Investigation of the Reading Comprehension Performances, Reading Speed and Cognitive Skills of Children with Special Learning Disabilities

Yıl 2025, Cilt: 26 Sayı: 2, 357 - 375, 30.05.2025

Merve Aydın Karabaş , Fatma Turan

https://doi.org/10.29299/kefad.1573066

Öz

Reading skill is recognized as a critical indicator in the diagnosis of Specific Learning Disabilities (SLD). This study aims to investigate the relationship between reading comprehension, reading speed, and cognitive flexibility levels in students diagnosed with SLD, as well as to compare reading comprehension, reading speed, and short-term memory (STM) capacities between students with SLD and their non-SLD peers. The study collected data from 40 participants diagnosed with SLD and 40 typically developing participants, matched for age and gender, who were receiving education at a private rehabilitation center in Istanbul. Reading skills were assessed using the Oral Reading Skills and Reading Comprehension Test-II, while STM capacity was evaluated through the Visual-Auditory Digit Span Test, Form B. Statistical analyses were conducted on the data obtained. The results indicated that students diagnosed with SLD demonstrated significantly lower reading comprehension and reading speed than the control group, with notable differences in cognitive flexibility and STM performance between the groups. The results were discussed and interpreted in the context of related studies and the literature. The study highlighted the importance of early intervention and targeted educational programs for students with SLD.

Anahtar Kelimeler

Specific Learning Disabilities, Reading Comprehension, Reading Speed, Neuroplasticity.

Özel Öğrenme Güçlüğü Olan Çocukların Okuduğunu Anlama Performanslarının, Okuma Hızlarının ve Bilişsel Becerilerinin İncelenmesi

Öz

Okuma becerisi, özel öğrenme güçlüğünün (ÖÖG) tanısında önemli bir gösterge olarak kabul edilmektedir. Bu çalışma, ÖÖG tanısı almış öğrencilerin okuduğunu anlama ve okuma hızları ile bilişsel esneklik düzeyleri arasındaki ilişkiyi incelemeyi amaçlamaktadır. Ayrıca ÖÖG tanısı almış öğrenciler ile almayan öğrenciler arasındaki okuduğunu anlama, okuma hızı ve kısa süreli bellek (KSB) kapasitelerini karşılaştırmayı hedeflemektedir. Araştırmaya, İstanbul ilinde bir özel rehabilitasyon merkezinde eğitim gören 40 ÖÖG tanılı ve yaş, cinsiyet açısından eşleştirilmiş 40 normal gelişim gösteren katılımcıdan veri toplanmıştır. Araştırmada okuma becerileri, Sesli Okuma Becerisi ve Okuduğunu Anlama Testi-II ile, KSB kapasitesi ise Görsel İşitsel Sayı Dizileri Testi B Formu kullanılarak değerlendirilmiştir. Veriler istatistiksel testler aracılığıyla analiz edilmiştir. Sonuçlar, ÖÖG tanısı almış öğrencilerin okuduğunu anlama ve okuma hızlarının kontrol grubuna göre anlamlı derecede düşük olduğunu ve bilişsel esneklik ile kısa süreli bellek performanslarının bu gruplar arasında farklılaştığını göstermiştir. Elde edilen bulgular, ilişkili çalışmalar ve literatür ışığında tartışılmış ve yorumlanmıştır. Çalışma, ÖÖG olan öğrenciler için erken müdahale ve hedefe yönelik eğitim programlarının önemini vurgulamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Özel Öğrenme Güçlüğü, Okuduğunu Anlama, Kısa Süreli Bellek, Okuma Hızı, Nöroplastisite.

Etik Beyan

Yapılan bu çalışmada “Yükseköğretim Kurumları Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Yönergesi” kapsamında uyulması belirtilen tüm kurallara uyulmuştur. Yönergenin ikinci bölümü olan “Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiğine Aykırı Eylemler” başlığı altında belirtilen eylemlerden hiçbiri gerçekleştirilmemiştir. Çalışmanın etik izni Üsküdar Üniversitesi Girişimsel Olmayan Araştırmalar Etik Kurulu Başkanlığı, 30/09/2022 tarihinde, 61351342/EYLÜL 2022-05 sayı ile alınmıştır.

Kaynakça

• Akyol, H., & Çoban Sural, Ü., (2021). Developing reading, reading comprehension and motivation: an action research study. Eğitim ve Bilim, 46(205), 69-92. http://dx.doi.org/10.15390/EB.2020.8977
• Akyürek, M. İ. (2022). Eğitim yönetimi alanında yayımlanan araştırmaların eğilimleri: Betimsel içerik analizi. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(33), 324-341. https://doi.org/10.35675/befdergi.774620 American Psychiatric Association. (2013). Diagnostic and statistical manual of mental disorders: DSM-5. Vol. 5. Washington, DC.
• Aracı, N. ve Melekoğlu, M. A. (2023). Özel öğrenme güçlüğü olan ve olmayan ortaokul öğrencilerinin akıcı okuma ve okuduğunu anlama performanslarının incelenmesi. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23(3), 1583-1599. https://doi.org/10.17240/aibuefd.2023..-1231691
• Aslan, K. (2015). Özgül öğrenme güçlüğünün erken dönem belirtileri ve erken müdahale uygulamalarına dair derleme. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 1(2), 577- 588. https://dergipark.org.tr/tr/pub/husbfd/issue/7893/103918
• Baştuğ, M., & Akyol, H. (2012). The level of prediction of reading comprehension by fluent reading skills. Journal of Theoretical Educational Science, 5(4), 394-411. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2021.614996
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2016). Bilimsel araştırma yöntemleri (17. Baskı). Pegem Yayınları.
• Brooks, B. L., Sherman, E. M., & Strauss, E. (2009). NEPSY-II: A developmental neuropsychological assessment. Child Neuropsychology, 16(1), 80-101.
• Cai, L., Chan, J. S. Y., Yan, J. H. & Peng, K. (2014). Brain plasticity and motor practice in cognitive aging. Front Aging Neurosci. (6), 1-12. https://doi.org/10.3389/fnagi.2014.00031
• Doidge, N. (2019). Kendini değiştiren beyin. (Çev. İ, Şener). Pegasus Yayınları.
• Erden, G. ve Çelik, C. (2019). Sesli okuma becerisi ve okuduğunu anlama testinin psikometrik özelliklerinin incelenmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Nesne, 7(14), 1-18. https://doi.org/10.7816/nesne-07-14-01
• Ergül, B., Altın Yavuz, A. ve Gündoğan, E. (2016). Çocuklardaki kısa süreli anlık bellek işlevinin değerlendirilmesi. Journal of Measurement and Evaluation in Education and Psychology,7(2),459-471. https://dergipark.org.tr/tr/pub/epod/issue/27273/287132
• Fırat Gürsoy, S., Erden, G. ve Çelik, C. (2023). Özgül öğrenme bozukluğunun nöropsikolojik değerlendirmesinde dikkat, bellek ve yürütücü işlevlerin rolü. Nesne, 11(28), 242-267. https://doi.org/10.7816/nesne-11- 28-05
• Gökdemir, M. (2020). Özgül öğrenme güçlüğü olan öğrencilerin doğru okuma, okuduğunu anlama ve okuma hızlarının incelenmesi. [Yüksek Lisans Tezi, Biruni Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
• Görgün, B., & Melekoğlu, M. A. (2019). Review of studies on specific learning disabilities in Turkey. Sakarya University Journal of Education, 9 (1), 83-106. https://doi.org/10.19126/suje.456198
• Güngörmüş Özkardeş, O. (2016). Türkiye’de özel öğrenme güçlüğüne ilişkin yapılan araştırmaların betimsel analizi. Boğaziçi University Journal of Education, 30(2), 123-153.
• Jimenez, J.E., Siegel, L., O’Shanahan, I., & Ford, L. (2009). The relative roles of IQ and cognitive process in reading disability. Educational Psycholgy, 29 (1), 27-43.
• Kandel E. R. (2001). The molecular biology of memory storage: a dialogue between genes and synapses. Science (New York, N.Y.), 294(5544), 1030–1038. https://doi.org/10.1126/science.1067020
• Karakaş, S. ve Yalın, A. (2009). Görsel İşitsel Sayı Dizileri Testi B Formu kullanım kılavuzu.
• Kargın, T., Güldenoğlu, İ. B. ve Alatlı, R. (2023). Okuma güçlüğü olan ve olmayan okuyucuların okuma performanslarının okumanın bileşenleri açısından gelişimsel olarak incelenmesi. Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 24(1), 68-105. https://doi.org/10.29299/kefad.1177181
• Kaya, S., Sağlam Ak, A. ve Melekoğlu, M. A. (2022). Özel öğrenme güçlüğünde erken müdahale ve erken tanı: müdahaleye tepki modeli. Milli Eğitim Dergisi, 51(236), 3679-3692. https://doi.org/10.37669/milliegitim.1034793
• Kılıç, B. G., Koçkar, A. İ., Irak, M., Şener, Ş. ve Karakaş, S. (2002). Görsel İşitsel Sayı Dizileri Testi B Formu kullanılarak ölçülen bellek uzamının 6-11 yaş grubu öğrencilerde gelişimi. Psikiyatri Psikoloji Psikofarmakoloji Dergisi, 10(3), 243-254.
• Knudsen E. I. (2004). Sensitive periods in the development of the brain and behavior. Journal of cognitive neuroscience, 16(8), 1412–1425. https://doi.org/10.1162/0898929042304796
• Korppitz, E.M (1977). The visual aural digit span test. Grune and Statton.
• Juntorn, S., Sriphetcharawut, S., & Munkhetvit, P. (2017). Effectiveness of ınformation processing strategy training on academic task performance in children with learning disabilities: A pilot study, Occupational Therapy International, 2017, 237689. https://doi.org/10.1155/2017/6237689
• Melekoğlu, M. A., Erden, H. G. ve Çakıroğlu, O. (2021). SOBAT uygulayıcı el kitabı.1. Baskı, Ankara: Vize Akademik.
• Meziere, D. C., Yu, L., Reichle, E. D., von der Malsburg, T., & McArthur, G. (2023), Using eye-tracking measures to predict Reading Comprehension.58, 425-449. https://doi.org/10.1002/rrq.498
• Özkök Kayhan, E. (2011). İlköğretim birinci kademe çocuklarında okuduğunu anlama ile sözcük bilgisi, görsel algı ve kısa süreli bellek arasındaki ilişki. [Yüksek Lisans Tezi]. Ankara Üniversitesi. Ulusal Tez Merkezi.
• Pürsün, T. ve Sarı, H. (2020). Özel öğrenme güçlüğü olan öğrencilerin okuduğunu anlama becerilerine ilişkin çalışmaların incelenmesi. Turkish Special Education Journal: International, 2(1), 37-60.
• Sarıpınar, E. G. ve Erden, G. (2010). Okuma güçlüğünde akademik beceri ve duyusalmotor işlevleri değerlendirme testlerinin kullanılabilirliği. Türk Psikoloji Dergisi, 25(65), 56-66.
• Sayar, F. ve Turan, F. (2012). Okuma gelişiminde üst dil farkındalığı, sesbilgisel süreçler ve bellek süreçlerinin etkisi: kısa süreli bellek ve çalışma belleği. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 13(02), 49-67. https://doi.org/10.1501/Ozlegt_0000000170
• Savarimuthu, A., & Ponniah, R. J. (2024). Receive, retain and retrieve: Psychological and neurobiological perspectives on memory retrieval. Integrative Psychological and Behavioral Science, 58, 303–318. https://doi.org/10.1007/s12124-023-09752-5
• Silver, C. H., Ruff, R. M, Iverson, G. L., Barth, J. T., Broshek, D. K., Bush, S. S., Koffler, S. P., & Reynolds, C. R. (2008). Learning disabilities: The need for neuropsychological evaluation. NAN Policy and Planning Committee. Archives of Clinical Neuropsychology, 23, 217-219. https://doi.org/10.1016/j.acn.2007.09.006
• Swanson, H., & Siegel, Linda. (2001). Learning disabilities as a working memory deficit. Issues in Education, 7, 1-48. https://www.researchgate.net/publication/284802542
• Şenel, Ö. Ş., Gölgeli, A., Küçük, A., Süer, C. ve Özesmi, Ç. (2004). İlköğretim öğrencilerinde elektrofizyolojik ölçümler ve nöropsikolojik testlerle bellek/öğrenme/başarı ilişkisinin araştırılması. Sağlık Bilimleri Dergisi, 13(3), 39-45.
• Tannenbaum, K. R., Torgesen, J. K, R., & Wagner, R. K. (2006) Relationships between word knowledge and reading comprehension in third-grade children, Scientific Studies of Reading, 10:4, 381-398. https://doi.org/10.1207/s1532799xssr1004_3
• Tepetaş Cengiz, G. Ş. ve Erol, D. (2022). Annelerin birlikte okuma sürecinde sergiledikleri fiziksel davranışlar ile konuya ilişkin görüşleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 23(3), 2702-2744. https://doi.org/10.29299/ kefad.1119462
• Millî Eğitim Bakanlığı. (2022). Özel öğrenme güçlüğü olan bireyler “Aileler için rehber kitapçık”. Millî Eğitim Bakanlığı.
• Turhan, B. ve Özbay, Y. (2016). Erken çocukluk eğitimi ve nöroplastisite. Uluslararası Erken Çocukluk Eğitimi Çalışmaları Dergisi, 1(2), 54-63.
• Turgut Turan, S., Erdoğan Bakar, E., Erden, G., & Karakaş, S. (2016). Using neuropsychometric measurements in the differential diagnosis of specific learning disability. Noro Psikiyatri Arşivi, 53(2), 144–151. https://doi.org/10.5152/npa.2015.10024
• Vellutino, F. R., Fletcher, J. M., Snowling, M. J., & Scanlon, D. M. (2004). Specific reading disability (dyslexia): What have we learned in the past four decades? The Journal of Child Psychol Psychiatry, 45(1), 2- 40. https://doi.org/10.1046/j.0021-9630.2003.00305.x
• Yılmaz, Ş. S. ve Yaşaroğlu, H. (2020). Öğrenme güçlüğü olan öğrencilerin okuma, sözcük bilgisi ve sözel bellek performanslarının incelenmesi, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 53(2), 751-780. https://doi.org/10.30964/auebfd.588849
• Zhao, J., Wang, J., Huang, C., & Liang, P. (2022). Involvement of the dorsal and ventral attention networks in visual attention span. Human Brain Mapping, 43(6), 1941–1954. https://doi.org/10.1002/hbm.25765