Sınıf Öğretmeni Adaylarının Üstbilişsel Farkındalıkları ile Matematik Öğretmeye Yönelik Kaygılarının İncelenmesi

Yıl 2020, Cilt: 28 Sayı: 2, 1013 - 1025, 20.03.2020

Selma Öztürk Mehmet Koray Serin

https://doi.org/10.24106/kefdergi.705074

Cited By: 6

Öz

Bu araştırmada, sınıf öğretmeni adaylarının üstbilişsel farkındalıkları ile matematik öğretmeye yönelik kaygı düzeyleri incelenmiştir. Bu kapsamda sınıf öğretmeni adaylarının matematik öğretmeye yönelik kaygı düzeyleri ile üstbilişsel farkındalıklarının cinsiyete ve öğrenim gördükleri sınıf seviyesine göre farklılık gösterip göstermediğine bakılmış, son olarak da iki değişken arasındaki ilişki incelenmiştir. Araştırma nicel araştırma yaklaşımlarından ilişkisel tarama modeline göre dizaynedilmiştir. Araştırmanın çalışma grubunu 2018-2019 eğitim öğretim yılında Kastamonu Üniversitesi Eğitim Fakültesi Temel Eğitim Bölümü Sınıf Eğitimi Ana Bilim Dalı’nda öğrenim görmekte olan 315 öğretmen adayı oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak; Peker (2006) tarafından geliştirilen Matematik Öğretmeye Yönelik Kaygı Ölçeği ve Akın, Abacı ve Çetin (2007) tarafından Türkçe uyarlaması yapılan Üstbilişsel Farkındalık Envanteri (Metacognitive Awareness Inventory) kullanılmıştır. Verilerin çözümlenmesinde t-testi, tek yönlü varyans analizi (ANOVA) ve korelasyon analizi teknikleri kullanılmıştır. Araştırmanın sonucunda; sınıf öğretmeni adaylarının üstbilişsel farkındalıkları ile matematik öğretmeye yönelik kaygıları arasında negatif yönde anlamlı bir ilişki olduğu belirlenmiştir. Bunun yanında üstbilişsel farkındalık ölçeği alt boyutları olan prosedürel bilgi ve durumsal bilgi boyutlarında kadın öğretmen adayları lehine anlamlı bir farklılaşma belirlenmiştir. Öğretmen adaylarının üstbilişsel farkındalıklarında sınıf seviyesine göre anlamlı bir farklılık tespit edilmemiştir. Matematik öğretmeye yönelik kaygıda ise sadece alan eğitimi bilgisi alt boyutunda erkek öğretmen adaylar lehine anlamlı bir farklılık görülmüştür. Sınıf seviyesine göre matematik öğretmeye yönelik kaygıda anlamlı bir farklılık görülmemiştir.

Anahtar Kelimeler

Üstbiliş, üstbilişsel farkındalık, matematik kaygısı, matematik öğretme kaygısı

Examination of Pre-Service Primary School Teachers’ Metacognitive Awareness with Anxiety Towards Mathematics Teaching

Öz

In this study, pre-service primary school teachers’ metacognitive awareness and anxiety towards mathematics teaching were investigated. In this context, it was examined whether the pre-service teachers' anxiety levels towards teaching mathematics and their metacognitive awareness differed by gender and the level of education they received. Finally the relationship between these two variables was examined. The study is designed according to the relational screening model of quantitative research approaches. The study group consisted of 315 pre-service teachers receiving education in Kastamonu University, Faculty of Education, Department of Primary Education in the academic year of 2018-2019. Anxiety scale for teaching mathematics developed by Peker (2006) and Metacognitive Awareness Inventory (MAI) scale adapted in Turkish by Akın, Abacı & Çetin (2007) was used as data collection tools in study. In the analysis of data t-test, one-way analysis of variance (ANOVA) and correlation analysis techniques were used. As a result of the study, it was determined that there was a negative correlation between the metacognitive awareness of the primary school teacher candidates and their mathematics teaching anxiety. Besides, significant differences have been determined in favor of female teacher candidates in the dimensions of procedural information and situational knowledge which are sub-dimensions of metacognitive awareness scale. No significant difference was found in the metacognitive awareness of pre-service teachers according to the grade levels. In mathematics teaching anxiety, there was a significant difference only in the teaching knowledge sub-dimension in favor of male teacher candidates. There was no significant difference in mathematics teaching anxiety according to grade level.

Anahtar Kelimeler

Metacognition, metacognition awareness, mathematics anxiety, mathematics teaching anxiety

Kaynakça

• Akdağ, M. (2014). Sınıf öğretmeni adaylarının üstbilişsel farkındalık ve matematik kaygı düzeyleri arasındaki ilişki. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Tokat.
• Akın, A., Abacı, R., & Çetin, B. (2007). Bilişötesi Farkındalık Envanteri’nin Türkçe formunun geçerlik ve güvenirlik çalışması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 7(2), 655-680.
• Akpunar, B. (2011). Biliş ve üstbiliş (metabiliş) kavramlarının zihin felsefesi açısından analizi. Electronic Turkish Studies, 6(4).
• Alkan, V. (2011). Etkili matematik öğretiminin gerçekleştirilmesindeki engellerden biri: Kaygı ve nedenleri. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29(29), 89-107.
• Ayazgök, B. (2013). Basit makineler konusunun dayandığı fizik ilkeleri hakkındaki ilköğretim 7. sınıf öğrencilerinin akademik başarı düzeyleri ile biliş ötesi farkındalık düzeylerinin incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Baloğlu, M. (2001). Matematik korkusunu yenmek. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri Dergisi, 1(1), 59-76.
• Bars, M. (2016). Öğretmen adaylarının üstbilişsel farkındalıkları, öğretmenlik mesleğine yönelik öz-yeterlikleri ve problem çözme becerilerine ilişkin algılarının incelenmesi. Yayımlanmamış doktora tezi. Dicle Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Diyarbakır.
• Başpınar, K. (2015). Sınıf öğretmeni adaylarının matematiksel inançları ve matematik öğretme kaygıları üzerine bir çalışma. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Afyon Kocatepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyonkarahisar.
• Baysal, Z. N., Ayvaz, A., Çekirdekçi, S., & Malbeleği, F. (2013). Sınıf öğretmeni adaylarının üstbilişsel farkındalıklarının farklı değişkenler açısından incelenmesi. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 37, 68-81.
• Bekdemir, M. (2007). İlköğretim matematik öğretmen adaylarındaki matematik kaygısının nedenleri ve azaltılması için öneriler(Erzincan Eğitim Fakültesi örneği). Erzincan Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(2).
• Blakey, E., & Spence, S. (1990). Developing meta cognition. ERIC Clearinghouse on Information Resources, Syracuse NY.
• Brown, A. B., Westenskow, A., & Moyer-Packenham, P. S. (2011). Elementary pre-service teachers: Can they experience mathematics teaching anxiety without having mathematics anxiety?. Issues in the Undergraduate Mathematics Preparation of School Teachers, 5.
• Delice, A., Ertekin, E., Aydın, E., & Dilmaç, B. (2009). Öğretmen adaylarının matematik kaygısı ile bilgi bilimsel inançları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 6(1), 361-375.
• Demir, B. K., Cansız, Ş., Deniz, D., Kansu, C. Ç., & İşleyen, T. (2016). Sınıf öğretmeni adaylarının matematik öğretmeye yönelik kaygılarının farklı değişkenler açısından incelenmesi (Bayburt Örneği). Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(2).
• Deniz, D., Küçük, B., Cansız, Ş., Akgün, L.& İşleyen, T. (2014). Ortaöğretim matematik öğretmen adaylarının üstbiliş farkındalıklarının bazı değişkenler açısından incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 22(1), 305-320.
• Doğanay, A (1997). Ders dinleme sırasında bilişsel farkındalıkla ilgili stratejilerin kullanımı. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(15), 34-42.
• Eldemir, H.H. (2006). Sınıf öğretmeni adaylarının matematik kaygısının bazı psiko-sosyal değişkenler açısından incelenmesi(Cumhuriyet Üniversitesi Örneği). Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sivas.
• Ekenel, E. (2005). Matematik dersi başarısı ile bilişötesi öğrenme stratejileri ve sınav kaygısının ilişkisi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Flavell, J. H. (1976). Metacognitive aspects of problem solving, in L. B. Resnick (Ed.), The Nature of Intelligence, 231-235.
• Garner, R. & Alexander, P. A. (1989). Metacognition: Answered and unanswered questions. Educational Psychology. 24, 143–158.
• Gresham, G. (2008). Mathematics anxiety and mathematics teacher efficacy in elementary pre‐service teachers. Teaching Education, 19(3), 171-184.
• Gresham, G. (2010). A study exploring exceptional education pre-service teachers' mathematics anxiety. Issues in the Undergraduate Mathematics Preparation of School Teachers, 4,1-14.
• Hadley, K. M., & Dorward, J. (2011). The relationship among elementary teachers’ mathematics anxiety, mathematics instructional practices, and student mathematics achievement. Journal of Curriculum and Instruction (JoCI), 5(2), 27-44.
• Hoşşirin-Elmas, S. (2010). Sınıf öğretmeni adaylarının matematik öğretmeye yönelik kaygı düzeyleri ve bu kaygıya neden olan faktörler. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyonkarahisar.
• Kaçar, M. & Sarıçam, H. (2015). Sınıf öğretmen adaylarının üstbiliş farkındalıkları ile matematik kaygı düzeyleri üzerine bir çalışma. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(2), 137-152.
• Karasar, N. (2004). Bilimsel Araştırma Yöntemi. (On Üçüncü Baskı), Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Levine, G. (1993). Prior mathematics history, anticipated mathematics teaching style, and anxiety for teaching mathematics among pre-service elementary school teachers. Paper presented at the Annual Meeting of the International Group for Psychology of Mathematics Education, North American Chapter. (ERIC Document Reproduction Service No. ED373972).
• Liu, F. (2008). Impact of online discussion on elementary teacher candidates’ anxiety towards teaching mathematics. Education, 128(4), 614-629.
• Livingston, J.A. (1997). Metacognition: An overview. http://gse.buffalo.edu/fas/shuell/cep564/metacog.htm.
• Peker, M. & Mirasyedioğlu Ş. (2003). Lise 2. sınıf öğrencilerinin matematik dersine yönelik tutumları ve başarıları arasındaki ilişki. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(1), 157-166.
• Peker, M. (2006). Matematik öğretimine yönelik kaygı ölçeğinin geliştirilmesi. Eğitim Bilimleri ve Uygulama Dergisi, 5(9), 73-92.
• Peker, M. (2008). Eğitim programları ve öğretmen adaylarının matematik öğretme kaygısı. VIII. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi, 27-29 Ağustos, 2008, Bolu.
• Peker, M. (2009a). Genişletilmiş mikro öğretim yaşantıları hakkında matematik öğretmeni adaylarının görüşleri. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(2), 353-376.
• Peker, M. (2009b). Pre-Service teachers’ teaching anxiety about mathematics and their learning styles. Eurasia Journal of Mathematics, Science &Technology Education, 5(4), 335-345.
• Ruben, T. (1998). A comparison between male and female mathematics anxiety at a community college. Unpublished Masters Theses, Central Connecticut State University, New Britain, Connecticut.
• Sarpkaya, G., Arık, G., & Kaplan, H. A. (2011). İlköğretim matematik öğretmen adaylarının üstbiliş stratejilerini kullanma farkındalıkları ile matematiğe karşı tutumları arasındaki ilişki. Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 107-122.
• Schraw, G. & Sperlıng – Dennıson, R. (1994). Assessing metacognitive awareness. Contemporary Educational Psychology, 19, 460-470.
• Schunk, D. H. (1989). Self-efficacy and achievement behaviors. Educational Psychology Review, 1,173–208.
• Senemoğlu, N. (2004), Kuramdan uygulamaya gelişim, öğrenme ve öğretim (Dokuzuncu Baskı), Ankara: Gazi Kitabevi.
• Serin, M. K. (2017). Sınıf öğretmeni adaylarının matematik kaygıları ile matematik öğretimine yönelik kaygılarının incelenmesi. International Journal Of Eurasia Social Sciences, 8(28).
• Şahin, E., & Küçüksüleymanoğlu, R. (2015). Öğretmen adaylarının özyönetimli öğrenmeye hazırbulunuşlukları, biliş ötesi farkındalıkları ve denetim odakları arasındaki ilişkiler. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 15(2), 317-334.
• Şen, Ş. H. (2012). Ortaöğretim öğrencilerinin bilişüstü yetileri kullanma durumlarının bazı değişkenler açısından incelenmesi. Journal of Educatioanl and Instructional Studies in the World, 2(1), 2146-7463.
• Tatar, E., Zengin, Y. & Kağızmanlı, T.B. (2016). Öğretmen adaylarının matematik öğretmeye yönelik kaygı düzeylerinin incelenmesi. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 9(1), 38-56.
• Tooke, D. J., & Lindstrom, L. C. (1998). Effectiveness of a mathematics methods course in reducing math anxiety of preservice elementary teachers. School Science and Mathematics, 98(3), 136-139.
• Turanlı, N., Karakaş, N. T., & Keçeli, V. (2008). Matematik alan derslerine yönelik tutum ölçeği geliştirilmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 34(34), 254-262.
• Uusimaki, L. & Nason, R. (2004). Causes underlying pre-service teachers’ negative beliefs and anxieties about mathematics. Proceedings of the 28th Conference of the International Group for the Psychology of Mathematics Education, 4, 369-376.
• Ural, A. (2015). Matematik öz-yeterlik algısının matematik öğretmeye yönelik kaygıya etkisi. Kurumsal Eğitimbilim Dergisi, 8(2), 173-184.
• Üldaş, İ. (2005). Öğretmen ve öğretmen adaylarına yönelik matematik kaygı ölçeği (MKÖ-Ö)’n geliştirilmesi ve matematik kaygısına ilişkin bir değerlendirme. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Wittrock, M. C. (1990), Learning as a generative process, Educational Psychologist, 11, 87-95.
• Yavuz, D. (2009). Öğretmen adaylarının öz-yeterlik algıları ve üst bilişsel farkındalıklarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Zonguldak.
• Yenilmez, K. & Özbey N. (2006). Özel okul ve devlet okulu öğrencilerinin matematik kaygı düzeyleri üzerine bir araştırma. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(2), 431-448.
• Yıldırım, S. (2010). Üniversite öğrencilerinin bilişötesi farkındalıkları ile benzer matematikse problem türleri çözmeleri arasındaki ilişki. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tokat.
• Yüksel-Şahin, F. (2008). Mathematics anxiety among 4th and 5th grade Turkish elementary school students. International Electronic Journal of Mathematics Education, 3(3), 179-192.
• Zakaria, E., Zainah, Y., Zakaria, E., & Ahmad, S. (2009). Exploring matriculation students’ metacognitive awareness and achievement in mathematics course. International Journal of Learning, 16(2), 333-347.