Negatif Duygunun Siber Zorbalık ve Mağduriyete İlişkin Yordayıcı Rolünün İncelenmesi

Yıl 2015, Cilt: 23 Sayı: 4, 1633 - 1646, 15.12.2015

Adem Peker

Öz

Bu araştırmanın amacı negatif duygunun siber zorbalık ve mağduriyet üzerindeki yordayıcı etkisini incelemektir. Araştırmanın örneklemini Erzurum ilinde öğrenim gören 360 ortaokul öğrencisi oluşturmaktadır. Katılımcılara Negatif Duygu Ölçeği ile Siber Zorbalık Envanteri uygulanmıştır. Negatif duygu ile siber zorbalık ve mağduriyet arasındaki ilişkileri incelemek için yapılan korelasyon sonucunda siber zorbalık ve siber mağduriyetin negatif duygu ile pozitif ilişkili olduğu görülmüştür. Yapısal eşitlik modeli analizi sonuçları negatif duygunun siber zorbalığı ve mağduriyeti pozitif yönde yordadığını göstermiştir. Siber zorbalığın ve mağduriyetin negatif duygu tarafından açıklanma düzeyini belirlemek için kurulan yapısal eşitlik modelinden elde edilen uyum iyiliği indeksleri modelin iyi uyum verdiğini göstermiştir. Bu sonuç, negatif duygunun azalmasının siber zorbalık ve mağduriyetin önlenmesi konusundaki önemini ortaya koymaktadır

Anahtar Kelimeler

Negatif duygu, siber zorbalık ve mağduriyet

Investigating The Predictive Role Of Negative Affect On Cyber Bullying and Victimization

Öz

The aim of this study is to investigate the predictive effect of negative affect on cyber bullying and victimization. Participants were 360 secondary school students who were enrolled in different secondary schools at Erzurum. In this study, Negative Affect Scale and The Revised Cyberbullying Inventory were applied. In correlation analysis, engagement in cyber bullying and exposure to cyber bullying were found positively related to negative affect. According to path analysis results, cyber bullying and cyber victimization was predicted positively by negative affect. Goodness of fit indices in path analysis which was built to examine negative affect direct impact on cyber bullying and cyber victimization indicated that the model was well fit. This result shows the importance of the reduction of the negative affect on the prevention of cyber bullying and victimization.

Anahtar Kelimeler

Negative affect, cyber bullying, cyber victim

Kaynakça

• Akbaba, S. ve Eroğlu, Y. (2013). İlköğretim öğrencilerinde siber zorbalık ve mağduriyetin yordayıcı- ları, Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 26(1), 105-121.
• Aoyoma, I. (2010). Cyberbullying: What are the psychological profiles of bullies, victims and bully- victims? Unpublished Doctoral Dissertation. Graduate Faculty of Baylor University, Texas.
• Arıcak, O. T. (2009). Psychiatric symptomatology as a predictor of cyberbullying among university students, Eurasian Journal of Educational Research, 34, 167-184.
• Arıcak, T., Siyahhan, S., Uzunhasanoğlu, A., Sarıbeyoğlu, S., Çıplak, S., Yılmaz, N. ve Memmedov, C. (2008). Cyberbullying among Turkish adolescents, Cyber Psychology & Behavior 11(3), 253- 262.
• Ayas, T. (2011, Ekim). Lise öğrencilerinin sanal zorba ve mağdur olma yaygınlığı. 11. Ulusal Psiko- lojik Danışma ve Rehberlik Kongresi’nde sunulmuş bildiri. İzmir, Türkiye.
• Ayas, T. ve Horzum, M.B. (2012). İlköğretim öğrencilerinin sanal zorba ve mağdur olma durumu, İlköğretim Online, 11(2), 369-380.
• Batmaz, M. ve Ayas, T. (2013). İlköğretim ikinci kademe öğrencilerin psikolojik belirtilere göre sanal zorbalık düzeylerinin yordanması, Sakarya University Journal of Education, 3(1), 43-53.
• Beran,T. ve Li, Q. (2005). Cyber harassment: A study of new method for an old behavior, Journal of Educational Computing Research, 32(3), 265-277.
• Bowling, N. A., Eschleman, K. J. (2010). Employee personality as a moderator of the relationships between work stressors and counterproductive work behavior, Journal of Occupational Health Psychology, 15 (1), 91-103.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E.K, Akgün, Ö.E, Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2008). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Cohen, S. ve Pressman, S.D. (2006). Positive affect and healt, Current Direction in Psychological Science 15(3), 122-125.
• Çetin, B., Eroğlu, Y., Peker, A., Akbaba, S. ve Pepsoy, S. (2012). Ergenlerde ilişkisel-karşılıklı ba- ğımlı benlik kurgusu, siber zorbalık ve psikolojik uyumsuzluk arasındaki ilişkinin incelenmesi, Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 12(2), 637-653.
• Çetin, B., Peker, A., Eroğlu, Y. ve Çitemel, N. (2011). Siber zorbalığın ve mağduriyetin bir yordayı- cısı olarak ilişkilerle ilgili bilişsel çarpıtmalar: Ergenler için bir ön çalışma, International Online Journal of Educational Sciences, 3(3), 1064-1080.
• Çifçi, S. (2010). Dokuzuncu sınıf öğrencilerin sanal zorbalık düzeyleri ile empatik eğilim düzeyleri arasındaki ilişki. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Tokat.
• Dempsey, A.G., Sulkowksi, M.L. ve Storch, E.A. (2009). Diffrences between peer victimization in cyber and physical settings and associated psychosocial settings and associated psychosocial adjustment in early adolescence, Psychology in the Schools, 46, 962-972.
• Dilmaç, B. (2009). Sanal zorbalığı yordayan psikolojik ihtiyaçlar: Lisans öğrencileri için bir ön çalış- ma, Educational Sciences: Theory & Practice 9(3), 1291-1325.
• Dilber, Y. (2013). Ergenlerde görülen siber zorba/mağdur yaşantılarının utanç/suçluluk ve intikam duyguları çerçevesinde incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Yeditepe Üniversitesi, İstanbul.
• Diener, E., Suh, E. ve Oshi, S. (1997). Recent findings on subjective well-being, IndianJournal of Clinical Psychology, 24(1), 25-41.
• Dyck, M. J., Jolly, J. B. ve Kramer, T. (1994). An evaluation of positive affectivity, negative eva- luation of PANAS: Affectivity, and hyperarousal as markers for assessing between syndrome relationships, Personality and Individual Differences, 17, 637–646.
• Ekiz, D. (2013). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Anı yayıncılık.
• Eroğlu, Y. (2014). Ergenlerde siber zorbalık ve mağduriyeti yordayan risk etmenlerini belirlemeye yönelik bütüncül bir model önerisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Uludağ Üniversitesi, Bursa.
• Eroğlu,Y. (2011). Koşullu öz-değer riskli internet davranışları ve siber zorbalık/mağduriyet arasın- daki ilişkinin incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi, Sakarya.
• Eroğlu, Y. ve Peker, A. (2011). Aileden ve arkadaştan algılanan sosyal destek ve siber mağduriyet: Yapısal eşitlik modeliyle bir inceleme, Akademik Bakış Dergisi, 27,1-20.
• Eroğlu, Y., Çetin, B., Güler, N., Peker, A. ve Pepsoy, S. (4-6 July 2011). From cybervictimization to coping ways of stress: Gender as moderator. Chova, L.G., Belenguer, D.M. ve Martinez, A.L. (Eds.) Proceedings of EDULEARN11 Conference. Barcelona: Spain.
• Fredrickson, B. (2001). The role of positive emotions in positive psychology: The broaden-and-build theory of positive emotions, American Psychologist, 56(3), 218-226.
• Gençöz, T. (2000). Pozitif ve Negatif Duygu Ölçeği: Geçerlilik ve güvenirlik çalışması, Türk Psiko- loji Dergisi, 15(46), 19-26.
• Hershcovis, M. S., Turner, N., Barling, J., Arnold, K. A., Dupre, K. E. Inness, M., LeBlanc, M. M. ve Sivanathan, N. (2007). Research reports: Predicting workplace aggression: A meta-analysis, Journal of Applied Psychology, 92, 228-238.
• Hinduja, S. ve Patchin, J.W. (2009). Bullying Beyond The Schoolyard: Preventing and Responding to Cyberbullying. California: Carwin Press.
• Hu, L. T. ve Bentler, P. M. (1999). Cutoff criteria for fit indexes in covariance structural analysis: Conventional criteria versus new alternatives, Structural Equation Modelling, 6 (1), 1-55.
• Juvonen, J. ve Gross, E.F. (2008). Extending the school grounds? Bullying experiences in cyberspa- ce, Journal of School Health, 78, 496-505.
• Karasar, N. (2006). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Krumbholz, A.S., Jäkel, A., Schultze, M. & Scheithauer, H. (2012). Emotional and behavioural prob- lems in the context of cyberbullying: A longitudinal study among german adolescents, Emotional and Behavioural Difficulties 17(3-4), 329–345.
• Levin, I. ve Stokes, J. (1989). Dispositional approach to job satisfaction: Role of negative affectivity, Journal of Applied Psychology, 74, 752-758.
• Menesini, E., Nocentini, A. ve Camodeca, M. (2011). Morality, values, traditional bullying and cyberbullying in adolescence, British Journal of Developmental Psychology, 31 (1), 1-14.
• Monks, C.P., Robinson, S. ve Worlidge, P. (2012). The emergence of cyberbullying: a survey of primary school pupils’ perceptions and experiences, School Psychology International, 33(5), 477-491.
• Noret, N. ve Rivers, I. (2006). The prevalence of bullying by text messageor email: Result of a four year study. Poster presented at British psychological society Annual Conference, Cardifft.
• Palmer, E. ve Thakordas, V. (2005). Relationship between bullying and scores on the Buss-Perry agression questionnaire among imprisoned male offenders, Aggressive Behavior, 31, 56-66.
• Patchin, j. W. ve Hinduja, S. (2010). Cyberbullying and self-esteem, Journal of School Health, 80 (12), 614-621.
• Patchin, J.W. ve Hinduja, S. (2006). Bullies move beyond the school yard: A preliminary look at cyber bullying, Youth Violence and Juvenile Justice, 4(2), 148-169.
• Peker, A. (2013a). İnsani değerler yönelimli psiko-eğitim programının problemli internet kullanımı ve siber zorbalık üzerindeki etkisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Sakarya Üniversitesi, Sakarya.
• Peker, A. (2013b, Kasım). Ortaokul öğrencilerinin siber zorba ve siber mağdur olma durumu. 5.Ulus- lararası Risk Altında ve Korunması Gereken Çocuklar Sempozyumu’nda sunulmuş bildiri. An- talya, Türkiye.
• Peker, A. ve Eroğlu, Y. (2012, Nisan). Ergenlerde siber zorbalığın ve mağduriyetin yordayıcıları olarak cinsiyet, sınıf düzeyi, yaş ve okul türü. Sarı, İ. & Özdemir, M. (Editörler). 4.Uluslararası Risk Altında ve Korunması Gereken Çocuklar Sempozyumu kitabı. Çocuk ve Bilişim. Polis Akademisi Başkanlığı Suç Araştırmaları Merkezi (SAMER), 210-227.
• Peker, A., Eroğlu Y. ve Ada, Ş. (2012). Ergenlerde siber zorbalığın ve mağduriyetin yordayıcılarının incelenmesi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(2), 185-206.
• Peker, A., Eroğlu Y. ve Çitemel, N. (2012). Boyun eğici davranışlar ile siber zorbalık ve siber mağdu- riyet arasındaki ilişkide cinsiyetin aracılığının incelenmesi, Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 9 (1), 205-221.
• Peterson, C. (2006). A Primer in Positive Psychology. New York: Oxford University Press.
• Pornari, D. ve Wood, J. (2010). Peer and cyber aggression in secondary school students: The role of moral disengagement, hostile attribution bias, and outcome expectancies, Aggressive Behavior, 36, 81-94.
• Raskauskas, J. ve Stoltz, A.D. (2007). Involvement in traditional and electronic bullying among ado- lescents, Developmental Psychology, 43, 564-575.
• Russell, J. ve Carroll, J. (1999). On the bipolarity of positive and negative affect, Psychological Bul- letin, 125(1), 3-30.
• Schneider, S.K., O’Donnell, L., Stueve, A. ve Robert, W. S. (2012). Cyberbullying, School bullying, and psychological distress: A regional census of high school students, American Journal of Pub- lic Health, 102 (1), 171-177.
• Serin, H. (2012). Ergenlerde siber zorbalık / siber mağduriyet yaşantıları ve bu davranışlara ilişkin öğretmen ve eğitim yöneticilerinin görüşleri. Yayımlanmamış Doktora Tezi. İstanbul Üniversi- tesi, İstanbul.
• Shariff, S. ve Gouin, R. (2005). Cyber-dilemmas: Gendered hierarchies free expression and cyber- safety in schools, presented at safety and security in a networked world: Balancing cyber-rights and responsibilities. Oxford Internet Institute Conference, Oxford, U.K.
• Stokes, J. ve Levin, I. (1990). The development and validation of a measure of negative affectivity, Journal of Social Behavior and Personality, 5, 173-186.
• Syts, Y. (2004). Beyond the schoolyard: Examining electronic bullying among Canadian youth. Un- published Master Thesis. Carleton University, Ottawa, Ontario.
• Tabachnick, B. G. ve Fidell, L. S. (2007). Using Multivariate Statistics (5th ed.). New York, NY: Allyn and Bacon.
• Telef, B. B. (2014). Ergenlerde olumlu ve olumsuz duygular ile riskli davranışlar arasındaki ilişkinin incelenmesi, Kastamonu Eğitim Dergisi, 22(2), 591-604.
• Topçu, Ç. ve Erdur-Baker, Ö. (2010). The revised cyberbullying inventory (RCBI): Validity and reli- ability studies, Procedia and Social Behavioral Sciences, 5, 660-664.
• Watson, D. ve Clark, L. A. (1984). Negative affectivity: The disposition to experience a versive emo- tional states, Psychological Bulletien, 96, 463-490.
• Watson, D., Clark, L.A. ve Tellegen, A. (1988). Development and validation of brief measure of positive and negative affect: The PANAS Scale, Journal of Personalty and Social Psychology, 54, 1063-1070.
• Williams, K..R. ve Guerra, N.G. (2007). Prevalence and predictors of internet bullying, Journal of Adolescent Health, 41, 51-58
• Willard, N. (2007). Cyberbullying and Cyberthreats: Responding to The Challenge of Online Social Aggression, Threats, Anddistress.Illionis: Champaign Research Press.
• Verona, E., Patrick, J. C. ve Lang, A. R. (2002). A direct assesment of the role of the state and trait negative emotion in agressive behaviour, Journal of Abnormal Psychology, 111, 249-258.
• Yaman, E. ve Peker, A. (2012). Ergenlerin siber zorbalık ve siber mağduriyete ilişkin algıları, Gazi- antep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(3), 819 -833.
• Ybarra, M. (2004). Linkages between depressive symptomatology and internet harassment among young regular internet users, CyberPsychology& Behavior, 7(2), 247-257.
• Ybarra, M.L., Alexander, C. ve Mitchell, K.J. (2005). Depressive symptomatology, youth internet use, and online interactions: A national survey, Journal of Adolescent Health, 36, 9-18.
• Ybarra, M.L. ve Mitchell, K. J. (2004). Online agressor/targerts, aggressors, and targetst: A compa- rison of associated youth characteristics, Journal of Child Psychology and Psychiatry, 45, 1308- 1316.
• Yik, M. (2007). Culture, gender and bipolarity of momentary affect, Cognition & Emotion, 21(3), 664-680.