Üniversite Öğrencilerinde Öz-Şefkatin Stresle Başa Çıkma Tarzlarını Yordama Gücü

Yıl 2022, Cilt: 23 Sayı: 1, 992 - 1012, 29.04.2022

Hatun Sevgi Yalın

Öz

Öz-şefkat kavramı doğu felsefesinde yüzyıllardır var olmasına karşın psikoloji dünyasına yeni giren bir kavramdır. Bu kavramla ilgili yapılan çalışmalar her ne kadar başlangıç aşamasında olsa da psikolojik sağlıkla ilgili bir yapı olduğu yönünde bulgular mevcuttur. Bu çalışmada üniversite öğrencilerinin öz-şefkat düzeylerinin stresle başa çıkmada kullandıkları yöntemleri yordama düzeyini incelemek amaçlanmıştır. Araştırma verileri Marmara Üniversitesi Eğitim Fakültesi bünyesinde farklı bölümlerde eğitim gören 340 öğrenciden sağlanmıştır. Veri toplama araçları olarak Öz-Şefkat Ölçeği (Deniz, Kesici ve Sümer, 2008) ve Stresle Başa Çıkma Tarzları Ölçeği (Şahin ve Durak, 1995) kullanılmıştır. Yapılan basit doğrusal regresyon analizi sonucunda öz-şefkatin stresle başa çıkma tarzları ölçeğindeki tüm alt boyutlar için anlamlı bir yordayıcı olduğu bulgusu elde edilmiştir. Alt boyutlara göre incelendiğinde, öz-şefkat kendine güvenli yaklaşım alt boyutundaki varyansın %29’u (F=140.610, p<001), iyimser yaklaşım alt boyutundaki varyansın %42’sini (F=242.463, p<001), çaresiz yaklaşım alt boyutundaki varyansın negatif yönde %34’ünü (F=171.561, p<001), boyun eğici yaklaşım alt boyutundaki varyansın negatif yönde %3’ünü (F=11.059, p<001) ve sosyal destek arama alt boyutundaki varyansın %2’sini (F=7.332, p<01) açıklamaktadır. Araştırma bulgularının da gösterdiği üzere öz-şefkatin kendisinin de kayda değer bir başa çıkma yöntemi olarak değerlendirilebileceği görülmektedir. Bulgular diğer araştırma sonuçlarıyla birlikte tartışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Öz-Şefkat, Stresle Başa Çıkma Tarzları, Stres

The Predictive Power of Self-Compassion on Coping Mechanisms with Stress in University Students

Öz

The concept of self-compassion has existed in the eastern philosophy for centuries, however it has just entered the world of psychology. Although the studies about this concept are at an early stage, there are findings that it is a structure related to psychological health. The aim of this study was to investigate the predictive power of self-compassion on coping mechanisms with stress in university students. The data were obtained from 340 students from different departments of Marmara University Faculty of Education. As data collection instrument, Self-Compassion Scale (Deniz, Kesici and Sümer, 2008), and Coping with Stress Scale (Şahin and Durak, 1995) were used. As a result of the study, it was found that self-compassion was a significant predictor for all sub-dimensions of coping with stress scale. On the basis of the sub-dimensions, self-compassion explained 29% of the variance in the self-confident approach (F=140.610, p<001), 42% of the variance in the optimistic approach (F=242.463, p<001), 34% of the variance in the helpless approach in negative direction, (F=171.561, p<001), 3% of the variance in the submissive approach in negative direction (F=11.059, p<001), and 2% of the variance in the seeking social support approach (F = 7.332, p <01). As the research findings show, self-compassion itself can be considered as a significant coping method. The results were discussed with other research results.

Anahtar Kelimeler

Self-Compassion, Coping Mechanisms with Stress, Stress

Kaynakça

• Adams, C. E. & Leary, M. R. (2007). Promoting self-compassionate attitudes toward eating among restrictive and guilty eaters. Journal of Social and Clinical Psychology, 26, 1120–1144.
• Allen, A. B. & Leary, M. R. (2010). Self-compassion, stress, and coping. Social and Personality Psychology Compass, 4(2), 107–118.
• Arnett, J. J. (2000). Emerging adulthood: A theory of development from the late teens through the twenties. American Psychologist, 55, 469-480.
• Arnett, J. J. (2007) Emerging adulthood: What is it, and what is it good for? Child Development Perspectives, 1 (2), 68-73.
• Atak, H., Tatlı, C., Çokamay, G., Büyükpabuşcu, H. & Çok, F. (2016). Yetişkinliğe geçiş: Türkiye’de demografik ölçütler bağlamında kuramsal bir gözden geçirme. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 8(3), 204-227.
• Atkinson, R. L., Atkinson, R. C., Smith, E. E., Bem, D. J. & Nolen-Hoeksema, S. (1996). Psikolojiye giriş. (Çev. Y. Alagon). Ankara: Arkadas Yayınları.
• Baltaş, A. & Baltaş, Z. (1996). Stres ve basa çıkma yolları. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç-Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2016). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Cunha, M., Galhardo, A. & Pinto-Gouveia, J. (2016).Experiential avoidance, self-compassion, self judgment and coping styles in infertility. Sexual and Reproductive Health Care, 10, 41-47.
• Deniz, M. E., Kesici Ş. & Sümer, A. S. (2008). The validity and reliability study of the Turkish version of self-compassion scale. Social Behavior and Personality, 36(9), 1151-1160.
• Deniz, M. E., Arslan, C., Özyeşil, Z. & İzmirli, M. (2012). Öz-anlayış, yaşam doyumu, negatif ve pozitif duygu: Türk ve diğer ülke üniversite öğrencileri arasında bir karşılaştırma. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(23), 428-446.
• Deniz, M. E. & Sümer, A. S. (2010). Farklı öz-anlayış düzeylerine sahip üniversite öğrencilerinde depresyon, anksiyete ve stresin değerlendirilmesi. Eğitim ve Bilim, 35(158), 116-127.
• Donat A., Bilgiç B., Eskiocak A., & Koşar D., (2019). Üniversite öğrencilerinin sorunları ve çözüm önerileri. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi/Journal of Higher Education and Science, 9(3), 451-459.
• Folkman, S. & Lazarus, R. S. (1980). An analysis of coping in a middle-aged community sample. Journal of Health and Social Behavior, 21(3), 219-239.
• Folkman, S. & Lazarus, R. S. (1988). Coping as a mediator of emotion. Journal of Personality and Social Psychology, 54(3), 466-475.
• Fuschia M. Sirois, Danielle S. Molnar & Jameson K. Hirsch (2015): Self-compassion, stress, and coping in the context of chronic illness. Self and Identity, 14(3), 334-347.
• Gilbert, P. & Procter, S. (2006). Compassionate mind training for people with high shame and self-criticism: Overview and pilot study of a group therapy approach. Clinical Psychology & Psychotherapy, 13, 353–379.
• İnanç, N., Savaş, H. A., Tutkun, H., Herken, H. & Savaş, E. (2004). Gaziantep Üniversitesi Mediko-Sosyal Merkezi’nde psikiyatrik açıdan incelenen öğrencilerin klinik ve sosoyodemografik özellikleri. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 5, 222-230.
• Kacur, M. ve Atak, M. (2011). Üniversite öğrencilerinin sorun alanları ve sorunlarla baş etme yolları: Erciyes Üniversitesi Örneği. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(31), 273-297.
• Kabat-Zinn, J., Massion, A. O., Kristeller, J. & Peterson, L. G. (1992). Effectiveness of a meditation-based stress reduction program in the treatment of anxiety disorders. American Journal of Psychiatry, 149, 936–943.
• Karahan, F., Sardoğan, M. E., Özkamalı, E. ve Dicle, A. N. (2005). Üniversite 1. sınıf öğrencilerinin üniversiteye uyum düzeylerinin sosyokültürel etkinlikler açısından incelenmesi. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(30), 63- 71.
• Kıcalı, Ü. Ö. & Arcan, K. (2016). Öz-sefkat ve yineleyici düşünmenin olumsuz duygulanım ve depresyonla ilişkisinin incelenmesi. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 4(17), 16.
• Kins, E. & Beyers, W. (2010). Failure to launch, failure to achieve criteria for adulthood?. Journal of Adulescent Research, 25(5), 743-777.
• Leary, M. R., Tate, E. B., Adams, C. E., Batts Allen, A. & Hancock, J. (2007). Self-compassion and reactions to unpleasant self-relevant events: The implications of treating oneself kindly. Journal of Personality and Social Psychology, 92, 887–904.
• Neely, M. E., Schallert, D. L., Mohammed, S. S., Roberts, R. M. & Chen, Y. (2009). Self-kindness when facing stress: The role of self-compassion, goal regulation, and support in college students’ well-being. Motivation and Emotion, 33, 88–97.
• Neff, K. (2003a) Self-compassion: An alternative conceptualization of a healthy attitude toward oneself. Self and Identity, 2(2), 85-101.
• Neff, K. D. (2003b). The development and validation of a scale to measure self-compassion. Self and Identity, 2, 223–250.
• Neff, K. D. (2004). Self-compassion and psychological well-being. Constructivism in the Human Sciences, 9, 27-37.
• Neff, K. D., Hsieh, Y.-P. & Dejitterat, K. (2005). Self-compassion, achievement goals, and coping with academic failure. Self and Identity, 4, 263–287.
• Neff, K. D., Kirkpatrick, K. L. & Rude, S. S. (2007). Self-compassion and adaptive psychological functioning. Journal of Research in Personality, 41, 139-154.
• Neff, K. D., Rude, S. S. & Kirkpatrick, K. L. (2007). An examination of self-compassion in relation to positive psychological functioning and personality traits. Journal of Research in Personality, 41, 908-916.
• Nolen-Hoeksema, S. (1991). Responses to depression and their effects on the duration of depressive episodes. Journal of Abnormal Psychology, 100, 569–582.
• Özdel, L., Bostancı, M., Özdel, O. & Oğuzhanoğlu, N. K. (2002). Üniversite öğrencilerinde depresif belirtiler ve sosyodemografik özelliklerle ilişkisi. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 3, 155-161.
• Rubin, J. B. (1996). Psychotherapy and Buddhism: Toward an integration. New York: Plenum.
• Sarıcaoğlu, H. & Arslan, C. (2013). Üniversite öğrencilerinin psikolojik iyi olma düzeylerinin kişilik özellikleri ve öz-anlayış açısından incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 13(4), 2087-2104.
• Schulenberg, J. E. & Zarrett, N. R. (2005). Mental health during emerging adulthood: Continuity and discontinuity in courses, causes and functions. Washington, US: American Psychological Association.
• Skinner, E. A., Edge, K., Altman, J. & Sherwood, H. (2003). Searching for the structure of coping: A review and critique of category systems for classifying ways of coping. Psychological Bulletin, 129, 216–269.
• Şahin, N. H. & Durak, A. (1995). Stresle Başa Çıkma Tarzları Ölçeği: Üniversite öğrencileri için uyarlanması. Psikoloji Dergisi, 10(34), 56-73.
• Şahin, N. H. (1998). Stresle başa çıkma olumlu bir yaklaşım. Ankara: Türk Psikologlar Derneği Yayınları.
• Steptoe, A. (1991). Psychological coping, individual differences and physiological stress responses. In Cooper, C. L. & Payne, R. (Ed.), Wiley series on studies in occupational stress. Personality and stress: Individual differences in the stress process (pp. 205-233). Oxford, England: John Wiley & Sons.
• Tel., F. D. & Sarı, T. (2016). Üniversite öğrencilerinde öz duyarlılık ve yaşam doyumu. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(1), 292-304.
• Tabachnick, B. G. & Fidell, L. S. (2015). Çok değişkenli istatistiklerin kullanımı (Çev. Ed. M. Baloğulu). Ankara: Nobel.
• Wood, J. V., Saltzberg, J. A., Neale, J. M. & Stone, A. (1990). Self-focused attention, coping responses, and distressed mood in everyday life. Journal of Personality & Social Psychology, 58, 1027-1036.