Mother, Father and Book at Preschool Age

Yıl 2016, Cilt: 24 Sayı: 5, 2373 - 2390, 15.12.2016

Fatma Tezel Şahin Cansu Tutkun

Öz

In the present study, parents coming to book stores with their children are interviewed and
their opinions are evaluated when they buy /select books for their children. Subjects of the
study are 104 parents (81 mothers and 23 fathers) coming to book stores with their children
in central parts of Ankara in 2015-2016 fall education period. The study is a qualitative work.
Family interview form prepared by researchers and composed of semi structured questions, was
used to be data collecting tool. It was determined as the result of the study that mostly mothers
come to book stores to buy book for their children. Parents pay attention for age and content
suitability of the books for the children and then being interesting enough. Parents read books
to their children every day before going to bed every night and mothers generally read books in
families. In addition, when there is a conflict on book preference between parents and children,
nearly half of parents change their decision and accept those children insist on buying while
the rest half do not accept it. 

Anahtar Kelimeler

preschool period, bookstore, book, mother and father.

Okul Öncesi Dönemde Anne, Baba, Çocuk ve Kitap

Öz

Bu araştırmada çocukları ile birlikte kitapçılara gelen anne ve babalarla görüşme
yapılarak, anne babaların çocuklarına yönelik kitap ve kitap alımları hakkındaki görüşlerinin
incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu 2015-2016 güz döneminde Ankara
ili merkez ilçelerinde yer alan kitapçılara çocuklarıyla birlikte gelen 81 anne ve 23 baba olmak
üzere toplam 104 anne baba oluşturmuştur. Araştırma, nitel bir çalışmadır. Veri toplama aracı
olarak araştırmacılar tarafından hazırlanan ve yarı yapılandırılmış soruların yer aldığı Aile
Görüşme Formu kullanılmıştır. Araştırma sonucunda çoğunlukla annelerin çocuklarına kitap
almaya geldiği, anne ve babaların çocuklarına kitap alırken en çok yaş ve içerik açısından
çocuğa uygun olmasına dikkat ettikleri saptanmıştır. Ailelerin genellikle her gün, gece
yatmadan önce çocuklarına kitap okuduğu, çocuğa kitap okuyan yetişkinin çoğunlukla anne
olduğu belirlenmiştir. Ayrıca çocukların ısrarla bir kitabı almak isteyip, anne babaların almak
istemediği durumlarda ebeveynlerin yarısının fikrini değiştirip kitabı aldığı, diğer yarısının ise
çocuğun ısrarına rağmen kitabı almadığı ortaya çıkmıştır. 

Anahtar Kelimeler

okul öncesi dönem, kitapçı, kitap, anne ve baba.

Kaynakça

• Alaçayır, S. (2012). Çetin Öner’in ‘Gülibik’ ve ‘Portakal’ adlı çocuk kitaplarının çocukların gelişim sürecindeki yeri açısından değerlendirilmesi. 3. Ulusal Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu (05- 07 Ekim 2011), Bildiriler ve Atölye Çalışmaları, s.261-270. Ankara Üniversitesi Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Uygulama ve Araştırma Merkezi Yayınları No: 4.
• Aram, D., & Levin, I. (2002). Mother-child joint writing and storybook reading: Relations with literacy among low SES kindergartners. Merrill-Palmer Quarterly, 48(2), 202-224.
• Arıcı, A. F. (2008). Okumayı niye sevmiyoruz? Üniversite öğrencileri ile mülakatlar. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(10), 91-100.
• Ateş, S., Çetinkaya, Ç., & Yıldırım, K. (2012). Okunabilir bir kitap nasıl seçilir?. İlköğretim Online, 11(2), 319-331.
• Atman, D.S., Çat, A., Gökbulut, Ö., & Mudu, Y. (2012). Erken çocukluk döneminde okuma alışkanlığı kazandırmada Toki Göksu anaokulu örneği: “Okuyorum doyuyorum projesi”. 3. Ulusal Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu (05- 07 Ekim 2011), Bildiriler ve Atölye Çalışmaları, s.803-808. Ankara Üniversitesi Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Uygulama ve Araştırma Merkezi Yayınları No: 4.
• Aydoğan, Y., & Çat, A. (2012).5-6 yaş çocukların dil gelişimi ile annelerinin okuma alışkanlıkları arasındaki ilişkinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. (Editör: S.Sever). III. Ulusal Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu. Ankara: Ankara Basımevi.
• Baker, L., Scher, D., & Mackler, K. (1997). Home and family influences on motivations for reading. Educational psychologist, 32(2), 69-82.
• Barandoozi, S.S. (2014). Okul öncesi çocuk hikaye kitaplarında uygulanan illüstrasyonların biçim dili. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Haliç Üniversitesi, İstanbul.
• Başar, M. (2013). 60-66 ay aralığında ilkokula başlayan öğrencilerin kişisel öz bakım ve ilkokuma-yazma becerilerinin öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi. International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 8(8), 241-252.
• Bergin, C. (2001). The parent-child relationship during beginning reading. Journal of Literacy Research, 33(4), 681-706.
• Bradley, R. H., Corwyn, R. F., McAdoo, H. P., & García Coll, C. (2001). The home environments of children in the United States part I: Variations by age, ethnicity, and poverty status. Child development, 72(6), 1844-1867.
• Britto, P. R., Fuligni, A. S., & Brooks-Gunn, J. (2002). Reading, rhymes, and routines: American parents and their young children. Childrearing in America: Challenges facing parents with young children, 117.< https://books.google.com.tr/books?hl=tr&lr=&id=vVTVv2eQLkIC&oi=fnd&pg=PA117&dq=Reading,+rhymes+and+routines:+American+parents+and+their+young+children.&ots=X4W27--GxR&sig=fbkuBHavkuniS7kjfrk77Ez97ME&redir_esc=y#v=onepage&q=Reading%2C%20rhymes%20and%20routines%3A%20American%20parents%20and%20their%20young%20children.&f=false|> adresinden 15.05.2016 tarihinde alınmıştır.
• Boz. M. (2004). Altı yaş çocuklarının okula hazırbulunuşluk düzeylerinin veli ve öğretmen görüşleri yönünden incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Bus, A. G., Van Ijzendoorn, M. H., & Pellegrini, A. D. (1995). Joint book reading makes for success in learning to read: A meta-analysis on intergenerational transmission of literacy. Review of educational research, 65(1), 1-21.
• Çakmak, T., & Yılmaz, B. (2009). Okul öncesi dönem çocuklarının okuma alışkanlığına hazırlık durumları üzerine bir araştırma: Hacettepe Üniversitesi Beytepe Anaokulu örneği. Türk Kütüphaneciliği, 23(3), 489-509.
• Daymon, C., & Holloway, I. (2003). Qualitative research methods in public relations and marketing communications. London: Rout ledge.
• Demircan, C. (2006). TÜBİTAK çocuk kitaplığı dizisindeki kitapların dış yapısal ve iç yapısal olarak incelenmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(1), 12-25.
• Elias, G., Hay, I., Homel, R., & Freiberg, K. (2006). Enhancing parent-child book reading in a disadvantaged community. Australian Journal of Early Childhood, 31(1), 20-25.
• Erdem, A. (2012). İlköğretim öğrencilerinin bakış açısıyla çocuk kitaplarındaki kahramanlar. 3. Ulusal Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu (05- 07 Ekim 2011), Bildiriler ve Atölye Çalışmaları, s.613-620. Ankara Üniversitesi Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Uygulama ve Araştırma Merkezi Yayınları No: 4.
• Erdoğan, S., & Özdemir, Z. (2012). Okulöncesi öğretmen adaylarının çocuk kitaplarında olmasını istedikleri özelliklere ilişkin görüşleri. 3. Ulusal Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu (05- 07 Ekim 2011), Bildiriler ve Atölye Çalışmaları, s.625-634. Ankara Üniversitesi Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Uygulama ve Araştırma Merkezi Yayınları No: 4.
• Feyman, N., & Tuğrul, B. (2006). Okul öncesi çocukları için hazırlanmış resimli öykü kitaplarında kullanılan temalar. II. Ulusal Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu (Gelişmeler, Sorunlar ve Çözüm Önerileri), Sever, S. (Ed.), Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Yayınları, Ankara, 385-387.
• Gedikoğlu, Y.G. (2012). Okulöncesi eğitiminde kullanılan çocuk kitaplarında duyulara yönelik dil kullanımları. 3. Ulusal Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu (05- 07 Ekim 2011), Bildiriler ve Atölye Çalışmaları, s.909-916. Ankara Üniversitesi Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Uygulama ve Araştırma Merkezi Yayınları No: 4.
• Glesne, C. (2012). Nitel araştırmaya giriş (Çev. Ed. A. Ersoy ve P. Yalçınoğlu). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Gökçe, E. (2012). İlköğretim öğrencilerinin kitap okuma alışkanlıkları. 3. Ulusal Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu (05- 07 Ekim 2011), Bildiriler ve Atölye Çalışmaları, s.825-834. Ankara Üniversitesi Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Uygulama ve Araştırma Merkezi Yayınları No: 4.
• Gündüz, F.ve Çalışkan, M. (2013). 60-66, 66-72, 72-84 aylık çocukların okul olgunluk ve okuma yazma becerilerini kazanma düzeylerinin incelenmesi, Turkish Studies International Periodical For the Languages, Literatureand History of Turkish or Turkic, 8 (8), 379-398.
• Gündüz Sağlam, A. (2007). Anne-baba ve öğretmenlerin okul öncesi çocuk kitaplarını değerlendirmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Afyon Kocatepe Üniversitesi, Afyon.
• Harlaar, N., Hayiou-Thomas, M. E., Dale, P. S., & Plomin, R. (2008). Why do preschool language abilities correlate with later reading? A twin study. Journal of Speech, Language, and Hearing Research, 51(3), 688-705.
• Kaderavek, J. N., & Justice, L. M. (2005). The effect of book genre in the repeated readings of mothers and their children with language impairment: A pilot investigation. Child Language Teaching and Therapy, 21(1), 75-92.
• Kaynar Tanır, A., & Çıldır, Z. (2012). Okulöncesi dönem yazınsal çocuk kitaplarının görsel tasarım ve çocuğa görelik bakımından değerlendirilmesi. 3. Ulusal Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu (05- 07 Ekim 2011), Bildiriler ve Atölye Çalışmaları, s.563-576. Ankara Üniversitesi Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Uygulama ve Araştırma Merkezi Yayınları No: 4.
• Kurulgan, M., & Çekerol, G. S. (2008). Öğrencilerin okuma ve kütüphane kullanma alışkanlıkları üzerine bir araştırma. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(2), 237-258.
• Kültür ve Turizm Bakanlığı Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlüğü. (2015). < http://www.kygm.gov.tr/TR,9/istatistikler.html>, < http://www.kygm.gov.tr/TR,1044/ilk-ornek-cocuk-kutuphanesi-ali-dayi.html> adreslerinden 10.05.2016 tarihinde alınmıştır.
• Lyytinen, P., Laakso, M. L., & Poikkeus, A. M. (1998). Parental contribution to child’s early language and interest in books. European Journal of Psychology of Education, 13(3), 297-308.
• McKay, D., Buchanan, G., Vanderschantz, N., Timpany, C., Cunningham, S. J., & Hinze, A. (2012, November). Judging a book by its cover: interface elements that affect reader selection of ebooks. In Proceedings of the 24th Australian Computer-Human Interaction Conference (pp. 381-390). ACM.
• Miles, M. B., & Huberman, M. A. (2015). Nitel veri analizi (Çev. Ed. S. Akbaba Altun ve A. Ersoy). Ankara: Pegem Akademi.
• Newland, L. A., Gapp, S. C., Jacobs, G. M., Reisetter, M. F., Syed, D. C., & Wu, C. H. (2011). Mothers’ beliefs and involvement: Links with preschool literacy development. International Journal of Psychology: A Biopsychosocial Approach, 9, 67-90.
• Özdemirci, F. (2000). Kitapların dünyasında çocuk çocuğun dünyasında kitaplar. Türk Kütüphaneciliği, 14(2), 226-232.
• Özek, B. (2015). Okul öncesi çocuk kitaplarındaki illüstrasyonların, çocuğun gelişimine etkileri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Arel Üniversitesi, İstanbul.
• Öztürk Samur, A. (2012). Okulöncesi öğretmen adaylarının nitelikli çocuk edebiyatı eserlerini seçebilme yetkinlikleri. 3. Ulusal Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu (05- 07 Ekim 2011), Bildiriler ve Atölye Çalışmaları, s.219-228. Ankara Üniversitesi Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Uygulama ve Araştırma Merkezi Yayınları No: 4.
• Raikes, H., Alexander Pan, B., Luze, G., Tamis‐LeMonda, C. S., Brooks‐Gunn, J., Constantine, J., Banks Tarullo, L., Raikes, H.A., & Rodriguez, E. T. (2006). Mother–child book reading in low‐income families: Correlates and outcomes during the first three years of life. Child development, 77(4), 924-953.
• Rideout, V. J., Vandewater, E. A., & Wartella, E. A. (2003). Zero to six: electronic media in the lives of infants, toddlers and preschoolers. Menlo Park, CA: Henry J. Kaiser Family Foundation.
• Sanacore, J. (2006). Nurturing lifetime readers. Childhood Education, 83(1), 33-37.
• Saracho, O. N., & Spodek, B. (2010). Parents and children engaging in storybook reading. Early child development and care, 180(10), 1379-1389.
• Scarborough, H. S., Dobrich, W., & Hager, M. (1991). Preschool literacy experience and later reading achievement. Journal of learning Disabilities, 24(8), 508-511.
• Schiller, P. (2001). Brain research and its implications for early childhood programs-Applying research to our work. Child Care Information Exchange, 140, 14-18.
• Sever, S. (2011). Okuma kültürü edindirme sürecinde temel sorunlar ve çözüm önerileri. Okul Öncesi Çocuk Edebiyatı Kitap Katalogu, Ankara: Eğitim Sen Yayınları.
• Simcock, G., & DeLoache, J. (2006). Get the picture? The effects of iconicity on toddlers' reenactment from picture books. Developmental Psychology 42(6), 1352-1357.
• Strommen, L. T., & Mates, B. F. (2004). Learning to love reading: Interviews with older children and teens. Journal of Adolescent & Adult Literacy, 48(3), 188-200.
• Şahin, S., Işıtan, S., & Ünal, F. (2012). Yerli ve çeviri okulöncesi çocuk kitaplarının karakter, benlik kavramı ve prososyal davranışlar açısından incelenmesi. 3. Ulusal Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu (05- 07 Ekim 2011), Bildiriler ve Atölye Çalışmaları, s.1021-1028. Ankara Üniversitesi Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Uygulama ve Araştırma Merkezi Yayınları No: 4.
• Tare, M., Chiong, C., Ganea, P., & DeLoache, J. (2010). Less is more: How manipulative features affect children's learning from picture books. Journal of Applied Developmental Psychology, 31(5) 395-400.
• Terry, W.S. (2011). Öğrenme ve bellek: temel ilkeler, süreçler ve işlemler. (Çev. Cangöz, B.). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Yağcı, Y. (2007). Çocuk ve gençlerin kitaba ulaşmasındaki köprüler. Türk Kütüphaneciliği, 21(1), 62-71.
• Yıldırım, A. (1999). Nitel araştırma yöntemlerinin temel özellikleri ve eğitim araştırmalarındaki yeri ve önemi. Eğitim ve Bilim, 23 (112), 7-17.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2006). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (6. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yılmaz, B. (2004). Öğrencilerin okuma ve kütüphane kullanma alışkanlıklarında ebeveynlerinin duyarlılığı. Bilgi Dünyası, 5(2), 115-136.