Öğretmen Adaylarının Akademik Motivasyon Düzeyi İle Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Tutumları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi

Yıl 2023, Cilt: 24 Sayı: 1, 336 - 370, 30.04.2023

Süleyman Balcı

Öz

Bu çalışmada, formasyon eğitimine devam eden aday öğretmenlerin öğretmenliğe yönelik tutumları ile akademik motivasyon düzeylerinin ilişkili olup olmadığının ve bu ilişkinin cinsiyete, mezun olunan bölüme ve lise türüne göre değişip değişmediğinin incelenmesi amaçlanmıştır. Bu araştırmada yöntem olarak betimsel araştırma modeli uygulanmıştır. Akademik Motivasyon Ölçeği ile Öğretmenlik Tutum Ölçeği bu çalışma için gerekli verileri toplamak üzere uygulanmıştır. Bu araştırmaya, lisans eğitimini tamamlayan ve öğretmen olmak amacıyla bir üniversitede pedagojik formasyon eğitimi alan 73 kadın ve 121 erkek toplam 194 aday öğretmen katılmıştır. Bu araştırmada elde edilen verilerin analizi sonucunda içe yansıtılmış dışsal motivasyon ile öğretmenliğe ilişkin tutumun sevgi boyutu arasında ve içsel motivasyon ile tutumun uyum boyutu arasında önemli düzeyde ilişki olduğu; cinsiyete ve mezun olunan bölüme ve lise türüne göre öğretmen adaylarının öğretmenliğe ilişkin tutumlarının ve akademik motivasyonunun farklılık gösterdiği saptanmıştır. Bu sonuca ilişkin öneri olarak, cinsiyete ve bölüme göre farklı ya da olumsuz tutum ve düşük düzeyde motivasyon sergileyen öğretmen adaylarına öğretmenlik eğitimi sürecinde öğretmenliğe ilişkin tutumlarını ve akademik motivasyon düzeyini geliştirecek çalışmalar yapılabilir.

Anahtar Kelimeler

Akademik Güdülenme, Aday Öğretmenler, Öğretmenliğe İlişkin Tutum

Destekleyen Kurum

Bu araştırmanın yapılmasında ve makalenin hazırlanmasında kurumlardan destek alınmamıştır.

Teşekkür

Bu araştırmanın yapılmasında ve makalenin hazırlanmasında kişilerden destek alınmamıştır.

Attitude Concerning Teaching And Academic Motivation: An Investigation Regarding Preservice Teachers

Öz

This research was carried out in order to examine whether there is meaningful relationship between the academic motivation and teaching attitudes of preservice teachers. In addition, this research aims to investigate whether this relationship has differences with regard to their gender, undergraduate department, graduated high school. Descriptive researh method was applied as study method of this research. Academic Motivation Scale and Teaching Attitude Scale was conducted for collecting necessary data. Participants of this research were 194 preservice teachers (73 female and 121 male), who have been attending teacher training program at a university after graduating from an undergraduate degree to be a certificated teacher. As finding of this research, there is meaningful relationship between introjection of extrinsic academic motivation and ambition subdimension of teaching attitudes and between intrinsic motivation and adjustment subdimension of teaching attitude regarding preservice teachers and there are some significant differences regarding academic motivation and teaching attitudes with regard to their gender, undergraduate department, graduated high school type. As suggestion concerning these results, suitable activities which can increase the academic motivation and provide positive attitudes regarding teaching can be implemented during undergraduate education for preservice teachers, who have meaningfully low level of attitudes and insufficient academic motivation.

Anahtar Kelimeler

Academic Motivation, Preservice Teachers, Teaching Attitude

Kaynakça

• Acat, M. B. & Yenilmez, K. (2004) Eğitim fakültesi öğrencilerinin öğretmenlik mesleğine ilişkin motivasyon düzeyleri. Manas Journal of Social Studies, 6(12), 125-139.
• Açışlı, S. & Kolomuç, A. (2012). Sınıf öğretmeni adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik tutumlarının incelenmesi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 1 (2), 266-271.
• Akpınar, E., Yıldız, E. & Ergin, Ö. (2006). Fen bilgisi öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları. Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 19, 56-62.
• Aksoy, M. E. (2010). Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumları. Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 2, 197–212.
• Argon, T. & Ertürk, R. (2013). İlköğretim okulu öğretmenlerinin içsel motivasyonları ve örgütsel kimliğe yönelik algıları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 19 (2), 159- 179.
• Ayık, A. & Ataş, Ö. (2014). Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları ile öğretme motivasyonları arasındaki ilişki. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi (Journal of Educational Sciences Research), 4(1), 25-43. Doi: 10.12973/jesr.2014.41.2
• Arslan, N. (2018). Psikolojik danışmanlarda tükenmişlik: Nitel araştırma örneği. OPUS –Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 8(15), 1005-1021. DOI: 10.26466/opus.419320
• Balcı, S. (2015). Branş öğretmeni adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik tutumlarının incelenmesi, Uluslararası Katılımlı Ulusal Değerler Eğitimi Kongresi, Kırıkkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi, 5-7 Kasım, Kırıkkale.
• Balcı, S. (2018). Aday fen bilgisi öğretmenlerinin öğretmenlik mesleği ile ilgili tutumlarının analizi. 1. Uluslararası Sosyal Bilimler Kongresi. Erciyes Üniversitesi 15 Temmuz Yerleşkesi, 31 Ocak- 3 Şubat, Kayseri.
• Balcı, S. (2019a). Öğretmen adaylarının akademik motivasyon düzeyi ile öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi, VIth International Eurasian Educational Research Congress, 19-22 Haziran, Ankara.
• Balcı, S. (2019b). Fen bilgisi öğretmeni adaylarının akademik motivasyon düzeylerinin incelenmesi, Atlas International Congress On Social Sciences 4, 18-20 Ekim, Ankara.
• Başbay, M., Ünver, G. & Bümen, N. T. (2009). Ortaöğretim alan öğretmenliği tezsiz yüksek lisans öğrencilerinin öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları: Boylamsal bir çalışma. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 15(59), 345-366.
• Bulut, İ. (2009). Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumlarının değerlendirilmesi (Dicle ve Fırat Üniversitesi örneği). Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 14, 13-24.
• Colangelo, N. G. (1997). Handbook of gifted education. Allyn and Bacon, MA.
• Çağlar, Ç. (2013). The relationship between the levels of alienation of the Education Faculty students and their attitudes towards the teaching profession. Educational Sciences: Theory & Practice, 13 (3), 1507-1513.
• Çakmak, Z., Taşkıran, C. & Arıkan, İ. (2021). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları ile sınıf yönetimi öz yeterlilik inançları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Cumhuriyet International Journal of Education, 10(1), 207-224. http://dx.doi.org/10.30703/cije.707548
• Çapri, B. & Çelikkaleli, Ö. (2008). Öğretmen adaylarının öğretmenliğe ilişkin tutum ve mesleki yeterlik inançlarının cinsiyet, program ve fakültelerine göre incelenmesi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9 (15), 33-53.
• Çelikkaleli, Ö. & Ökmen, A.S. (2021). The role of empathic tendency, belief in teaching competency and job satisfaction in predicting attitudes towards the teaching profession in primary and secondary school teachers. Educational Process: International Journal, 10(4), 92-121.
• Çetin, Ş. (2006). Öğretmenlik mesleği tutum ölçeğinin geliştirilmesi (geçerlik ve güvenirlik çalışması). Gazi Üniversitesi Endüstriyel Sanatlar Eğitim Fakültesi Dergisi, 18, 28–37.
• Çetinkaya, Z. (2009). Türkçe öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumlarının belirlenmesi. İlköğretim Online, 8 (2), 298-305.
• Demirtaş, H., Cömert, M. & Özer, N. (2011). Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları ile öz-yeterlik algıları arasındaki ilişki. Eğitim ve Bilim, 36 (59), 96-111.
• Doğan, T. & Çoban, A. E. (2009). The ınvestigation of the relations between students’ attitude toward teaching profession and anxiety level in faculty of education. Education and Science, 34(153), 76-86.
• Ekperi, P. M., Onwuka, U. & Nyejirime, W. Y. (2019). Teachers’ attitude as a correlate of students’ academic performance. International Journal of Research and Innovation in Social Science, 3(1), 2454-6186.
• Erdem, A.R. & Gözel, E. (2014). Motivational levels of prospective primary school teachers concerning teaching profession. The Journal of Academic Social Science, 2(1), 49-60.
• Genç, Z. S. & Aydin, F. (2017). An analysis of learners' motivation and attitudes toward learning english language at tertiary level in Turkish EFL context. English Language Teaching, 10(4), 35-44.
• Hacıömeroğlu, G. & Taşkın, Ç. Ş. (2010). Fen bilgisi öğretmenliği ve ortaöğretim fen ve matematik alanları eğitimi bölümü öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumları. Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(1), 77-90.
• Han, J. & Yin, H. (2016) Teacher motivation: Definition, research development and implications for teachers. Cogent Education, 3(1), 1217819, https://doi.org/10.1080/2331186X.2016.1217819
• Hartwig, S. J., Schwabe, F., Gebauer, M. M., & McElvany, N. (2017). How do teachers and student teachers judge achievement diversity? Levels, correlations, and predictors of attitudes and motivation. Psychologie in Erziehung und Unterricht, 64(2), 94 -108.
• Hartwig, S. J. & S., Franziska (2018). Teacher attitudes and motivation as mediators between teacher training, collaboration, and differentiated instruction. Journal for educational research online, 10(1), 100-122. URN: urn:nbn:de:0111-pedocs-154150
• Kahyaoğlu, M., Tan, Ç. & Kaya, M. F. (2013). İlköğretim öğretmen adaylarının öğrenme stilleri ve öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(21), 225-236.
• Karasar, N. (1994) Araştırmada Rapor Hazırlama (7.Baskı), Ankara: 3A Araştırma Eğitim Danışmanlık Ltd.
• Karataş, H. & Erden, M. (2012). Akademik motivasyon ölçeğinin dilsel eşdeğerlik, geçerlik ve güvenirlik çalışması. e- Journal of New World Sciences Academy, 7, 4, 983-1004.
• Kaya, F. Ş., Yıldız, B. & Yıldız, H. (2013). Herzberg’in çift faktör kuramı açısından ilköğretim I. kademe öğretmenlerinin motivasyon düzeylerinin değerlendirilmesi. Akademik Bakış Dergisi, 39, 1-18.
• Kurt, M. & Karamustafaoğlu, O. (2018). Determining the preservice teachers' motivation and attitudes towards teaching profession. IOSR Journal of Research & Method in Education (IOSR-JRME), 8 (1), 38-46.
• Osunde, A. U. & Izevbigie, T. I. (2006). An assessment of teachers’ attitude towards teaching profession in midwestern Nigeria. Education, 126(3), 462–467.
• Özturk Akar, E. (2012). Motivations of Turkish pre-service teachers to choose teaching as a career. Australian Journal of Teacher Education, 37(10), 5-19.
• Pehlivan, K. B. (2004). Sınıf öğretmeni adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları ve okul tutumları arasındaki ilişki. Eğitim Araştırmaları Dergisi, 14 (4), 211-218.
• Praetorius, A. K., Lauermann, F., Klassen, R. M., Dickhäuser, O., Janke, S. & Dresel, M. (2017). Longitudinal relations between teaching-related motivations and student- reported teaching quality. Teaching and Teacher Education, 65, 241–254. doi:10.1016/j.tate.2017.03.023
• Sağlam, Ç. A. (2008). Müzik öğretmenliği bölümü öğrencilerinin öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5 (1), 59-69.
• Saracaloğlu, A. S. (2008). Lisanüstü öğrencilerin akademik güdülenme düzeyleri, araştırma kaygıları ve tutumları ile araştırma yeterlikleri arasındaki ilişki. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2, 179-208.
• Saracaloğlu, A. S., Kanmaz, O. & Kumral, A. (2008). Ortaöğretim sosyal alanlar öğretmenliği tezsiz yüksek lisans öğrencilerinin öğretmenlik mesleğine yönelik yeterlikleri, kaygıları ve akademik güdülenme düzeyleri. Uluslararası Sosyal Bilimler Eğitimi Sempozyumu Bildiri Özetleri, Çanakkale.
• Saracaloğlu, A. S., Karasakaloğlu, N. & Yenice, N. (2008). Sınıf öğretmeni adaylarının akademik güdülenme düzeyleri, fen ve sosyal bilimlere ilişkin görüşleri ile akademik başarıları arasındaki ilişki. VII. Ulusal Sınıf Öğretmenliği Eğitimi Sempozyumu Bildiri Özetleri, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi.
• Şahan, H. H. & Zöğ, H. (2017). An analysis of the relation between teacher candidates’ attitudes toward the teaching profession and teaching-learning process competencies. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 7(4), 583-610, http://dx.doi.org/10.14527/pegegog.2017.021
• Şahin, H. & Çakar, E. (2011). Eğitim fakültesi öğrencilerinin öğrenme stratejileri ve akademik güdülenme düzeylerinin akademik başarılarına etkisi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 9(3), 519-540.
• Ünal, M. (2013). Lise öğrencilerinin akademik güdülenme düzeylerinin bazı değişkenler açısından yordanması. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Üstüner, M., Demirtas, H. & Cömert, M. (2009). The attitudes of prospective teachers towards the profession of teaching (the case of Inonu, faculty of education). Eğitim ve Bilim Dergisi, 34(151), 140–155.
• Terzi, A. R. & Tezci, E. (2007). Necatibey eğitim fakültesi öğrencilerinin öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 52, 593-614.
• Terzi, M., Ünal., M. & Gürbüz., M.Ç. (2011). İlköğretim matematik öğretmen adaylarının matematiğe yönelik akademik güdülenme düzeylerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Işık Üniversitesi 10. Matematik Sempozyumu. 23-25 Eylül.
• Titrek, O., Çetin, C., Kaymak, E. & Kaşikçi, M. M. (2018). Academic motivation and academic self-efficacy of prospective teachers. Journal of Education and Training Studies, 6, 77-87.
• Turhan, E. & Ağaoğlu, E. (2010). The level of motivation of teacher candidates at graduate school of educational sciences and social sciences and 4th year in faculty of education –Akdeniz, Anadolu, Dumlupınar and Fırat universities case-. e-Journal of New World Sciences Academy Education Sciences, 1C0405, 6(2), 1759-1774.
• Vallerand, R. J., Pelletier, L. G., Blais, M. R., Brière, N. M., Senecal, C. &Vallières, É. F. (1993). On the assessment of intrinsic, extrinsic, and amotivation in education: Evidence on the concurrent and construct validity of the Academic Motivation Scale. Educational and psychological measurement, 53(1), 159-172.
• Yaşar Ekici, F. (2014). Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik tutumlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi (İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi örneği). Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7(35), 658-665.
• Yu, B. (2013). Asian international students at an Australian university: Mapping the paths between integrative motivation, competence in L2 communication, cross-cultural adaptation and persistence with structural equation modeling. Journal of Multilingual and Multicultural Development, 34 (7), 727-742.
• Yüner, B. (2020). Investigation of the relationship between academic self-efficacy, academic motivation and success: the case of prospective teachers. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 49 (2), 706-733.