Eğitim Yöneticisi Adaylarının Mülakat Sonrası Elenme Deneyimleri Üzerine Nitel Bir Çalışma

Yıl 2024, Cilt: 25 Sayı: 2, 1091 - 1122, 30.08.2024

Simel Parlak , Ergin Dikme

Öz

Bu araştırma, yöneticilik sınavından yeterli not almalarına karşılık sözlü mülakattan aldığı düşük not nedeni ile yönetici olma hakkını kaybeden öğretmenlerin yönetici olma motivasyonlarının nedenlerini ve mülakattan elenme sonrası deneyimlerini incelemeyi amaçlamaktadır. Araştırmanın çalışma grubunu kartopu ve ölçüt örnekleme yöntemleri kullanılarak belirlenen 22 yönetici adayı öğretmen oluşturmaktadır. Araştırma, yorumlayıcı fenomenolojik desende desenlenmiştir. Araştırmada, yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmış ve görüşme soruları alanyazın taraması yapıldıktan sonra alt amaçlar göz önünde bulundurularak uzman görüşleri de alınarak hazırlanmış, veriler yorumlayıcı fenomenoloji analiz aşamaları izlenerek, Maxqda programı yardımıyla çözümlenmiştir. Araştırma sonunda; yönetici olmak isteme nedenleri, yaşanan duygular ve iş yaşamına etki temalarına ulaşılmıştır. Buna göre, öğretmenlerin örgütsel değişimi sağlama motivasyonu ile yönetici olmak istedikleri ancak, yönetici atama sürecinde kullanılan mülakat yönteminin, öğretmenlerin genel işleyişe dair bir güvensizlik geliştirmelerine, görev motivasyonlarının azalmasına yol açtığı belirlenmiştir. Bu bağlamda okul müdür ve müdür yardımcılarının atama süreçlerinin yeniden gözden geçirilmesi, öğretmenlerin eğitim yöneticisi olma süreçlerinde mülakatın, merkezi sınav puanını geçersiz kılmayacak biçimde ağırlıklandırılması, sürecin adaletle yürütüldüğü yönündeki duyguları güçlendireceği, ayrıca eğitim yöneticisi atamalarında siyasal müdahalelerin önünü kesebileceği değerlendirilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Okul Yöneticisi, Yönetici Atama, Mülakat Yöntemi

A Qualitative Study on Educational Manager Candidates' Post-Interview Elimination Experiences

Öz

This study aims to determine the reasons for becoming an administrator and the post-interview experiences of the teachers who did not get a passing grade in the oral interview and therefore did not get the right to become an administrator despite getting a valid grade in the administrator exam. The study group of the research consists of 22 administrator candidates determined by using snowball and criterion sampling methods. The study was designed in an interpretative phenomenological design. In the study, a semi-structured interview form was used and the interview questions were prepared after reviewing the literature, taking into account the sub-objectives and expert opinions, and the data were analyzed with the help of Maxqda program by following the interpretative phenomenology analysis stages. At the end of the research, the themes of reasons for wanting to be an administrator, emotions experienced and impact on work life were reached. Accordingly, it is suggested that the interview method used in the process of appointing administrators should be reconsidered.

Anahtar Kelimeler

School Administrator, Administrator Appointment, Interview Method

Kaynakça

• Alireisoğlu, A. & Güner, A. (2023). İlk defa müdür yardımcı olmak isteyen öğretmenlerin idareci olma tercihleri üzerinde bir inceleme. Uluslararası Bilim ve Eğitim Dergisi, 6(1), 34-47. DOI: 10.47477/ubed.1199137.
• Arar, K. (2018). How Novice principals face the challenges of principalship in the arab education systemin Israel. Journal of Career Development, 45(6), 580–596. https://doi.org/10.1177/0894845317726392.
• Bartell, C. A. & Birch, L. W. (1995). Restructuring administrator preparation for california. Thrust for Educational Leadership, 24(5), 28-31.
• Berber, H., Bölükbaşı, N., Bulut, A.. & Çekiciler, E. (2023). “Öğretmenlerin Okullardaki Yönetim Süreçlerine Yönelik Görüşleri”, International Academic Social Resources Journal, (e-ISSN: 2636-7637), 8(52),3422-3431.
• Bingül, M., & Hacıfazlıoğlu, Ö. (2011).Sınıf öğretmenlerinin yönetici olma eğilimleri: İstanbul Esenyurt ilçesi örneği. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 8(1), 861-881.
• Bildungsdirektion (2023). Leitervertretung. https://www.bildung-stmk.gv.at/rechtliches.html. Alıntılama Tarihi: 26.05.2024.
• Bursalıoğlu, Z. (2005). Eğitim yönetiminde teori ve uygulama. Ankara: Pegem A. Yayıncılık
• Creswell, J. (2007). Qualitative inquiry and research design: Choosing among five approaches. USA: Sage Publications.
• Cornelis, I., Van Hiel, A., & De Cremer, D. (2006). Effects of procedural fairness and leader support on interpersonal relationships among group members. Group Dynamics: Theory, Research, and Practice, 10(4), 309–328.
• Çınkır, Ş. & Çetin, S. K. (2010). Öğretmenlerin okullarda mesleki çalışma ilişkileri hakkındaki görüşleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 3(3), 353-371.
• Davis, K., Rogers, D., & Harrigan, M.(2020). A review of statepolicies on principal professional development. Education Policy Analysis Archives, 28(24), 1-22.
• Demirkol, M., Orhan, M., & Özdemir, T. Y. (2022). Öğretmenlerin Okul Yöneticiliğini Tercih Etme/Etmeme Nedenleri. Journal of History School, 61, 4289-4312.
• Eatough, V. & Smith, J. A. (2017). Interpretative phenomenological analysis. Willig, C.,& Rogers, W. S. (Eds.). The SAGE handbook of qualitative research in psychology. USA: Sage.
• Enterieva, M. (2022). Selectıon and training of school principals in the world and Turkey and the development of policies related to this. International Journal of Leadership Studies: Theory and Practice, 5(3), 212-233. doi: 10.52848/ijls.1121034
• Gratch, A. (2001). From preservice admission to the first year of teaching: The culture of teaching and beginning teacher development. Teacher Education Quarterly, 28(4), 121–136. doi:10.2307/23478320.
• Günay, G.,& Özbilen, F. M. (2018). Öğretmenlerin okul yöneticiliği istekliliğini etkileyen faktörlerin belirlenmesi. Turkish Studies, 13(19), 1331-1344.
• Helvacı, M. A. (2015). Eğitim örgütlerinde değişim yönetimi. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Huber, S. & West, M. (2002). Developing school leaders: A critical review of current practices, approaches and issues, and some directions for the future. In K. Leithwood, P. Hallinger, G. Furman, P. Gronn, J.
• MacBeath, B. Mulford, and K. Riley. (eds.) (2002). Second international handbook of educational leadership and administration. Norwell, MA: Kluwer. ss. 1071-1101.
• Leithwood K, Harris A, & Hopkins D (2008). Seven strong claims about successful school leadership. School Leadership and Management 28(1), 27–42.https://doi.org/10.1016/j.tate.2007.09.012.
• MEB (2023). http://mevzuat.meb.gov.tr/dosyalar/613.pdf Alıntı Tarihi:9 Eylül 2023. Mendonça, E.F. (2001). Estado patrimonial e gestão democrática do ensino públicono. Brasil Educação e Sociedade, 22(75), 84-108.
• Merriam, S. B., &Tisdell, E. J. (2015). Qualitative research a guide to design and implementation (4th ed.). John Wiley & Sons.
• Mikula, G,. Scherer, K. R. & Athenstaedt U. (1998). The role of injustice in theelicitation of differential emotional reactions. Personality and Social Psychology Bulletin, 24, 769-783.
• Myers, J. P. (2008). Democratizing school authority: Brazilian teachers’ perceptions of theelection of principals. Teaching and Teacher Education, 24(4), 952-966.
• Öncü Okul Yöneticileri Derneği, (2020). Türkiye okul yöneticileri raporu. İstanbul: Öncü Okul Yöneticileri Derneği Yayınları.
• Paro, V.H. (2000). Educação para a democracia: O elemento quefaltanadis cussão da qualidade do ensino. Revista Portuguesa de Educação, 13(1), 23-38.
• Recepoğlu, E., & Kılınç, A. Ç. (2014). Türkiye'de okul yöneticilerinin seçilmesi ve yetiştirilmesi, mevcut sorunlar ve çözüm önerileri. Electronic Turkish Studies, 9(2), 1817-1845.
• Sayan, İ., & Yıldırım, N. (2019). Okul yöneticisi atama türlerinin, öğretmenler, okul yöneticileri ve eğitim öğretim süreçleri üzerine etkilerinin nitel bir analizi. Kocaeli Üniversitesi Eğitim Dergisi, 2(1), 13-34.
• Selçuk, E. (2019). Öğretmenlerin okul müdürlerine yönelik likert tipi tutum ölçeğinin geliştirilmesi: güvenirlik ve geçerlik çalışması. Ihlara Eğitim Araştırmaları Dergisi, 4(1), 112-132.
• Smith, J. A.,&Osborn, M. (2004). Interpretative phenomenologic analysis. In G. M. Breakwell (Ed.), In Doing social psychology research (pp. 229–254). The British Psychological Society Blackwell Publishing. https://doi.org/10.1002/ 9780470776278.ch10.
• Sharp, W. L., Malone, B. G., & Walter, J. K. (2002). What motivates some one to become a superintendent? Paper presented at the annual meeting of the midwestern educational research association (Columbus, OH, October 16-19, 2002).
• Smith, J. A., Flowers, P., & Larkin, M. (2009). Interpretative phenomenological analysis: Theory, method and research. Sage Publications.
• Tong, A., Sainsbury, P., & Craig, J. (2007). Consolidated criteria for reporting qualitative research (COREQ): A 32‐item checklist for interviews and focus groups. International Journal for Quality in Health Care, 19(6), 349–357.
• Uçar, G. (2019). Öğretmenleri yönetici olmaya güdüleyen faktörler. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. İstanbul.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (8. baskı). Ankara: Seçkin Yayınevi.
• Yılmaz, K. (2006). İlköğretim okulu yönetici ve öğretmenlerine göre kamu ilköğretim okullarında bireysel ve örgütsel değerler ve okul yöneticilerinin okullarını bu değerlere göre yönetme durumları. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Yılmaz, S., Cülha, A., & Taşdemir, A. (2022). Okul yöneticiliğinin tercih edilme sebepleri ve yönetici görevlendirme süreçlerinin incelenmesi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 42(1), 817-843.
• Yolcu, H. & Bayram, A. (2015). Okul yöneticisi seçme sürecini deneyimleyen yönetici adaylarının sözlü sınav yöntemine ilişkin algıları. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 3(3), 102-126. http://dx.doi.org/10.14689/issn.21482624.1.3c3s5m [Online] www.enadonline.com.
• Yukl, G. (2018). Örgütlerde liderlik. Ankara: Nobel Yayıncılık.