STRESS LEVELS OF STUDENTS BEFORE KPSS PUBLIC PERSONNEL CHOSING EXAM

Yıl 2011, Cilt: 19 Sayı: 3, 765 - 778, 01.09.2011

Süleyman Can Şendil Can

Öz

Stress which is described by Hans Selye as “non-original reaction of human body against any system” may decrease human performance by causing psychological reactions such as; anxiety, discomfort or stress and physical reactions as allergy, tachycardia and headache. In this study, our concern is to determine stress levels and indications of teacher candidate students studying at 4th grade of any department of Education Faculties in Turkey Universities that are going to enter KPSS. The data is obtained in 2008-2009 education period from 3869 students studying at Physical Education Departments of Education Faculties and Vocational Schools in 42 Public Universities. Validity and reliability studies are based on survey conducted by Pehlivan and by the ideas of experts, a survey for students is constituted and it is applied in January 2009 to students before the exam. Reliability of this survey is found to be Crombach Alpha 0.881. In analysing the data, SPSS 14.0 package programme is used. In the result of the study, it is found out that; some stress indications such as sleeplessness, stress, continuous anxiety, fatigue, wish for sleeping and feeling of failing to satisfy are observed in higher levels whereas indications such as inadequacy, head ache are found to be in medium level. Besides, X2 and t-test revealed that stress levels of students at physical education department of Education Faculties is considerably less from those of other students studying in different departments in the same faculty. Considerable differences are found in stress level based on age and gender factor. Additionally, it is found out that University and Department Satisfaction levels, MEB Ministry of National Education assignments and equipment adequacy levels all have effect on stress indication’s level and their revealing.

Anahtar Kelimeler

Stress, Stress symptoms, Teacher, University, KPSS

KAMU PERSONELİ SEÇME SINAVI ÖNCESİNDE ÖĞRETMEN ADAYLARININ STRES DÜZEYLERİ

Öz

İnsan vücudunun herhangi bir sisteme verdiği özgün olmayan karşılık” olarak Hans Selye’n in tanımladığı stres 1 ; kaygı, huzursuzluk, gerilim gibi psikolojik veya alerji, çarpıntı, baş ağrısı gibi bedensel tepkilere de yol açarak insan performansını azaltmaktadır. 2 . Çalışmamızın amacı, Türkiye’deki devlet üniversitelerinde öğretmenlik ile ilgili alanlarda öğrenim gören son sınıf öğretmen adaylarının KPSS öncesindeki stres düzeylerini ve belirtilerini araştırmaktır. Veriler, 2008-2009 eğitim-öğretim yılında 42 devlet üniversitesindeki Eğitim Fakülteleri ve Beden Eğitimi ve Yüksek Okullarının öğretmenlik bölümlerinde öğrenim gören 3869 öğretmen adaydan toplanmıştır. Geçerlik ve güvenirlik çalışmaları Pehlivan tarafından yapılan anket baz alınarak, ve uzmanların görüşleri doğrultusunda öğretmen adaylarına yönelik olarak bilgi formuyla birlikte bu anket 2009 Haziran ayı içinde, sınavdan önce uygulanmıştır. Bu anketin güvenirliliği, Crombach Alpha 0.881 olarak bulunmuştur. Verilerin çözümlenmesinde SPSS 14.0 paket programı kullanılmıştır. Bu çalışmanın sonuçları; öğretmen adaylarında uykusuzluk, gerginlik, sürekli endişe, yorgunluk, uyuma isteği, başaramama duygusu şeklinde birtakım stres belirtilerinin yüksek düzeyde ortaya çıktığı; bunlara ek olarak yetersizlik duygusu, baş ağrısı gibi belirtilerin de orta seviyede olduğu görülmüştür. Ayrıca X2 ve t-testi analizleri, beden eğitimi bölümü öğrencilerinin eğitim fakültesinin diğer bölümlerinden anlamlı şekilde düşük stres seviyesine sahip olduğunu göstermektedir. Yaş ve cinsiyet faktörüne bağlı stres seviyesinde anlamlı farklılıklar bulunmuştur. Ayrıca, Üniversite ve alan memnuniyetinin M.E.B. öğretmen atamalarının ve araç-gereç yeterlilik düzeylerinin stres belirtilerinin ortaya çıkmasında ve derecesinde etken olduğu görülmüştür. Bu bağlamda öğretmen adaylarının KPSS’ den dolayı yüksek derece de stres belirtileri gösterdikleri ve yeterince stresin üstesinden gelemedikleri düşünülmektedir. .

Anahtar Kelimeler

Stres, Stres belirtileri, Öğretmen, Üniversite, KPSS

Kaynakça

• 1. Balcı, A., (2000). “Öğretim Elemanının İş Stresi Kuram Ve Uygulaması”, Nobel Yayın, Ankara.
• 2. Ülkü, S. ve Bilgin, N., (1983). “Stres (Psikolojik Zorlama)”, Eğitim ve Bilim Dergisi, 7-41.
• 3. Baltaş, A. ve Baltaş, Z., (1989). “Stres ve Başa Çıkma Yolları”, Remzi Kitapevi, 7.Basım, İstanbul.
• 4. Jewel, D. S. & Mylander M, (1988). “The Psychology of Stress:Run Silent, Run Deep. Mechanism of Phsical and Emotional Stress”, Advances In Experimental Medicine and Biology. Vol.245, New York: Plenum Press.
• 5. Baltaş, A ve Zuhal B., (1997). “Stres Ve Başa Çıkma Yolları”, 16. Baskı, Remzi Kitabevi, İstanbul.
• 6. Şengül, A., (1999). “Organizasyonel Stresin Yönetimi ve İzmir Çevresinde Orta Kademe Yöneticiler Üzerine Bir Araştırma”, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• 7. Şahin, N.H., (1994). “Stresle Başa Çıkmada Kendimizle Olumlu Diyalog”, Türk Psikologlar Derneği Yayınları, Ankara.
• 8. Lazarus, R. S. & Folkman, S., (1984). “Stress, Appraisal, and Coping”, New York: Springer.
• 9. Valerie, J. S. & Cary L. C., (1990). “Understanding Stress a Psycbological Perspective For Health Professionals”, Chapman and Hail.
• 10. Telman, N., (1986). “Stres ve İnsan”, Stres Yönetimi Semineri”, Türkiye Sanayi Sevk ve İdare Enstitüsü (TÜSSİDE), 25-26 Aralık, Gebze-Kocaeli.
• 11. Rosch, P. S., (1986). “Stres Addiction: Causes,Conseqoences and Cures”, Stress And It’s Managements, New York.
• 12. Baltaş, A. ve Baltaş, Z., (1999). “Stres Ve Başa Çıkma Yolları”, Remzi Kitapevi, Basım No.19, İstanbul.
• 13. Mocan, G., (1987). “Stresle oluşan Psikosomatik Hastalıklar”, Stres Yönetimi Semineri”, Türkiye Sanayi Sevk ve İdare Enstitüsü (TÜSSİDE), 25-26 Aralık, Gebze-Kocaeli.
• 14. Kırel, Ç. (1994). “Stres Yönetimi”, Anadolu Üniversitesi Açık öğretim Fakültesi Yayınları, No:423,Eskişehir.
• 15. Schafer, W., (1987). “Stres Management For Wellness”. New York: Mc Graw Hill.
• 16. Öner, N & Le Compte, A., (1983). “Durumluk Sürekli Kaygı Envanteri El Kitabı”, İstanbul, Boğaziçi Üniversitesi Yayınları.
• 17. Arnold, H. J. & Daniel J.F., (1986). “Organization Behavior”, Singapore: McGraw-Hill.
• 18. Artan, İ., (1986). “Örgütsel Stres Kaynakları ve Yöneticiler Üzerinde Bir Uygulama”, BASİSEN Kültür ve Eğitim Yayınları, No:10, İstanbul.
• 19. Kayum, A., (2002). “İlköğretim Okulu Yöneticilerinin Örgütsel Stres Kaynakları”, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Malatya.
• 20. Pehlivan, İ., (1993). “Eğitim Yönetiminde Stres Kaynakları”, A.Ü. Eğitim Bilimleri Enstitüsü Eğitim Yönetimi ve Planlaması Ana Bilim Dalı. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Ankara.
• 21. Rowsan, Arthur., (2000). “Stres Yönetimi- Hayatınızın Sorumluluğunu Almak İçin Stresi Nasıl Yönetebilirsiniz?”, (İngilizce’de çeviren: Şahin Cüceloğlu), Sistem Yayınları, 2.Baskı, İstanbul.
• 22. Selye, H., (1956). “The Stress of Life”, Mc Graw Hill, New York.
• 23. Aydın, İ., (2008). “İş Yaşamında Stres”, Pegem Yayınları, 3. Baskı, Ankara.
• 24. Kelloway, E.K., Barling, J. & Shah, A., (1993). “Industrial relations stress and job satisfaction: Concurrent effect and meditation. Journal of Organizational Behavior”. 14, 447-457.
• 25. Sullivan, S. E. & Bhagat, R.S., (1992). “Organizational stress, job satisfaction and job performance: Where do we go from here?”, Journal of Management, 18 (2), 353-374.
• 26. Baştürk, R., (2007). “Kamu Personeli Seçme Sınavına Hazırlanan Öğretmen Adaylarının Sınav Kaygı Düzeylerinin İncelenmesi”, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt: 17, Sayı: 2 Sayfa:163-176, Elazığ.
• 27. Semerci, N. ve Özer, B., (2008). “Tezsiz yüksek lisans ve üniversite son sınıf öğrencilerinin KPSS sınavına yönelik algıları”, Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD) Cilt 9, Sayı 2, (35-43) 35, Kırşehir.
• 28. Gündoğdu, K., Çimen, N. ve Turan, S., (2008). “Öğretmen Adaylarının Kamu Personeli Seçme Sınavına ilişkin Görüşleri”, Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD) Cilt 9, Sayı 2, (2008), (35-43) 35