11.Sınıf Öğrencilerinin Türk Dili ve Edebiyatı Dersinde Uygulanan Söylem Çözümleme Yöntemine İlişkin Görüşleri

Yıl 2019, Cilt: 27 Sayı: 1, 347 - 364, 15.01.2019

Dilek Ünveren Kapanadze , Turhan Kaya

https://doi.org/10.24106/kefdergi.427429

Öz

Bu çalışmanın amacı, söylem çözümleme yönteminin Türk
Dili Edebiyatı öğretimine; okuma, anlama, metin çözümleme ve dil kullanımı
becerileri açısından etkisini belirlemek, bu konuda öğrenci görüşlerini elde
etmektir. Araştırmanın çalışma grubunu 2014–2015 Eğitim-Öğretim yılı bahar
döneminde, Erzurum il merkezinde yer alan Özel Bilkent Erzurum Laboratuvar
Lisesi’nde öğrenim görmekte olan 11. sınıf öğrencileri oluşturmaktadır.
Araştırmada nitel araştırma yöntemi kullanılmıştır. Öğrencilerin Türk Dili ve
Edebiyatı derslerinde söylem çözümleme yönteminin kullanılmasına ilişkin görüş
ve düşünceleri yöntem uygulanmadan önce ve uygulandıktan sonra öğrencilere
uygulanan görüş formları yoluyla toplanmıştır. Ayrıca, uygulamayı yapan
araştırmacının gözlemleri ve uygulama sonunda “görüşme” tekniğinden
faydalanılarak video kaydı alınan öğrenci görüşleri de incelemeye dahil
edilmiş, verilerin birbirini desteklediği görülmüştür. Toplanan verilerin
analizinde betimsel analiz ve içerik analizi yaklaşımı kullanılmıştır. Araştırma
sonucunda; söylem çözümleme yönteminin süreci etkin hale getirdiği,
öğrencilerin okuma, anlama, metin çözümleme ve dil kullanımı becerilerinin
gelişimini sağladığı, anlamlı, kalıcı ve başka alanlarla aktarılabilecek
öğrenme durumları oluşturduğu, öğrenciler üzerinde derse güdülenme ve aktif
öğrenme açısından etkili olduğu, eğitim sürecini zevkli hale getirerek derse
katılımı arttırdığı, öğrencilerin sosyal ve iletişim becerilerine de katkı
yaparak kişisel gelişimlerini desteklediği sonuçları ortaya çıkmıştır. Okuma ve
anlama becerisinin bireylerin tüm yaşantısında ve öğrenme alanlarında etkili
olduğu, söylem çözümleme yönteminin bir metin çözümleme tekniği olarak
kullanıldığı çok az çalışmanın olması ve ana dil ve edebiyat derslerinde
öğretim yöntemi olarak kullanıldığı bir çalışmanın bulunmuyor olması gibi
nedenlerle çalışmanın eğitim bilimleri alan yazınına önemli katkılar
sağlayacağı düşünülmektedir

Anahtar Kelimeler

Anlama becerisi, dil kullanımı, metin çözümleme becerisi, söylem çözümleme yöntemi, Türk dili ve edebiyatı öğretimi.

Opinions of 11th Grade Students on Using Discourse Analysis Method in Turkish Language and Literature Lessons

Öz

The aim of this study is to identify the effect of discourse analysis method on Turkish Language and Literature teaching in ter¬ms of comprehension, textual analysis and use of language skills; and to get the opinions of the students on this method to use in Turkish courses. The study group of the research is the 11th grade students at Bilkent Private Laboratory School of Erzurum in the spring semester of 2014-2015 academic year. Qualitative research method was used in research. The opinions and thoughts of study group about using the discourse analysis method in Turkish language and literature les¬sons were gathered through the opinion forms conducted before and after the method was applied. Opinions of students were also gathered by interviewing them and they were recorded. Additionally, observations of the researcher were taken into consideration. Analysis of recordings and observations overlapped with and supported the data collected through opinion forms. Descriptive analysis and content analysis approaches were used in the analysis of the data. As a result of the research; it was found that discourse analysis has enabled the learning process to be effective, it helped students to develop skills of comprehension, textual analysis and use of language, it created meaningful, permanent and transferable learning opportunities and has increased the participation in the lessons. Moreover, the method has been found to support students’ personal development by contributing to the social and communication skills. Reading and comprehension skills are effective in all areas of learning and experience. In addition, there is only small number of studies on discourse analysis method, and we couldn’t find any research where discourse analysis was used as a method of teaching in first language and literature course. By taking all of these facts into consideration, it is believed that this study will provide important contributions to the literature.

Anahtar Kelimeler

Comprehension skill, discourse analysis method, language and literature teaching, textual analysis skill, use of language

Kaynakça

• Ajzen, I. ve Fishbein, M. (1980). Understanding Attitudes And Predicting Social Behaviour. NJ: Prentice Hall
• Bloom, B. S. (1995). İnsan Nitelikleri ve Okulda Öğrenme. (D.A.Özçelik, Çev.) İstanbul: M.E. Basımevi.
• Downey, M.T. (1991). Teaching and Learning History. J.P. Shaver (Ed.). Handbook of Research on Social Studies Teaching and Learning: A project of the National Council for the Social Studies (s.400-410) içinde. New York: Macmillan
• George, R. (2006). A cross-domain analysis of change in students’ attitudes toward science and attitudes about the utility of science. International Journal of Science Education, 28 (6), 571-589.
• Girgin, Y. (2012). İlköğretı̇m 8. Sınıf Türkçe ders kı̇taplarındakı̇ metı̇nlerde kavram harı̇tası kullanımının öğrencı̇lerı̇n okuduğunu anlama becerı̇lerı̇ üzerı̇ne etkı̇sı̇. (Doktora tezi, Atatürk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü).
• Haladyna ve diğerleri (1982). Relations of student, teacher, and learning environment variables to attitudes toward social studies. Journal of Social Studies Research, 6 (2), 36-44.
• Hootstein, E.W. (1995). Motivational strategies of middle school social studies teachers. Social Education. 59 (1), 23-26
• Kaya, T. (1997). Eğitim ve İletişim, Türk Cumhuriyetleri ve Asya Pasifik Ülkeleri Uluslararası Eğitim Sempozyumu Bildiriler Kitabı, ss.160-170, Elazığ.
• Maden, S. (2010). İlköğretim 6. sınıf Türkçe derslerinde drama yönteminin temel dil becerilerinin kazanımına etkisi (sevgi teması örneği). (Yayınlanmamış doktora tezi, Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum).
• Marzano, R.J. (1992). A different kind of classroom, Association for Supervision and Curriculum Development. VA: Alexandra.
• Marzano, R.J. Pickering, D. ve McTighe, J. (1994). Assessing students outcomes: performance assessment using the dimension of learning model. Association for Supervision and Curriculum Development, Virginia: Alexandra.
• Osborne, S., Simon, S. ve Collins, S., (2003). Attitudes towards science: A review of the literature and its implications. International Journal of Science Education, 25 (9), 1049-1079.
• Pell, T. ve Jarvis, T. (2001). Developing attitude to science scales for use with primary teachers. International Journal of Science Education, 25 (10), 1273– 1295.
• Popham, W. J., (2005). Students' attitudes count. Educational leadership, 62 (5), 84-85.
• Reid, N. (2006). Thoughts on attitude measurement. Research in Science & Technological Education, 24 (1), 3-27.
• Shaughnessy, J.M. ve Haladyna, T.M. (1985). Research on student attitude toward social studies. Social Education, 49 (8), 692-695.
• Şeker, H. (2012). Eğitimde Program Geliştirme: Kavramlar ve Yaklaşımlar. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Wilkins, J. ve L. M. (2003). Modeling change in student attitude toward and beliefs about mathematics. The Journal of Educational Research, 97 (1), 52-63.
• Yıldırım, A ve Şimşek, H. (2005). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Teknikleri. Ankara: Seçkin Yayınları.