Ergenlerin Akılcı Olmayan İnançları ile Kişilik Özellikleri ve Stresle Başa Çıkma Yaklaşımları Arasındaki İlişkiler

Yıl 2021, Cilt: 29 Sayı: 5, 924 - 940, 31.12.2021

Kıvanç Uzun Neşe Öztürk Gübeş

https://doi.org/10.24106/kefdergi.790045

Cited By: 3

Öz

Bu araştırmanın amacı ergenlerin akılcı olmayan inançlarının kişilik özellikleri ve stresle başa çıkma yaklaşımları tarafından yordanıp yordanmadığının belirlenmesi ve ergenlerin akılcı olmayan inançlarının cinsiyet ve ebeveyn öğrenim düzeyi değişkenleri açısından farklılaşıp farklılaşmadığının saptanmasıdır. Araştırmanın evrenini 2019–2020 eğitim öğretim yılında, Muğla ilinin Menteşe ilçesinde, ortaöğretim kurumlarında öğrenim gören 5120 lise öğrencisi oluşturmaktadır. Örneklemi ise evrenden tabakalı örnekleme yöntemiyle seçilen 512 öğrenci oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplama araçları olarak öğrencilere ilişkin demografik bilgilerin elde edildiği kişisel bilgi formu, Akılcı Olmayan İnanç Ölçeği-Ergen Formu, Beş Faktör Kişilik Envanteri ve Stresle Başa Çıkma Tarzları Ölçeği kullanılmıştır. Ergenlerin kişilik özellikleri ve stresle başa çıkma yaklaşımlarının akılcı olmayan inançlarını ne ölçüde yordadığını belirlemek için hiyerarşik çoklu doğrusal regresyon analizi ve ergenlerin akılcı olmayan inançlarının cinsiyet, anne öğrenim düzeyi, baba öğrenim düzeyi değişkenleri göre istatistiksel olarak anlamlı farklılık gösterip göstermediğini belirlemek üzere üç-yönlü varyans analizi yapılmıştır. Araştırmanın sonucunda kişilik özelliklerinden “nevrotiklik” alt boyutunun pozitif; “deneyime açıklık”, “uyumluluk” ve “sorumluluk” alt boyutlarının ise negatif yönde; stresle başa çıkma yaklaşımlarından “çaresiz yaklaşım” alt boyutunun pozitif; “iyimser yaklaşım” ve “sosyal destek arama” alt boyutlarının ise negatif yönde ergenlerin akılcı olmayan inançlarının anlamlı birer yordayıcısı olduğu görülmüştür. Ergenlerin akılcı olmayan inançları cinsiyet, anne öğrenim düzeyi ve baba öğrenim düzeyine göre anlamlı farklılık göstermez iken cinsiyet x baba öğrenim düzeyi ikili etkileşimine göre anlamlı farklılık gösterdiği bulunmuştur. Erkek ergenlerde akılcı olmayan inançlar babalarının öğrenim düzeyi arttıkça azalırken kız ergenler de böyle bir örüntü görülmemiştir.

Anahtar Kelimeler

akılcı olmayan inançlar, kişilik özellikleri, stresle başa çıkma, ergenler

Relationships between Adolescents’ Irrational Beliefs, Personality Characteristics and Stress Coping Approaches

Öz

The purpose of the current study is to determine the extent to which adolescents’ irrational beliefs are predicted by their personality characteristics and stress coping approaches and to investigate whether adolescents’ irrational beliefs vary significantly depending on gender and parents’ education level. The population of the study is comprised of 5120 high school students attending the high schools in the Menteşe district of the city of Muğla in 2019-2020 school year. The sample of the study consists of 512 students selected from among the population by using the stratified sampling method. As the data collection tools, an information form to collect demographic data about the students, the Irrational Beliefs Scale-Adolescent Form, the Five-Factor Personality Inventory and the Scale of Stress Coping Styles, were used in the current study. Hierarchical multiple linear regression analysis was conducted to determine the extent to which the adolescents’ personality characteristics and stress coping approaches predict irrational beliefs and three-directional variance analysis was conducted to determine whether the adolescents’ irrational beliefs vary significantly depending on gender, mother’s education level and father’s education level. As a result of the study, it was concluded that of the personality characteristics, the sub-dimension of “neuroticism” is a positive predictor and the sub-dimensions of “openness to experience”, “agreeableness” and “conscientiousness” are negative predictors and of the stress coping approaches, the sub-dimension of “desperate approach” is a positive predictor, while the sub-dimensions of “optimistic approach” and “seeking for social support” are negative and significant predictors of the irrational beliefs of the adolescents. While the adolescents’ irrational beliefs were found to be not varying significantly depending on gender, mother’s education level and father’s education level, they were found to be varying significantly depending on binary interaction of gender x father’s education level. While in the male adolescents, the irrational beliefs were found to be decreasing with the increasing education level of the father, this is not true for the female adolescents.

Anahtar Kelimeler

irrational beliefs, personality characteristics, stress coping, adolescents

Kaynakça

• Akbağ, M. (2000). Stresle başaçıkma tarzlarının üniversite öğrencilerinde olumsuz otomatik düşünceler, transaksiyonel analiz ego durumları ve bazı değişkenler açısından incelenmesi (Unpublished doctoral dissertation). Marmara University, Graduate School of Educational Sciences, İstanbul.
• Alçay, A. (2015). Ergenlerin öz-yeterlikleri ile mantık dışı inançları arasındaki ilişkinin incelenmesi (Unpublished master's thesis). Dokuz Eylül University, Graduate School of Educational Sciences, İzmir.
• Altıntaş, G. (2006). Liseli ergenlerin kişiler arası iletişim becerileri ile akılcı olmayan inançları arasındaki ilişkinin bazı değişkenler açısından incelenmesi (Unpublished master's thesis). Gazi University, Graduate School of Educational Sciences, Ankara.
• Aydoğan, D., Deniz, M. E., Dilmaç, B., & Koruklu, N. (2009). İlköğretim öğrencilerinin mükemmeliyetçilik özelliklerinin mantıkdışı inançlarla açıklanabilirliği. Elementary Education Online, 8(3), 720-728. Doi:10.17051/io.14898
• Aydoğdu, H. (2017). Lise öğrencilerinde öznel iyi oluş ve akılcı olmayan inançlar arasındaki ilişkinin incelenmesi (Unpublished master's thesis). İstanbul University, Graduate School of Educational Sciences, İstanbul.
• Aysan, F., & Bozkurt, N. (2000). Bir grup üniversite öğrencisinin kullandığı başaçıkma stratejileri ile depresif eğilimleri ve olumsuz otomatik düşünceleri arasındaki ilişki. Marmara University Atatürk Education Faculty Journal of Educational Sciences, 12(12), 25-38.
• Baltaş, A., & Baltaş, Z. (2004). Stres ve başaçıkma yolları (22th ed.). İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Benet-Martinez, V., & John, O. P. (1998). Los cinco grades across cultures and ethnic groups: Multitrait-multimethod analyses of the big five in Spanish and English. Journal of Personality and Social Psychology, 75(3), 729-750. Doi:10.1037/0022-3514.75.3.729
• Bernard, M. E. (1984). Childhood emotion and cognitive behavior therapy: A rationalemotive perspective. In P. C. Kendall (Ed.), Advances in cognitive-behavioral research and therapy (pp. 213-253). London: Academic Press, Inc.
• Büyüköztürk, Ş., Çokluk, Ö., & Şekercioğlu, G. (2011). Sosyal bilimler için istatistik (7th ed.). Ankara: Pegem Akademi.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç-Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2016). Bilimsel araştırma yöntemleri (21th ed.). Ankara: Pegem Akademi.
• Choudhury, K. (2013). Rational and Irrational Beliefs. In S. Cartwright & C. L. Cooper (Eds.), Managing workplace stress (pp. 7-12). Springer, India.
• Craciun, B. (2013). The efficiency of applying a cognitive behavioral theraphy program in diminishing perfectionism, irrational beliefs and teenagers’ stres. Procedia Social and Behavioral Sciences, 84, 274-278. Doi:10.1016/j.sbspro.2013.06.550
• Cohen, J. (1988). Statistical power analysis fort he behavioral sciences (2th ed.). Hillsdale, NJ: Erlbaum.
• Costa, Jr, P. T., & McCrae, R. R. (1992). Four ways five factors are basic. Personality and individual differences, 13(6), 653-665. Doi:10.1016/0191-8869(92)90236-I
• Çelik, B. O. (2019). Anne baba tutumlarının ergenlerdeki mantık dışı inançları üzerine etkisi (Unpublished master's thesis). Üsküdar University, Graduate School of Social Sciences, İstanbul.
• Çetin, N., & Ceyhan, E. (2018). Lise öğrencilerinin akademik erteleme davranışlarının sürekli kaygı, akılcı olmayan inanç, öz düzenleme ve akademik başarı ile ilişkisi. Hacettepe University Journal of Education, 33(2), 460-479. Doi:10.16986/HUJE.20170 28261
• Çivitci, A. (2005). Akılcı duygusal eğitimin ilköğretim öğrencilerinin mantıkdışı inanç, sürekli kaygı ve mantıklı karar verme sürecine etkisi. Ege Journal of Education, 6(2), 59-80.
• Çivitci, A. (2006a). Ergenlerde mantıkdışı inanç ve sürekli kaygı ilişkisi. Inonu University Journal of the Faculty of Education, 7(12), 27-39.
• Çivitci, A. (2006b). Ergenlerde mantıkdışı inançlar: Sosyo-demografik değişkenlere göre bir inceleme. Pamukkale University Journal of Education, 8(19), 9-19.
• Çivitci, A. (2009). Relationship between irrational beliefs and life satisfaction in early adolescents. Eurasian Journal of Educational Research, 37, 91-109.
• Çivitci, A., & Çivitci, N. (2009). İlköğretim öğrencilerinde algılanan sosyal beceri ve mantıkdışı inançlar. Elementary Education Online, 8(2), 415-424. Doi:10.17051/io.93821
• Davies, M. F. (2006). Irrational beliefs and unconditional self-acceptance. Correlational evidence linking two key features of REBT. Journal Of Rational-Emotive and Cognitive-Behavior Therapy, 24(2), 113-124. Doi:10.1007/s10942-006-0027-0
• Deniz, A. (2018). 11-15 yaş arası bir grup ergende akılcı olmayan inançların benlik saygısı ve sosyal kaygı düzeyleri ile ilişkisinin incelenmesi (Unpublished master's thesis). Işık University, Graduate School of Social Sciences, İstanbul.
• Dryden, W. (1999). Rational emotive behaviour therapy: A personal approach. Bicester, Oxon: Winslow Press Limited.
• Dryden, W., & Branch, R. (2008). The fundamentals of rational emotive behaviour therapy (2th ed.). New Jersey, USA: John Wiley & Sons, Ltd.
• Durm, M. W., & Stowers, D. A. (1998). Just world beliefs and irrational beliefs: A sex difference? Psychological Reports, 83(1), 328-330. Doi:10.2466/pr0.1998.83.1.328
• Ejei, L., Rezaei, M., & Lavasani M. G. (2011). The effectiveness of coping strategies training with irrational beliefs (cognitive approach) on test anxiety of students. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 30, 2165-2168. Doi:10.1016/j.sbspro.2011.10.420
• Elçin-Boyacıoğlu, N. (2010). Ergenlerde mantık dışı inançlar ve sınav kaygısı (Unpublished master's thesis). İstanbul University, Graduate School of Health Sciences, İstanbul.
• Elçin-Boyacıoğlu, N., & Küçük, L. (2011). Ergenlikte mantık dışı inançlar sınav kaygısını nasıl etkiliyor? Journal of Psychiatric Nursing, 2(1), 40-45.
• Ellis, A. (1994). Reason and emotion in psychotherapy (2th ed.). Secaucus, NJ: Birch Lane.
• Ellis, A. (1995). Cognitive and constructive psychotherapies: Theory, research and practice (Mahoney, M. J., Ed.). ABD: Springer Publishing Company.
• Erdin, F. (2016). Ortaokul son sınıf öğrencilerinin mantık dışı inançlarının karar verme davranışları ile ilişkisinin incelenmesi (Unpublished master's thesis). Nişantaşı University, Graduate School of Social Sciences, İstanbul.
• Fives, C. J., Kong, G., Fuller, J. R., & DiGiuseppe, R. (2011). Anger, aggression, and ırrational beliefs in adolescents. Cognitive Therapy and Research, 35(3), 199-208. Doi:10.1007/s10608-009-9293-3
• Flett, G. L., Hewitt, P. L., & Cheng, W. M. W. (2008). Perfectionism, distress, and irrational beliefs in high school students: Analyses with an abbreviated survey of personal beliefs for adolescents. Journal of Rational-Emotive & Cognitive- Behavior Therapy, 26(3), 194-205. Doi:10.1007/s10942-007-0066-1
• Forman, B. D., & Forman, S. G. (1978). Irrational beliefs and personality. Journal of Personality Assessment, 42(6), 613-620. Doi:10.1207/s15327752jpa4206_10
• Ghumman, A., & Shoaib, M. (2013). Personality traits linked with irrational beliefs: A case of adults, Gujrat-Pakistan. Middle-East Journal of Scientific Research, 16(4), 496-501. Doi:10.5829/idosi.mejsr.2013.16.04.11755
• Gorman, B. S., & Simon, W. E. (1977). Personality correlates of rational and irrational beliefs. Rational Living, 12(1), 25-27.
• Göller, L. (2010). Ergenlerin akılcı olmayan inançları ile depresyon-umutsuzluk düzeyleri ve algıladıkları akademik başarıları arasındaki ilişkiler (Unpublished master's thesis). Atatürk University, Graduate School of Social Sciences, Erzurum.
• Graziano, W. G., Jensen-Campbell, L. A., & Hair, E. C. (1996). Perceiving interpersonal conflict and reacting to it: The case for agreeableness. Journal of personality and social psychology, 70(4), 820-835. Doi:10.1037/0022-3514.70.4.820
• Güler, D. (2012). Lise son sınıf öğrencilerinin akılcı olmayan inançları ve anne-baba tutumları ile sınav kaygısı düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi (Unpublished master's thesis). Akdeniz University, Graduate School of Social Sciences, Antalya.
• Güler, D., & Çakır, G. (2013). Lise son sınıf öğrencilerinin sınav kaygısını yordayan değişkenlerin incelenmesi. Turkish Psychological Counseling and Guidance Journal, 4(38), 82-94.
• Hamamcı, Z., & Çoban, A. E. (2012). Mesleki olgunluk ve mesleki kararsızlığın akılcı olmayan inançlarla ilişkisi. Turkish Psychological Counseling and Guidance Journal, 3(27), 31-42.
• Hamarta, E., Arslan, C., Saygın, Y., & Özyeşil, Z. (2009). Benlik saygısı ve akılcı olmayan inançlar bakımından üniversite öğrencilerinin stresle başaçıkma yaklaşımlarının analizi. Journal of Values Education, 7(18), 25-42.
• Hamidi, F., & Hosseini, Z. M. (2010). The relationship between irrational beliefs and social, emotional and educational adjustment among junior students. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 5, 1631-1636. Doi:10.1016/j.sbspro.2010.07.338
• Hu, L. T., & Bentler, P. M. (1999). Cutoff criteria for fit indexes in covariance structure analysis: Conventional criteria versus new alternatives. Structural Equation Modeling: A Multidisciplinary Journal, 6(1), 1-55. Doi:10.1080/10705519909540118
• Jibeen, T. (2015). Personality dimensions and emotional problems: The mediating role of irrational beliefs in Pakistani adult non‐clinical sample. International Journal of Psychology, 50(2), 93-100. Doi:10.1002/ijop.12069
• Jones, R. G. (1968). A factored measure of Ellis' irrational belief system with personality and maladjustment correlates (Unpublished doctoral dissertation). Texas Tech University, ABD.
• Karaman, H. (2018). 15-18 yaş ergenlerde akılcı olmayan inançlar ve psikolojik belirtiler (Unpublished master's thesis). Nişantaşı University, Graduate School of Social Sciences, İstanbul.
• Karasar, N. (2012). Bilimsel araştırma yöntemi (24th ed.). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Kartol, A. (2013). Lise son sınıf öğrencilerinin akılcı olmayan inançlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi (Unpublished master's thesis). İnönü University, Graduate School of Educational Sciences, Malatya.
• Kılıçarslan, S. (2009). İlköğretim 7. ve 8. sınıf öğrencilerinin akılcı olmayan inançları ile saldırganlık düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi (Unpublished master's thesis). Çukurova University, Graduate School of Social Sciences, Adana.
• Kılıçarslan, S., & Atıcı, M. (2010). İlköğretim 7. ve 8. sınıf öğrencilerinin akılcı olmayan inançları ile saldırganlık düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Çukurova University Journal of Social Sciences Institute, 19(3), 113-130.
• Kızılyar, O. (2010). İlköğretim 7. ve 8. sınıf öğrencilerinin empatik eğilim düzeylerine göre denetim odağı boyutları ve akılcı olmayan inançlarının incelenmesi (Unpublished master's thesis). Sakarya University, Graduate School of Social Sciences, Sakarya.
• Kline, P. (2005). An easy guide to factor analysis. New York: Routledge.
• Kulaksızoğlu, A. (2011). Ergenlik psikolojisi (12th ed.). İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Küçük, L., Gür, G., Şener, N., Elçin-Boyacıoğlu, N., & Çetindağ, Z. (2016). Correlation between irrational beliefs and the depressive symptom levels of secondary school children. International Journal of Caring Sciences January, 9(1), 99-110.
• Lazarus, R. S., & Folkman, S. (1984). Stress, appraisal, and coping. New York: Springer.
• Mahfar, M., Aslan, A. S., Noah, S. M., Ahmad, J., Marzuki, W., & Jaafar W. (2014). Effects of rational emotive education module on irrational beliefs and stress among fully residential school students in Malaysia. Procedia Social and Behavioral Sciences, 114, 239-243. Doi:10.1016/j.sbspro.2013.12.692
• Mahfar, M., Senin, A. A., Yong, C., & Ghani, F. A. (2018). The influence of personality traits on irrational beliefs in Malaysian teachers. International journal of academic research in business and social sciences, 8(8), 775-789. Doi:10.6007/IJARBSS/v8-i8/4632
• Marcotte, D. (1996). Irrational beliefs and depression in adolescence. Adolescence, 31(124), 935-954.
• Mayhew, R., & Edelmann, R. J. (1989). Self-esteem, irrational beliefs and coping strategies in relation to eating problems in a non-clinical population. Personality and Individual Differences, 10(5), 581-584. Doi:10.1016/0191-8869(89)90042-1
• McCrae, R. R., & Costa, P. T., Jr. (1987). Validation of the five-factor model of personality across instruments and observers. Journal of Personality and Social Psychology, 52(1), 81-90. Doi:10.1037/0022-3514.52.1.81
• McCrae, R. R. (1990). Traits and trait names: How well is Openness represented in natural languages?. European Journal of Personality, 4(2), 119-129. Doi:10.1002/per.2410040205
• McCrae, R. R., & John, O. P. (1992). An introduction to the Five-Factor Model and its applications. Journal of Personality, 60(2), 175-215. Doi:10.1111/j.1467-6494.1992.tb00970.x
• McCrae, R. R. (1996). Social consequences of experiential openness. Psychological bulletin, 120(3), 323-337. Doi:10.1037/0033-2909.120.3.323
• McCrae, R. R., & Costa Jr, P. T. (1997). Personality trait structure as a human universal. American Psychologist, 52(5), 509-516. Doi:10.1037/0003-066X.52.5.509
• McCrae, R. R., & Costa, Jr, P. T. (2008). Empirical and theoretical status of the five-factor model of personality traits. In G. Boyle, G. Matthews, & D. Saklofske (Eds.), Sage handbook of personality theory and assessment (pp. 273-294). London: SAGE Publications Doi:10.4135/9781849200462
• Mertler, C. A., & Vannatta, R. A. (2005). Advanced and multivariate statistical methods: Practical application and interpretation (3th ed.). CA:Pyrczak Publishing.
• Morris, G. B. (1992). Adolescent leaders: Rational thinking, future beliefs, temporal perspective, and other correlates. Adolescence, 27(105), 173-181.
• Ozer, D. J., & Benet-Martinez, V. (2006). Personality and the prediction of consequential outcomes. Annual Review of Psychology, 57, 401-421. Doi:10.1146/annurev.psych.57.102904.190127
• Öksüz, Y., Ayvalı, M., Coşkun, K., Baba, M., & İnci, A. (2011). Algılanan sosyal destekle akılcı olmayan davranışlar ilişkisi. International Journal of Social Science, 4(1), 119-136. Doi:10.9761/jasss_165
• Özen, Y., & Gül, A. (2007). Sosyal ve eğitim bilimleri araştırmalarında evren-örneklem sorunu. Atatürk University Journal of Kazım Karabekir Education Faculty, (15), 394-422.
• Öztütüncü, F. (1996). Liseli ergenlerdeki irrasyonel olumsuz otomatik düşüncelerin ana-baba tutumları ve aile-içi ilişkiler açısından incelenmesi (Unpublished master's thesis). Marmara University, Graduate School of Social Sciences, İstanbul.
• Peker, A., Kartol, A., & Demir, M. (2015). Ergenlerde akılcı olmayan inançlar ile karar verme stilleri arasındaki ilişkinin yapısal eşitlik modeli ile incelenmesi. EKEV Academy Journal, 19(63), 1-14.
• Samar, S. M., Walton, K. E., & McDermut, W. (2013). Personality traits predict irrational beliefs. Journal of Rational-Emotive and Cognitive-Behavior Therapy, 31(4), 231-242. Doi:10.1007/s10942-013-0172-1
• Sava, F. A. (2009). Maldaptive schemas, irrational beliefs, and their relationship with the Five Factor Personality model. Journal of Cognitive and Behavioral Psychotherapies, 9(2), 135-147.
• Schill, T., Adams, A. E., & Ramanaiah, N. (1982). Coping with stress and irrational beliefs. Psychological Reports, 51, 1317-1318. Doi:10.2466/pr0.1982.51.3f.1317
• Schmitt, D. P., Allik, J., McCrae, R. R., & Benet-Martínez, V. (2007). The geographic distribution of Big Five personality traits: Patterns and profiles of human self-description across 56 nations. Journal of Cross-Cultural Psychology, 38(2), 173-212. Doi:10.1177/0022022106297299
• Schumacker, R. E., & Lomax, R. G. (1996). A beginner’s guide to structural equation modeling. Mahwah, New Jersey: Lawrence Erlbaum Associates, Publishers.
• Sharah, H. S. (2012). The capability of big five personality factors in predicting the irrational beliefs. Journal of Educational & Psychological Sciences, 13(02), 245-272. Doi:10.12785/JEPS/130209
• Sheng, C. Y. (2017). The influence of big five personality traits on irrational beliefs among primary school teachers in Muar, Johor (Unpublished doctoral dissertation). Universiti Teknologi Malaysia, Malaysia.
• Silverman, S., & DiGiuseppe, R. (2001). Cognitive-behavioral constructs and children’s behavioral and emotional problems. Journal of Rational-Emotive and Cognitive-Behavior Therapy, 2(19), 119-134. Doi:10.1023/A:1011183506003
• Siva, N. A. (1991). Infertilitede stresle başa çıkma, öğrenilmiş güçlülük ve depresyonun incelenmesi (Unpublished doctoral dissertation). Hacettepe Üniversitesi, Nörolojik Bil. ve Psikiyatri Enstitüsü, Ankara.
• Spörrle, M., Strobel, M., & Tumasjan, A. (2010). On the incremental validity of irrational beliefs to predict subjective well-being while controlling for personality factors. Psicothema, 22(4), 543-548.
• Sümer, N., & Sümer, H. C. (2005). Beş faktör kişilik özellikleri ölçeği (Unpublished study).
• Şahin, N. H., & Durak, A. (1995). Stresle başa çıkma tarzları ölçeği: Üniversite öğrencileri için uyarlanması. Turkish Journal of Psychology, 10(34), 56-73.
• Tabachnick, B. G., Fidell, L. S., & Ullman, J. B. (2007). Using multivariate statistics (5th ed.). Boston, MA: Pearson.
• Turner, M. J., & Barker, J.B. (2015). Examining the effects of rational emotive behavior therapy on the irrational beliefs of blue-chip professionals. Journal of Rational Emotive and Cognitive-Behavior Therapy, 33(1), 17-36. Doi:10.1007/s10942-014-0200-9
• Türküm, A. S. (2003). Akılcı olmayan inanç ölçeğinin geliştirilmesi ve kısaltma çalışmaları. Turkish Psychological Counseling and Guidance Journal, 2(19), 41-47.
• Türküm, A. S., Balkaya, A., & Karaca, E. (2005). Akılcı olmayan inanç ölçeğinin lise öğrencilerine uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışmaları. Turkish Psychological Counseling and Guidance Journal, 3(23), 77-85.
• Ulusoy, Y., & Duy, B. (2013). Öğrenilmiş iyimserlik psikoeğitim uygulamasının öğrenilmiş çaresizlik ve akılcı olmayan inançlar üzerindeki etkisi. Educational Sciences: Theory & Practice, 13(3), 1431-1446. Doi:10.12738/estp.2013.3.1469
• Uygur, S. S. (2018). Lise öğrencilerinde problem çözme becerilerinin akılcı olmayan inanç düzeyi ve karar verme stillerine göre yordanması. Electronic Journal of Social Sciences, 17(67), 1014-1026.
• Uzun, K., & Kemerli, Ş. (2019). Ergenlerde okul tükenmişliğinin yordayıcısı olarak akılcı olmayan inançlar. Journal of Research in Education and Teaching, 8(1), 10-26.
• Vernon, A. (2004). Rational emotive education. Romanian Journal of Cognitive and Behavioral Psychotherapies, 4(1), 23-37.
• Wicker, F. W., Richardson, F. C., & Lambert, F. B. (1985). Differential correlates of irrational belief. Journal of Personality Assessment, 49(2), 161-167. Doi:10.1207/s1 5327752jpa4902_11
• Yıkılmaz, M. (2009). Akılcı duygusal eğitim programının lise öğrencilerinin akılcı olmayan inançları ve problem çözme beceri algıları üzerine etkisi (Unpublished master's thesis). Gaziantep University, Graduate School of Social Sciences, Gaziantep.
• Yıkılmaz, M., & Hamamcı, Z. (2012). Akılcı duygusal eğitim programının lise öğrencilerinin akılcı olmayan inançları ve algılanan problem çözme becerileri üzerine etkisi. Turkish Psychological Counseling and Guidance Journal, 4(35), 54-63.
• Yıldız, M. A., Baytemir, K., & Demirtaş, A. S. (2018). Irrational beliefs and perceived stress in adolescents: The role of self-esteem. Journal of Educational Sciences and Psychology, 8(1), 79-89.
• Yıldız, M. C. (2016). Boşanmış ailelerde yetişen çocukların ebeveynlerine bağlanma düzeylerine göre akılcı olmayan inançlarının incelenmesi (Unpublished master's thesis). Mersin University, Graduate School of Educational Sciences, Mersin.
• Zurawski, R. M., & Smith, T. W. (1987). Assessing irrational beliefs and emotional distress: Evidence and implications of limited discriminant validity. Journal of Counseling Psychology, 34(2), 224-227.