A STUDY ON THE EXAMINATION OF THE FACTORS AFFECTING THE PROBLEM-SOLVING BEHAVIORS OF SCHOOL DIRECTORS

Yıl 2009, Cilt: 17 Sayı: 3, 767 - 780, 01.09.2009

Figen Akça Banu Yaman

Öz

The purpose of this study WAS to understand the factors that affect the problem-solving skillsof school administrators and to reveal the interrelations between them. 100 principals have been chosen for the sampling group of the study among the school directors employed in Aksaray province in 2006-2007 education year. Problem Solving Inventory, Decision Strategies Scale, Rotter’s Internal-External Locus of Control Scale and Maslach Burnout Scale have been used as data collection tools. While no meaningful relation has been detected between the problem-solving capabilities of the school directors according to their own perception and their gender, branch and the term of directorship; meaningful relations have been recorded .05 and 0.1 in terms of the locus of control, emotional burnout, insensitivity, logical decision-making, impulsive decision-making and hesitation variances. Accordingly, it has been observed that the problem-solving success of the school directors increases in parallel with having an internal locus of control and being logical in decision-making. Moreover, it has been found out that emotional factors such as being sensitive and emotionally strong can be included in the factors which enable people develop much healthier attitudes towards the problems.

Anahtar Kelimeler

Problem solving behavior of directors, internal-external locus of control, burnout, decision-making strategies.

OKUL YÖNETİCİLERİNİN PROBLEM ÇÖZME DAVRANIŞLARINI ETKİLEYEN FAKTÖRLERİ İNCELEMEYE YÖNELİK BİR ÇALIŞMA

Öz

Bu çalışmanın amacı, okul yöneticilerinin problem çözme becerilerini etkileyen faktörleri anlama ve aralarındaki ilişkiyi ortaya koymaktır. Araştırmanın örneklemini, Aksaray ilindeki 2006–2007 öğretim yılında görev yapan okul yöneticileri içinden seçilmiş 100 yönetici oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak Problem Çözme Envanteri, Karar Stratejileri Ölçeği, Rotter İç-Dış Kontrol Odağı Ölçeği ve Maslach Tükenmişlik Ölçeği kullanılmıştır. Okul yöneticilerinin, kendi algılayışlarına göre problem çözme becerileri ile cinsiyet, dal ve yöneticilik yılı arasında anlamlı bir ilişki bulunmazken; kontrol odağı, duygusal tükenme, duyarsızlık, mantıklı karar verme, içtepisel karar verme ve kararsızlık değişkenleri açısından. 05 ve. 01 düzeylerinde anlamlı ilişkiler bulgulanmıştır. Buna göre, okul yöneticilerinin problemleri çözme başarılarının, içten kontrollü olmak, mantıklı karar vermek ile paralel olarak arttığı görülmektedir. Ayrıca duyarlı olmak ve duygusal olarak güçlü olmak gibi duygusal faktörlerin problemlere karşı daha sağlıklı yaklaşmayı belirleyen faktörler arasında sayılabileceği bulgulanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Yöneticilerde problem çözme, iç-dış kontrol odakları, tükenmişlik, karar verme stratejileri.

Kaynakça

• 1. Korkut, F. (2004). Okul Temelli Önleyici Rehberlik ve Psikolojik Danışma, Ankara.:Anı Yayınları.
• 2. Öğülmüş, S.(2006). Kişilerarası Sorun Çözme Becerileri ve Eğitimi, Ankara: Nobel Yayınları, 3.Baskı
• 3. Bingham, A. (1998). Çocuklarda Problem Çözme Yeteneklerinin Geliştirilmesi (2.Baskı) (Çev. Ferhan Oğuzkan), Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları No:3130, , İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
• 4. Üstün A. ve Bozkurt, E. (2003). İlköğretim Okulu Müdürlerinin Kendilerini Algılayışlarına Göre Problem Çözme Becerilerini Etkileyen Bazı Mesleki Faktörler, Kastamonu Eğitim Dergisi, Cilt:11, No:1, 13–20.
• 5. Morris, G. Charles, (2002). Psikolojiyi Anlamak (Psikolojiye giriş), (Çev ed. Ayvaşık H. Belgin, Sayıl, M.), Ankara: Türk Psikologlar Derneği Yayınları No:23, 1. Basım.
• 6. Sinangil, H., K.,Savran, C., Ones, D. ve Balcı, Z. (1996), Yöneticilerde Karar Verme Stratejileri İle Kişilik Özellikleri Arasındaki İlişkiler, IX Ulusal Psikoloji Kongresi Bilimsel Çalışmalar, Türk Psikologlar Derneği Yayınları, No:15, 293-306.
• 7. Okutan, M. (2003), Okul yöneticilerinin İdari Davranışları, Milli Eğitim Dergisi, Sayı 157.
• 8. Heppner, P. P. & Baker, C. E. (1997). “Applications of the Problem Solving Inventory”. Measurement & Evaluation in Counseling & Development,. 29 (4), 229–313.
• 9. Maslach, C. & S.E. Jackson (1981). Maslach Burnout Inventory Manual, Palo Alto, Ca: Consulting Psychologist Pres.
• 10. Basım, H. Nejat ve Şeşen, H (2006). Kontrol Odağının Çalışanların Nezaket Ve Yardım Etme Davranışlarına Etkisi: Kamu Sektöründe Bir Araştırma Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16, 159–168.
• 11. Yöndem, Zeynep Deniz., (2002). Kişilik Dinamikleri ve Stresle Baş Etme, :Morpa yayınları.
• 12. Büyüköztürk, S (2004) Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı. Ankara: PeGem Yayıncılık. 4.Baskı.
• 13. Taylan, S., (1990). Heppner’in Problem çözme Envanteri’nin Uyarlama, Geçerlilik ve Güvenirlilik Çalışmaları, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü , Ankara:.Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• 14. Savaşır, Işık ve Şahin, N. Hisli. (1997). Bilişsel-Davranışçı Terapilerde Değerlendirme: Sık Kullanılan Ölçekler, Ankara: Türk Psikologlar Derneği Yayınları, No.9.
• 15. Dağ İ., (1991) “Rotter’in İç-dış Kontrol Odağı Ölçeğinin (RİDKOÖ) Üniversite Öğrencileri İçin Güvenirliliği ve Geçerliliği”, Ankara :Psikoloji Dergisi, C.7,26.
• 16. Ergin, C. (1993). Doktor ve Hemşirelerde Tükenmişlik ve Maslach Tükenmişlik Ölçeğinin Uyarlanması. VII. Ulusal Psikoloji Kongresi Bilimsel Çalışmaları, Ed. R.Bayraktar ve İ. Dağ: Ankara: Türk Psikolog Derneği Yayınları,143–154.
• 17. Kuzgun, Y. (2005). PDR’de Kullanılan Ölçekler.(ed.).Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• 18. Güçlü, Nezahat, (2003). Lise Müdürlerinin Problem Çözme Becerileri, Milli Eğitim Dergisi, Sayı 160.
• 19. Üstün A. ve Bozkurt, E. (2003). İlköğretim Okulu Müdürlerinin Kendilerini Algılayışlarına Göre Problem Çözme Becerilerini Etkileyen Bazı Mesleki Faktörler, Kastamonu Eğitim Dergisi, Cilt:11, No:1, 13–20.
• 20. Yeşilyaprak, B. (2004). Eğitimde Bireysel Farklılıklar. (ed.). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• 21. Kaplan, S. E. Reneau, J. H. & Whitecotton, S. (2001). The effects of predictive ability information, locus of control, and decision maker involvement and decision aid reliance. Journal of Behavioral Decision Making, 14,35–50.
• 22. Phares, E. J. (1962). Perceptual threshold decrements as a function of skill and chance expectencies. Journal of Psychology, 53, 399–407.
• 23. Tokat ,Bülent; Kara , Hakan ve Ülkgün, Nuriye (2007). Yöneticilerin Sorun Çözme Yetenekleri ve Kontrol Odağını Belirlenmesi: Dpü Örneği, Akademik Bakış Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler E-Dergisi, Sayı: 12.
• 24. Rodgerson, T., E. & Pıedmont, R., L. (1999).Assessing the Incremental Validity of the Religious Problem-Solving Scale In the Prediction of Clergy Bournout. Journal fort he scientific Study of Religion, 517-527.
• 25. Dağlı., Abidin., (2006). Okul Yöneticilerinin Tükenmişlik Düzeyleri, Eğitim Araştırmaları Dergisi, Sayı:25.
• 26. Çoban, A., E., ve Hamamcı, Z. (2006). Kontrol Odakları Farklı Ergenlerin Karar Stratejileri Açısından İncelenmesi, Kastamonu Eğitim Dergisi, Cilt:14, No:2, S.393–402.