FEN BİLGİSİ ÖĞRETMEN ADAYLARININ BİYOLOJİ ÖĞRETİMİNE YÖNELİK ÖZ-YETERLİK ALGILARI

Yıl 2013, Cilt: 21 Sayı: 3, 1199 - 1220, 15.07.2016

Aytaç Arpacı Ayşe Birhanlı

Öz

Bu araştırmada, fen bilgisi öğretmen adaylarının biyoloji öğretimine yönelik öz-yeterlik algı düzeylerinin belirlenmesi ve öz-yeterlik algılarının cinsiyet, sınıf düzeyi ve mezun olunan lise türü değişkenlerine göre incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırma 2010- 2011 eğitim- öğretim yılında İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Fen Bilgisi Öğretmenliği bölümünde öğrenim gören 353 öğretmen adayına uygulanmış tır. Çalışmada 5’li likert tipi “Biyoloji Öz-Yeterlik Algısı Ölçeği” kullanılmıştır. Verilerin analizinde t-testi ve tek yönlü varyans analizi testi kullanılmıştır. Araştırmanın sonucunda fen bilgisi öğretmen adaylarının biyoloji öğretimine yönelik öz-yeterlik algı düzeylerin cinsiyet ve sınıf düzeyi değişkenlerine göre farklılık gösterdiği; mezun olunan lise türü değişkenine göre farklılaşmadığı belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Öğretmen Adayları, Biyoloji Öğretimi, Öz-Yeterlik Algısı

SCIENCE TEACHER CANDIDATES’ SENCES OF SELF-EFFICACY TOWARDS BIOLOGY TEACHING

Öz

The purpose of this research is to determine the science teacher candidates’ senses of self-efficacy towards biology course, and to examine their sence of self-efficacy in terms of variables that gender, grade level and the type of high school they graduated. The research was conducted with 353 teacher candidates from Inonu University Faculty of Education Science Teaching Department in 2010- 2011 academic year. Five point likert type “Biology Self-Efficacy Scale” was used in this study. The t-test and one way analysis of variance was used for analyzing data. As a result, it is determined that science teacher candidates’ perceptions of self-efficacy differ according to gender and grade level variables; and don’t differ according to type of high school they graduated.

Anahtar Kelimeler

Teacher Candidates, Biology Teaching, Sence of Self-Efficacy

Kaynakça

• Balay, R. (2004). Küreselleşme, Bilgi Toplumu ve Eğitim. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi. 32(2) 61-82.
• Altunoğlu, B. D. ve Atav, E. (2005). Daha Etkili Bir Biyoloji Öğretimi İçin Öğretmen Beklentileri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 28: 19-28.
• Kiremit, H. Ö. (2006). Fen Bilgisi Öğretmenliği Öğrencilerinin Biyoloji İle İlgili Öz- Yeterlik İnançlarının Karşılaştırılması. Yayınlanmamış Doktora Tezi. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Demirbaş, M. ve Yağbasan, R. (2005). Sosyal Öğrenme Teorisine Dayalı Öğrenme Etkin- liklerinin, Öğrencilerin Bilimsel Tutumlarının Kalıcılığına Olan Etkisinin İncelenmesi. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. XVIII(2): 363-382.
• Yaman, S., Koray, Ö.C. ve Altunçekiç, A. (2004). Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının Öz- Yeterlik İnanç Düzeylerinin İncelenmesi Üzerine Bir Araştırma. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2 (3): 355-364.
• Üstüner, M., Demirtaş, H., Cömert, M. ve Özer, N. (2009). Ortaöğretim Öğretmenlerinin Öz-Yeterlik Algıları. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 9(18): 1-16.
• Bandura, A. (1977). Self-Efficacy: Toward a Unifying theory of Behavioral Change. Psychological Review, 84, 191-215.
• Üredi, I. ve Üredi, L. (2006). Sınıf Öğretmeni Adaylarının Cinsiyetlerine, Bulundukla- rı Sınıflara ve Başarı Düzeylerine Göre Fen Öğretimine İlişkin Öz-yeterlik İnançlarının Karşılaştırılması. Yedi Tepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 1(2).
• Kotaman, H.(2008). Öz-Yeterlik İnancı Ve Öğrenme Performansının Geliştirilmesine İliş- kin Yazın Taraması. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi XXI(1): 111-133.
• Denizoğlu, P. (2008). Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının Fen Bilgisi Öğretimi Öz-Yeterlik İnançları, Öğrenme Stilleri ve Fen Bilgisi Öğretimine Yönelik Tutumları Arasındaki İliş- kinin İncelenmesi. tez2.yok.gov.tr internet adresinden 13.02.2010 tarihinde alınmıştır.
• Ekici, G. (2009). Biyoloji Öz-Yeterlik Ölçeğinin Türkçeye Uyarlanması. Kastamonu Eği- tim Dergisi.17(1): 111-124.
• Gerçek, C., Yılmaz, M., Köseoğlu, P. ve Soran, H. (2006). Biyoloji Öğretmen Adaylarının Eğitiminde Öz-Yeterlik İnançları. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi. 39(1): 57- 73.
• Akbaş, A. ve Çelikkaleli, Ö. (2006). Sınıf Öğretmeni Adaylarının Fen Öğretimi Öz- Yeterlik İnançlarını Cinsiyet, Öğrenim Türü ve Üniversitelerine Göre İncelenmesi. Mer- sin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2(1): 98- 110.
• Özer, N. (2010). İlköğretim Okullarının Örgütsel Diriklik, Bürokratiklik ve Örgüt Norm- ları Açısından Analizi, Yayımlanmamış Doktora Tezi, İnönü Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Malatya.
• Sipahi, B., Yurtkoru, E. S., ve Çinko, M. (2010). Sosyal Bilimlerde SPSS’ le Veri Analizi. (3. Basım). İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş.
• Riggs, I. M. and Enochs L. G. (1990). Toward The Development of an Elementary Teacher’s Science Teaching Efficacy Belief Instrument. Science Education. 74(69): 625- 637.
• Savran, A. ve Çakıroğlu, J. (2001). Biyoloji Öğretmen Adaylarının Öğretimine İlişkin Öz- Yeterlik İnançları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 21: 105- 112.
• Yılmaz, M. ve Çimen, O. (2008). Biyoloji Eğitimi Tezsizi Yüksek Lisans Öğrencilerinin Biyoloji Öğretimi Öz-Yeterlik İnanç Düzeyleri. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakül- tesi Dergisi. 5(1): 29-29.
• Harurluoğlu, Y. ve Kaya, E. (2009). Biyoloji Öğretmen Adaylarının Biyoloji Öğretimine Yönelik Öz-Yeterlik İnançları. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 22(2): 481- 496.
• Çapri, B. ve Çelikkaleli, Ö. (2008). Öğretmen Adaylarının Öğretmenliğe İlişkin Tutum ve Mesleki Yeterlik İnançlarının Cinsiyet, Program ve Fakültelerine Göre İncelenmesi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 9(15): 33-53.
• Bandura, A. (1994). Self-Efficacy. In V. S. Ramachaudran (Ed.), Encyclopedia of Human Behavior. 4: 71-81. New York: Academic Press.
• Bayraktar, Ş. (2009). Sınıf Öğretmeni Adaylarının Fen Öğretimine Yönelik Yeterlik İnançlarının İncelenmesi. Milli eğitim. (182): 58- 71.
• Çalışkan, S., Selçuk, G. S. ve Özcan, Ö. (2010). Fizik Öğretmen Adaylarının Öz-Yeterlik İnançları: Cinsiyet, Sınıf Düzeyi ve Akademik Başarının Etkileri. Kastamonu Eğitimi Dergisi. 18(2): 449-466.
• Shin, T. S., Koehler, M. J., Lundeberg, M. A., Zhang, M., Eberhardt, J., Zhang, T. and Paik, S. (2010). The Impact of The Problem-Based Learning Professional Development on Science Teachers’ Self-Efficacy and Their Teaching Practices. Michigan State Univer- sity.
• Pişkin, M. ve Durmuş, S. (2010, 20-22 Mayıs). Sınıf Öğretmeni Adaylarının Matematiğe Karşı Öz-Yeterlik Algıları. 9. Sınıf Öğretmenliği Eğitimi Sempozyumunda sunuldu, Ela- zığ.
• Kaya, H. ve Böyük, U. (2011). Fen Bilimleri Öğretmenlerinin Laboratuar Çalışmalarına Yönelik Yeterlikleri. Erciyes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi. 27(1): 126- 134.
• Aydın, S. ve Boz, Y. (2010). İlköğretim Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının Fen Öğretimi İle İlgili Öz-Yeterlik İnançları ve Öz-Yeterlik İnançlarının Kaynakları. İlköğretim Online. 9(2): 694-704.
• Alabay, E. (2006). İlköğretim Okulöncesi Öğretmen Adaylarının Fen İle İlgili Öz-Yeterlik İnanç Düzeylerinin İncelenmesi. Selçuk Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2(1).
• Vural, D. E. ve Hamurcu, H. (2008). Okulöncesi Öğretmen Adaylarının Fen Öğretimi Dersine Yönelik Öz-Yeterlik İnançları ve Görüşleri. İlköğretim Online. 7(2): 456-467.
• Özdemir, A., Aydın, N. ve Vural, R. A. (2009). Çevre Eğitimi Öz-Yeterlik Algısı Üzerine Bir Ölçek Geliştirme Çalışması. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi. 26(2009).
• Kahyaoğlu, M. ve Yangın, S. (2007). İlköğretim Öğretmen Adaylarının Mesleki Öz- Yeterliklerine İlişkin Görüşleri. Kastamonu Eğitim Dergisi. 15(1): 73-84.