Sınıf Yönetiminde Disipline İlişkin Öğretmen ve Okul Yöneticisi Görüşleri

Yıl 2020, Cilt: 28 Sayı: 6, 2525 - 2534, 30.11.2020

Eren Ağın

https://doi.org/10.24106/kefdergi.723573

Öz

Bu çalışmada bir ortaöğretim okulundaki öğretmenler ve okul yöneticilerinin görüşlerine dayanarak sınıf yönetiminde belirleyici bir role sahip olan disiplinin nasıl tanımlandığı, gerekçelendirildiği ve disiplin ile nasıl ilişkilenildiği araştırılmıştır. Araştırma, nitel araştırma yöntemlerinden bir örnek olay (durum) çalışmasıdır. Çalışma grubunu 2014-2015 eğitim-öğretim yılında Ankara il merkezinde yer alan bir ortaöğretim okulundaki 20 branş öğretmeni, 4 rehber öğretmen ve 5 okul yöneticisi oluşturmaktadır. Katılımcıların seçiminde amaçlı örnekleme tekniğine (purposeful sampling) başvurulmuştur. Araştırma verilerinin toplanmasında yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Araştırma verilerinin analizinde içerik analizi yönteminden yararlanılmıştır. Bulgular, tema ve alt temalar halinde kodlanmış ve frekanslarıyla birlikte tablolara dönüştürülmüştür. Araştırmanın sonucunda öğretmenler ve okul yöneticilerinin çoğunluğu disiplinin tanımlanmasında kurallar, çevreye uyum, istendik davranışlar, düzen, kontrol; disiplinin gerekçelendirilmesinde düzen, verimlilik, kurallar, kontrol ve başarı; disiplinle ilişkilenmede rol model olma, kontrol, kurallar, başarı ve düzen kavramlarına odaklanmıştır. Katılımcılar disiplinin tanımlanması ile disiplinin gerekçelendirilmesi arasında güçlü bir ilişki kurmuştur. Branş öğretmenleri ve okul yöneticileri okulda hakim disiplin anlayışına yatkınlık gösterirken, rehber öğretmenler disipline eleştirel konum almışlardır.

Anahtar Kelimeler

Sınıf yönetimi, Disiplin, Ortaöğretim, Öğretmen, Okul Yöneticisi

Kaynakça

• Akcay, A., & Altun, A. (2019). Farklı kısa süreli bellek uzamlarına sahip öğrencilerin farklı dikkat tasarımına sahip öğrenme ortamlarındaki göz hareketlerinin incelenmesi. Eğitim Teknolojisi Kuram ve Uygulama, 9(2) , 588-614 . doi: 10.17943/etku.568192
• Akpınar, B. ve Özdaş, F. (2013). Lise disiplin sorunlarının sınıf değişkeni açısından incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 21(4), 1365-1376. Aksoy, N. (2014). Öğrenci disiplin işleri ve uygulamaları. E. Karip (Ed.) Sınıf Yönetimi içinde (11-33). Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
• Aküzüm, C. ve Nazlı, K. (2017). Sınıf öğretmenlerinin sınıf yönetiminde karşılaştıkları disiplin sorunları, nedenleri ve bu sorunlarla baş etme yöntemlerinin değerlendirilmesi. International e-Journal of Educational Studies (IEJES), 1(2), 88-102.
• Altınkaynak Özen, Ş., Uysal Bayrak, H., Taşkın, N. ve Akman, B. (2018). Çocukların ödül ve ceza algıları ile öğretmenlerin disiplin hakkındaki görüşleri. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 33, 1-12. Arslan, H. (2012). Sınıf yönetimi ve disiplin modelleri. M. Şişman ve S. Turan (Ed.). Sınıf Yönetimi içinde (97-109). Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
• Balcı, Ö. ve Yumuşak, G. (2018). Öğretmenlerin istenmeyen öğrenci davranışları ile başa çıkma yöntemleri ve bu yöntemlerin etkililiğine ilişkin görüşleri. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21(40), 223-254. Bourdieu, P. ve Passeron, J. C. (2014). Varisler: Öğrenciler ve Kültür. (Çev. A. Sümer ve L. Ünsaldı). Ankara: Heretik Yayıncılık.
• Bozan, S. ve Ekinci, A. (2020). Öğretmenlerin mesleklerinin ilk yıllarında sınıf yönetiminde yaşadıkları sorunlara ilişkin görüşlerinin değerlendirilmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 28(1), 137-153.
• Brophy, J. (2011). History of research on classroom management. Carolyn M. Evertson ve Carol S. Weinstein (Ed.), Handbook of Classroom Management: Research, Practice and Contemporary Issues, (17-43). New York: Routledge.
• Çalık, T. (2012). Sınıf yönetimi ve disiplin modelleri. Leyla Küçükahmet (Ed.). Sınıf Yönetimi içinde (2-11). Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
• Çetin, B. (2013). Sınıfta istenmeyen öğrenci davranışlarıyla ilgili sınıf öğretmenlerinin karşılaştıkları sorunlar ve çözüm önerileri. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(1), 255-269. Ekici, G. ve Akdeniz, H. (2018). Öğretmen adaylarının “sınıfta disiplin sağlamak” kavramına ilişkin algılarının belirlenmesi: Bir metafor analizi çalışması. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 33, 26-37.
• Ercan, L. (2012). Sınıf yönetimi ve disiplin modelleri. Leyla Küçükahmet (Ed.). Sınıf Yönetimi içinde (187-206). Ankara: Pegem Akademi Yayınları. Evertson, C. M. ve Weinstein, C.M. (2011). Classroom management as a field of inquiry. Carolyn M. Evertson ve Carol S. Weinstein (Ed.), Handbook of Classroom Management: Research, Practice and Contemporary Issues, (3-16). New York: Routledge Gangal, M. ve Öztürk Y. (2019). Okul öncesi öğretmenlerinin sınıflarında istenmeyen davranışlar ve başa çıkma yolları. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 7(3), 1100-1118.
• Göktürk, D. ve Ağın, E. (2020). Okul kurumunun kültürel-toplumsal eşitsizlik ve imtiyazların yeniden üretimindeki rolüne ilişkin bir değerlendirme. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 53(1), 329-354.
• Güler, M. (2010). Sosyal psikoloji bakış açısından çocuk ve ergenlerde suçlu davranış gelişimi. Türkiye Barolar Birliği Dergisi, 89, 355-372.
• Kayabaşı, Y. (2012). Sınıf yönetimi ve disiplin modelleri. Leyla Küçükahmet (Ed.). Sınıf Yönetimi içinde (57-79). Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
• Kentli, D. F. (2016). İdeal öğretmenlerin disiplin modelleri: Bir anlatı çalışması. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(1), 290-302.
• Lewis, C. T. (1984). A Latin Dictionary Founded on Andrews’ Edition of Feund’s Latin Dictionary. New York: Oxford University Press.
• Nişanyan, S. (2009). Sözlerin Soyağacı: Çağdaş Türkçenin Etimolojik Sözlüğü. İstanbul: Everest Yayınları.
• Oğuzkan, F. (1981). Eğitim Terimleri Sözlüğü. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Oktay, A. (2019). Öğretmen adaylarının sınıf yönetiminde tercih ettikleri disiplin modelleri. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 50, 427-450.
• Sadık, F. ve Arslan, S. (2015). İlkokul sınıf öğretmenlerinin disiplin problemleri ile ilgili görüşlerinin incelenmesi. Turkish Studies - International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 10(3), 115-138.
• Şahin, M. ve Adıgüzelli, Y. (2015). Sınıf yönetimi sürecinde istenmeyen öğrenci davranışlarına yönelik öğretmen adaylarının görüşleri. Turkish Studies - International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 10(3), 799-816.
• Tertemiz, N. (2012). Sınıf yönetimi ve disiplin modelleri. Leyla Küçükahmet (Ed.). Sınıf Yönetimi içinde (109-135). Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
• Turan, Ş. (2012). Sınıf yönetimi ve disiplin modelleri. M. Şişman ve S. Turan (Eds.). Sınıf Yönetimi içinde (1-15). Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
• Türnüklü, A. (2014). Öğrenci disiplin işleri ve uygulamaları. E. Karip (Ed.). Sınıf Yönetimi içinde (194-231). Ankara: Pegem Akademi Yayınları. Ünsal, H. (2018). Öğretmen adaylarının sınıfta disiplin modellerine ilişkin tercihleri. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(2), 519-531.