.meb.gov.tr/Dosyalar/2018120203724482-Cografya%20dop%20pdf.pdf adresinden edinilmiştir.
• MEB, (2019). Ortaöğretim coğrafya ders kitabı 11. Ankara
• Özbaş, A. (2006). Lise 3 Coğrafya Dersinde Yer Alan Enerji Kaynakları Konularının İşbirlikli Öğrenme Yöntemi ile Öğretilmesinin Öğrenci Başarısına Etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Özünal, S. (2017). Coğrafya Konularının Öğretilmesinde İşbirliğine Dayalı Öğrenme Yaklaşımının Öğrencilerin Akademik Başarılarına Etkisi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(2), 850-867.
• Saban, A. (2002). Öğrenme öğretme süreci yeni teori ve yaklaşımlar. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım Ltd. Şirketi.
• Sezer, A., Tokcan, H.(2003) “İşbirliğine Dayalı Öğrenmenin Coğrafya Dersinde Akademik Başarı Üzerine Etkisi”. Gazi Üniversitesi, Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt 23, Sayı 3, 227-242, Ankara.
• Sharan, Y., & Sharan, S. (1990). Group investigation expands cooperative learning. Educational leadership, 47 (4), 17-21.
• Sherman, J. S. (2000). Science and science teaching. The College of New Jersey, USA: Houghton Mifflin Company.
• Slavin, R.E. (1983). Cooperative Learning. New York: Longman.
• Slavin, R.E. (1984). Student Motivation Students to Excel: Cooperative İncentives, Cooperative Tasks, and Student Achievement. Elementary School Journal, 85: 53-63.
• Slavin, R.E. (1987). Cooperative learning and the cooperative school. Document Resume EA 023 724 Brandt, Ronald S., Ed. Cooperative Learning and the Collaborative School: Readings from" Educational Leadership., 45, 2.
• Slavin, R. E. (1991). Student team learning: A practical guide to cooperative learning. National Education Association Professional Library, PO Box 509, West Haven, CT 06516 (Stock No. 1845-1-00, $18.95)
• Slavin, R. E. (1995). Cooperative Learning: Theory, Research and Practice (2 nd ed.). Boston&Bacon.
• Slavin, R.E. (1992). Cooperative Learning In The Social Studies: Balancing The Social And The Studies. Cooperative Learning in the Social Studies Classroom: An Invıtation to Social Study. R.J. Stahl ve R.L. Van Sickle (Editörler) Nation Council for the Social Studies, Bulletin No.87,21-25.
• Slavin, R. E. (2011). Instruction based on cooperative learning. In R. Mayer & P. Alexander (Eds.), Handbook of research on learning and instruction (pp. 344–360). New York, NY: Routledge.
• Slavin, R. E., Hurley, E. A., & Chamberlain, A. (2003). Cooperative learning and achievement: Theory and research. Handbook of psychology, 177-198.
• Stahl, G. (2004). Building collaborative knowing. In What we know about CSCL (pp. 53-85). Springer, Dordrecht.
• Stahl, R.J. (1994) “The Essential Elements of Cooperative Learning in the Classroom. Eric Digest.” Eric producut.
• Senemoğlu, N. (2013). Gelişim, Öğrenme ve Öğretim. Ankara: Yargı Yayınevi.
• Şimşek, Ü. (2007). Çözeltiler ve kimyasal denge konularında uygulanan jigsaw ve birlikte öğrenme tekniklerinin öğrencilerin maddenin tanecikli yapıda öğrenmeleri ve akademik başarıları üzerine etkisi. Doktora tezi, Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü: Erzurum.
• Yılar, M. B., & Şimşek, U. (2016). Sosyal bilgiler dersinde farklı işbirlikli öğrenme yöntemlerinin uygulamalarına ilişkin öğrenci görüşleri.
• Yılmaz, A. (2001). İşbirliğine Dayalı (Kubaşık) Öğrenme Yönteminin Yüksek Öğretim Sınıflarında Kullanılması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 28(28), 593-612.