Investigation of Pre-service Teachers' Attitudes towards Equal Opportunities in Education

Yıl 2025, Cilt: 26 Sayı: 2, 325 - 356, 30.05.2025

Yavuz Ercan Gül , Rüştü Yeşil

https://doi.org/10.29299/kefad.1519773

Öz

In this study, it is aimed to determine the perceptions of pre-service teachers about the variables affecting equality of opportunity and opportunity in education. The research is a descriptive and quantitative study conducted in the survey model. The data of the study were collected online from 535 pre-service teachers. The Equal Opportunity in Education Scale (EOES) developed by the authors was used in the study. At the end of the study, it was determined that geographical-social factors were more effective on equality of opportunity in education than familial and administrative factors. In addition, it was determined that familial factors differed according to the gender variable; familial, geographical-social and administrative factors differed according to the grade level; and general evaluations differed according to the number of children in the family; however, there was no differentiation according to the general socioeconomic status of the family, housing, mother's and father's occupation and residential unit. As a result, pre-service teachers' evaluations showed that familial, geographical, social and administrative factors were effective on the structure of the phenomenon of equal opportunity in education. In line with the evaluations of pre-service teachers, it was observed that geographical social factors were the most effective among these factors.

Anahtar Kelimeler

Equality, Social Justice, Equal Opportunity in Education, Teacher Candidates

Öğretmen Adaylarının Eğitimde Fırsat Eşitliğine İlişkin Tutumlarının İncelenmesi

Öz

Eğitimde fırsat eşitliğinin sağlanabilmesi, ülkelerin ya da toplumların gelişmişliği açısından Bu araştırmada, öğretmen adaylarının eğitimde fırsat ve imkân eşitliğini etkileyen değişkenlere ilişkin algılarını belirlemek amaçlanmıştır. Araştırma, tarama modelinde yürütülmüş betimsel ve nicel bir çalışma özelliği taşımaktadır. Araştırmanın verileri 535 öğretmen adayından çevrimiçi yolla toplanmıştır. Araştırmada yazarlar tarafından geliştirilen Eğitimde Fırsat Eşitliği Ölçeği (EFEÖ) kullanılmıştır. Araştırma sonunda; eğitimde fırsat ve imkân eşitliği üzerinde ailevi ve yönetimsel etkenlere göre coğrafi-toplumsal etkenlerin daha fazla etkili olduğu belirlenmiştir. Ayrıca, cinsiyet değişkenine göre ailevi etkenlerin; sınıf düzeyine göre ailevi, coğrafi-toplumsal ve yönetimsel etkenlerin, ailedeki çocuk sayısına göre genel değerlendirmelerin farklılaştığı; buna karşılık ailenin genel sosyoekonomik durumu, barınma yerleri, anne ve baba mesleği ile yaşanılan yerleşim birimi değişkenlerine göre bir farklılaşma olmadığı belirlenmiştir. Sonuç olarak; öğretmen adaylarının değerlendirmeleri eğitimde fırsat eşitliği olgusunun yapısına yönelik ailevi, coğrafi toplumsal ve yönetimsel etkenlerin etkili olduğunu göstermiştir. Öğretmen adaylarının değerlendirmeleri doğrultusunda bu etkenler içerisinde en etkili olanının coğrafi toplumsal etkenler olduğu gözlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Eşitlik, Sosyal Adalet, Eğitimde Fırsat Eşitliği, Öğretmen Adayları

Kaynakça

• Aikens, N. L., & Barbarin, O. (2008). Socioeconomic differences in reading trajectories: The contribution of family, neighbourhood, and school contexts. Journal of Educational Psychology, 100(2), 235-251. https://doi.org/10.1037/0022-0663.100.2.235
• Aksu, T., & Canturk, G. (2015). Equality of educational opportunity: the role of using technology in education. International Journal of Academic Research in Progressive Education and Development, 4(4), 79-93. http://dx.doi.org/10.6007/IJARPED/v4-i4/1933
• Aliaga, M., & Gunderson, B. (2002). Interactive statistics. Sage.
• Allison, P. D. (1975). A simple proof of the Spearman-Brown formula for continuous test lenghts. Psychometrika Journal, 40(4), 135-136.
• Bayrak, M. B., Keskin, O., Kıroğlu, T. H., Cankara, Z. S. Özdemir, Ü. ve Erbay, S. (2021). “Yükseköğrenimde yurt sorunu”. Sosyal Demokrasi Vakfı Yayını. https://sodev.org.tr/wp-content/uploads/2021/09/SodevGenc_Yuksekogrenimde_Barinma_Sorunu_Raporu_Eylul2021.pdf
• Brick, B. (1993). Changing Concepts of Equal Educational Opportunity: A Comparison of the Views of Thomas Jefferson, Horace Mann, and John Dewey. Thresholds in Education, 19(1–2), 2-8.
• Brown, T. A. (2006). Confirmatory factor analysis for applied research. Guilford Press.
• Campbell, P. B., & Klein, S. S. (1982). Educational equity. In H. Mitzel (Ed.), The encyclopedia of educational research. Macmillan Company.
• Catterall, J. S., Dumais, S. A., & Hampden-Thompson, G. (2012). The arts and achievement in at-risk youth: Findings from four longitudinal studies. National Endowment for the Arts Publication.
• Cohen, J. (1992). A power primer. Psychological Bulletin, 112(1), 155-159.
• Corder, G. W., & Foreman, D. I. (2009). Nonparametric statistics for non-statisticians: A step-by-step approach, A John Wiley & Sons.
• Creswell, J. W. (2003). Research design: Qualitative, quantitative, and mixed methods approaches. Sage.
• Çetinkaya Büyükbodur, A. ve Kayma, D. (2020). Sosyal hizmet bölümü öğrencilerinde empati düzeyinin sosyal adalet savunuculuğuna etkisi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 13(70), 910-920. http://dx.doi.org/10.17719/jisr.2020.4145
• Çoban Kaynak, R. (2017). Sosyal adalet, eşitlik ve hizmet. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 6(4), 252-260. https://hdl.handle.net/20.500.12440/5417
• Demirel, S., Acar, Ö., Karakurt E. ve Onaygil, C. (2006, Mayıs 16-17). Yurt yaşamının üniversite öğrencilerinin sağlığı üzerindeki etkileri [Conference presentation abstract]. MASCO, Marmara Öğrenci Kongresi, İstanbul, Türkiye.
• Duncan, G. J., Yeung, W. J., Brooks-Gunn, J., & Smith, J. R. (1998). How much does childhood poverty affect the life chances of children? American Sociological Review, 63, 406 – 423. https://doi.org/10.2307/2657556
• Eren, Ş. (2016). Aile ve çocuk eğitimi. İçinde, Yurt M. E. ve Bayraktutan O. (Ed.), Uluslararası Aile İçi Eğitim Çalıştayı materyalleri, 1-14, Zafer Medya.
• Eskicumalı, A. ve Eroğlu, E. (2014). Ailenin sosyo-ekonomik ve eğitim düzeyleri ile çocukların problem çözme yetenekleri arasındaki ilişki. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 0(1), 165-189.
• Evetts, J. (2003). The sociology of educational ideas. Routledge
• Field, A. (2009). Discovering statistics using SPSS. Sage.
• George, D., & Mallery, M. (2010). SPSS for Windows Step by Step: A Simple Guide and Reference, 17.0 update. Pearson.
• Goodlad, J. (1996). Democracy, education, and community. In R. Soder (Ed.), Democracy, education and the schools (p. 87). Jossey-Bass.
• Goodlad, J. (2004). A place called school. McGraw-Hill.
• Gutman, A. (1987). Democratic education. Princeton University Press.
• Gül, Y. E. (2023). A theoretical perspective on survey method from quantitative research methods. Universum, 4(106), 64-68. https://doi.org/10.32743/UniPsy.2023.106.4.15254
• Gül, Y. E., & Yeşil, R. (2024). The development and initial tests for the psychometric properties of the Equal Opportunity in Education Scale. Problems of Education in the 21st Century, 82(3), 353–370, https://doi.org/10.33225/pec/24.82.353
• Güler, D., Sarıçalı, M. ve Yelpaze, İ. (2021). Öğretmen adaylarının sosyal adalet ve kişisel biriciklik algıları ile mültecilere yönelik tutumları arasındaki ilişki. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 51, 349-366. https://doi.org/10.9779.pauefd.748523
• Howe, K. R. (1994). Standards, assessment, and equality of educational opportunity. Educational Researcher, 23(8), 27-35.
• İnan, M. ve Demir, M. (2018). Eğitimde fırsat eşitliği ve kamu politikaları: Türkiye üzerine bir değerlendirme. Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 20(2), 337-359.
• Kalsen, C. (2016). Sanayi ve hizmet sektörlerinde çalışanların eğitim düzeyleri ile istihdam ve ücret düzeyleri arasındaki ilişkiler [Yayınlanmamış doktora tezi]. Ankara Üniversitesi.
• Kazu, İ. Y. (2019). Sosyo-Ekonomik açıdan dezavantajlı kişilerin eğitimleri sırasında karşılaştıkları sorunlar. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 34(1), 38-47. http://dx.doi.org/10.14582/DUZGEF.1912
• Kline, R. B. (2011). Principles and practice of structural equation modeling (5th ed.). The Guilford Press.
• Lee, V. E., & Burkam, D. T. (2002). Inequality at the starting gate: Social background differences in achievement as children enter school. Economic Policy Institute.
• Mammadov, R. (2018). Equality of oportunity in education. International Journal of Instruction, 11(2), 1-3.
• McLoyd, V. C. (1998). Socioeconomic disadvantage and child development. American Psychologist, 53, 185-204.
• Mete, Y. A. (2009). Fırsat eşitliği yaklaşımı analizine dayalı öğretmen atama politikaları: nesnel çözümleme / öznel tanıklıklar [Yayınlanmamış doktora tezi]. Kocaeli Üniversitesi.
• Morgan G. A., Barrett, K. C., Leech, N. L., & Gloeckner, G. W. (2011). IBM SPSS for introductory statistics: Use and interpretation (4th ed.). Routledge.
• Myasnikov, V. A., Kurdyumova, I. M., Dolgaya, O. I., Naydenova, I. S., Zijlstra, M. V., & Demin, P. N. (2019). Equal educational opportunities for all concept: Education development strategies worldwide. International Conference “Education Environment for the Information Age,” 583–589. https://doi.org/10.15405/epsbs.2019.09.02.66
• OECD (2010), PISA 2009 results: What students know and can do: Student performance in reading, mathematics and science, PISA, OECD Publishing, Paris, http://dx.doi.org/10.1787/9789264091450-en
• OECD (2014), PISA 2012 results: What Students know and can do – student performance in mathematics, reading and science, PISA, OECD Publishing, Paris, http://dx.doi.org/10.1787/9789264201118-en
• Özer, M., Gençoğlu, C. ve Suna, H. E. (2020). Türkiye’de eğitimde eşitsizlikleri azaltmak için uygulanan politikalar. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 39(2), 294-312. http://dx.doi.org/10.7822/10.7822/omuefd.828176
• Özgür, G., Babacan Gümüş, A. ve Durdu, B. (2010). Evde ve yurtta kalan üniversite öğrencilerinde yaşam doyumu. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi, 1(1), 25-32.
• Pallant, J. (2017). SPSS kullanma kılavuzu. Anı Yayıncılık.
• Pantić, N., & Florian, L. (2015). Developing teachers as agents of inclusion and social justice. Education Inquiry, 6, 333-351. https://doi.org/10.3402/edui.v6.27311
• Polat, H., & Boydak Özkan, M. (2020). Teachers' views on the equality opportunity and possibility in the Turkish education system. International Journal of Social Science Research, 9(2), 198-213. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1193570
• Rosenthal, R., & Rosnow, R. L. (2008). Essentials of behavioral research: Methods and data analysis. McGraw-Hill.
• Seban, D. ve Perdeci, B. (2016). Alt sosyoekonomik düzey bir ailede yetişen çocukların akademik başarıları ile yılmazlıkları arasındaki ilişki: Bir vaka incelemesi. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 4(3), 106-126. http://dx.doi.org/10.14689/issn.2148-2624.1.4c3s6m
• Sirin, S. R. (2005). Socioeconomic status and academic achievement: A meta-analytic review of research. Review of Educational Research, 75(3), 417-453.
• Şahin, H. (2019). Türkiye’de eğitimde fırsat eşitsizliği ve bireylerin eğitim kararları: Ardahan ve Karabük örneği [Yayınlanmamış doktora tezi]. İstanbul Üniversitesi.
• Şahin, M. (2012). Eğitimi ve okulu etkileyen bazı sosyal değişimlerin kavramsal çözümlemesi. Milli Eğitim Dergisi, 194(2), 132-148.
• Şengönül, T. (2013). Sosyal sınıfın boyutları olarak gelirin, eğitimin ve mesleğin, ailelerdeki sosyalleştirme ve eğitim süreçlerine etkisi. Eğitim ve Bilim, 38(167), 128-143.
• Tabachnick, B., & Fidell, L. (2013). Using multivariate statistics (6 ed.). Pearson.
• Tabak, H. (2019). Türk eğitim sisteminde eğitimde fırsat eşitliğine kuramsal bakış: Roller ve sorumluluklar. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 17(2), 370-393.
• Vijfeijken, M. V., Denessen, E., Shilt-Mol, T. V., & Scholte, R. H. (2021). Equity, equality, and need: A qualitative study into teachers’ professional trade-offs in justifying their differentiation practice. Open Journal of Social Sciences, 9(1), 236-257. https://www.scirp.org/pdf/jss_2021081115014167.pdf
• Zolkoski, S. M., & Bullock, L. M. (2012). Resilience in children and youth: A review. Children and Youth Services Review, 34, 2295-2303.
• Yeung, W. J., Linver, M. R., & Brooks-Gunn, J. (2002). How money matters for young children’s development: Parental investment and family processes. Child Development, 73, 1861–1879.
• Zhang, L. (2002). Income distribution and the allocation of public education expenditure. Stanford Institute for Economic Policy Research, SIEPR Discussion Paper No. 02-25. https://siepr.stanford.edu/publications/working-paper/income-distribution-and-allocation-public-education-expenditure