Development of the Family Education Activities Evaluation Scale

Yıl 2025, Cilt: 33 Sayı: 4, 829 - 843, 11.10.2025

Sinem Serçe , Naim Ünver

https://doi.org/10.24106/kefdergi.1795837

Öz

Purpose: This study aimed to revise the “Evaluation Scale of OBADER Family Education Sessions Delivered via Distance Education,” developed within a thesis, into a more general scale titled the “Family Education Activities Evaluation Scale.”
Design/Methodology/Approach: The study employed the survey model, a quantitative research method, and was conducted in two phases. In the first phase, the original version of the scale was developed based on data collected from 310 participants. In the second phase, carried out two years later, the revised version of the scale was administered to a new sample of 241 participants.
Findings: In both phases, the scale consisted of 16 items grouped under 3 factors. While the item contents were slightly modified during the revision process, the overall factor structure was preserved. The results confirmed the scale's validity and reliability across both samples.
Highlights: The final version of the scale, titled “Family Education Activities Evaluation Scale,” provides a valid and reliable tool for evaluating various family education activities beyond the initial OBADER context, making it adaptable for broader applications in distance education and family training programs.

Anahtar Kelimeler

Scale development , Family education evaluation , Attitude , Communication , Expectation

Aile Eğitim Etkinliklerinin Değerlendirilmesi Ölçeğini Geliştirme Çalışması

Öz

Çalışmanın amacı: Bu çalışmanın amacı, piyano eğitiminde üstbilişsel stratejilerin kullanımının üstbilişsel farkındalık ve piyano Çalışmanın amacı: Bu çalışma, “36–72 Aylık Çocuğa Sahip Ebeveynlere Yönelik Uzaktan Eğitim Yoluyla Sunulan OBADER Oturumlarının Etkilerinin İncelenmesi” başlıklı tez kapsamında geliştirilen “Uzaktan Eğitim Yoluyla Sunulan OBADER Aile Eğitimi Oturumları Değerlendirme Ölçeği”nin daha genel bir ölçme aracı olan “Aile Eğitimi Etkinliklerini Değerlendirme Ölçeği”ne dönüştürülmesini amaçlamaktadır.
Materyal ve Yöntem: Araştırmada nicel araştırma yöntemlerinden biri olan tarama modeli kullanılmıştır ve çalışma iki aşamalı olarak yürütülmüştür. İlk aşamada ölçek geliştirme çalışması 310 katılımcıdan elde edilen verilerle gerçekleştirilmiştir. İkinci aşama ise iki yıl sonra farklı bir örneklem grubu olan 241 katılımcı ile yürütülmüştür.
Bulgular: Her iki aşamada da ölçek 3 faktör altında toplanan 16 maddeden oluşmuştur. Ölçekteki bazı madde ifadeleri ikinci aşamada revize edilmiş olsa da faktör yapısı korunmuştur. Elde edilen sonuçlar ölçeğin geçerlik ve güvenirlik açısından tutarlı olduğunu göstermiştir.
Önemli Vurgular: Son haliyle “Aile Eğitimi Etkinliklerini Değerlendirme Ölçeği” olarak adlandırılan ölçek, sadece OBADER bağlamı için değil, farklı uzaktan eğitim ve aile eğitimi etkinliklerinde de kullanılabilecek geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı olarak öne çıkmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Ölçek geliştirme , Aile eğitimi değerlendirme , Tutum , İletişim , Beklenti

Kaynakça

• Aktaş Arnas, Y. (2002). Velilerin okul öncesi eğitime ve okul öncesi eğitim kurumlarına yönelik tutumları. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10(10), 24-36.
• Alrehaly, E. D. (2011). Parental attitudes and the effects of ethnicity: how they influence children’s attitudes toward science education. Arkansas: The University of Arkansas.
• Arabacı, N. & Ömeroğlu, E. (2016). Anne-Baba-Çocuk İletişimi Değerlendirme Aracı’nın (ABÇİDA) geliştirilmesi: Geçerlik güvenirlik çalışması. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 4(7), 1-21.
• Arabacı, N., Özyürek, A. & Gözün Kahraman, Ö. (2022). Okul öncesi dönem çocuklarının mizaç özellikleri ve baba-çocuk iletişimi arasındaki ilişkinin incelenmesi. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, 12(2), 656-675.
• Arslan, A. (2022). Erken çocukluk döneminde çocuğun gelişiminin desteklenmesinde aile. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 11(4), 1676-1684.
• Attili, G., Vermigli, P. & Roazzi, A. (2011). Rearing styles, parents’ attachment menteal state, and children’s social abilities: The link to peer acceptance. Child Development Research, https://doi.org/10.1155/2011/267186.
• Baumrind, D. (1966). Effects of authoritative parental control on child behavior. Child Development, 37(4), 887-907.
• Baxter, L. A. & Akkoor, C. (2011). Topic expansiveness and family communication patterns. Journal of Family Communication, 11(1), 1-20.
• Böyükmedar, P. (2022). İletişim becerileri eğitim programının baba-çocuk ilişkisi üzerine etkisinin incelenmesi. [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi.
• Brown, E. L., Mahatmya, D. & Vesely, C. K. (2016). Home and school influences on the behavioral and academic outcomes of low-income children of color. Journal of Children and Poverty, 22(2), 93-112.
• Brown, J. D. (2005). Statistics Corner. Questions and answers about language testing statistics: Characteristics of sound qualitative research. Shiken: JALT Testing & Evaluation SIG Newsletter, 9(2), 31-32. Also retrieved from the World Wide Web at http://www.jalt.org/test/bro_22.htm
• Brown, J. D. (2006). Statistics Corner. Questions and answers about language testing statistics: Generalizability from second language research samples. Shiken: JALT Testing & Evaluation SIG Newsletter, 10(2), 21-22. Also retrieved from the World Wide Web at http://www.jalt.org/test/bro_24.htm
• Buldu, M. & Güner-Pekacar, R. (2023). İdeal bir okul öncesi eğitim ortamı: Ebeveynlerin okul öncesi eğitim kurumlarından beklentileri. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 20(2), 625- 643.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2020). Bilimsel araştırma yöntemleri (28. Baskı). Pegem Akademi.
• Byrne, B. M. (1994). Burnout: Testing for the validity, replication, and invariance of causal structure across elementary, intermediate, and secondary teachers. American Educational Research Journal, 31(3), 645-673.
• Can, A. (2013). SPSS ile bilimsel araştırma sürecinde nicel veri analizi. Pegem Akademi.
• Çağdaş, A. (2015). Anne-baba-çocuk iletişimi. Eğiten Kitap.
• Çağdaş, A. & Şahin Seçer, Z. (2015). Anne baba eğitimi. Eğiten Kitap Yayıncılık.
• Çınar, E. (2022). Okul öncesi eğitim kurumlarına devam eden 48-72 aylık çocukların anne-baba-çocuk iletişim becerileri ile sosyal problem çözme becerileri arasındaki ilişkinin bazı değişkenlere göre incelenmesi. [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Gazi Üniversitesi.
• Demircioğlu, H. & Ömeroğlu, E. (2014). Eğitici anne eğitimi ve anneden anneye eğitim yaklaşımlarının annelerin aile işlevleri ve çocuk yetiştirme tutumları üzerindeki etkileri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri Dergisi, 14(4), 1439-1465.
• Doğan, F. N. & Sinan, A. T. (2024). Etkili iletişim becerileri ölçeği: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. International Journal of Eurasia Social Sciences, 15(57), 1071-1087.
• Erkan, S. (2020). Aile ve aile eğitimi ile ilgili temel kavramlar. Z. F. Temel (Ed.). Aile eğitimi ve erken çocukluk eğitiminde aile katılım çalışmaları (s. 1-34) içinde. Anı Yayıncılık.
• Erşan, Ş. (2019). Ebeveynlerin okul öncesi eğitim kurumundan ve öğretmenden beklentilerinin incelenmesi. Sinop Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3 (2), 161-178.
• Gülender, S. (1993). Velilerin okul öncesi eğitim kurumlarından beklentileri. 9. Ya-Pa Okul Öncesi Eğitimi ve Yaygınlaştırılması Semineri. Ya-Pa Yayıncılık.
• Güven, A. Z. (2016). Etkili iletişimin kuralları ve etkili iletişim kurma süreci. B. Güven (Ed.). Etkili İletişim (s. 53-66) içinde. Pegem Akademi.
• Hinnant, J. B., O’Brien, M. & Ghazarian, S. R. (2009). The longitudinal relations of teacher expectations to achievement in the early school years. Journal of Educational Psychology, 101(3), 662-670.
• Hinton, P. R., Brownlow, C., McMurray, I. & Cozens, B. (2004). SPSS Explained. (First Edition). Routledge.
• Hu, L. T. & Bentler, P. M. (1999). Cutoff criteria for fit indexes in covariance structure analysis: Conventional criteria versus new alternatives. Structural equation modeling: a multidisciplinary journal, 6(1), 1-55.
• Jöreskog, K. G. & Sörbom, D. (1993). LISREL 8: structural equation modeling with the SIMPLIS command language. Scientific Software International.
• Kelloway, E. K. (1998). Assessing model fit. Using Lisrel for structural equation modeling. (Third Edition). Sage Publications.
• Koçak, A. & Sallabaş, M. E. (2022). Türkçe öğretmen adaylarının uzaktan eğitim uygulamalarına yönelik tutum ölçeğinin geliştirilmesi geçerlilik ve güvenirlik çalışması. Bandırma Onyedi Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 5(2), 125-139.
• Mahoney, G., Kaiser, A., Girolametto, L., MacDonald, J., Robinson, C., Safford, P. & Spiker, D. (1999). Parent education in early intervention: A call for a renewed focus. Topics in Early Childhood Special Education, 19(3), 131-140.
• Metin, N., Arı, M., Güneysu, S., Dikmen, B., Atik, B., Aydın, C., Üstün, E. & Uysal, N. (1993). Anne babaların anaokulundan beklentileri. 9. Ya-Pa Okul Öncesi Eğitimi ve Yaygınlaştırılması Semineri. Ya-Pa Yayıncılık.
• Milli Eğitim Bakanlığı Temel Eğitim Genel Müdürlüğü (2002). Okul öncesi eğitim programı. Ankara.
• Milli Eğitim Bakanlığı Temel Eğitim Genel Müdürlüğü (2006). Okul öncesi eğitim programı. Ankara.
• Milli Eğitim Bakanlığı (2013a). Okul öncesi eğitim programı. Ankara.
• Milli Eğitim Bakanlığı (MEB), (2013b). Okul öncesi eğitim programı ile bütünleştirilmiş aile destek eğitim rehberi (OBADER). T.C. Millî Eğitim Bakanlığı, Temel Eğitim Genel Müdürlüğü.
• Milli Eğitim Bakanlığı (MEB), (2013c). 0-36 ay çocuklar için eğitim programı ile bütünleştirilmiş aile destek eğitim rehberi (EBADER). Ankara.
• Milli Eğitim Bakanlığı (2024a). Okul öncesi eğitim programı. Ankara.
• Milli Eğitim Bakanlığı (2024b). Türkiye yüzyılı maarif modeli okul öncesi eğitim programı. Ankara.
• Nunnally, J. C. & Bernstein, I. H. (1994). Psychometric theory (3nd ed.). New York, NY: McGRAW-HILL.
• Önder, A., Balaban Dağal, A. & Şallı, D. (2015). 5-6 yaş çocukları için iletişim becerileri ölçeği geçerlik-güvenirlik çalışması. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 4(1), 1-13.
• Özler, E. (2023). 60-72 aylık çocukların benlik algıları ile anne-baba-çocuk iletişimi arasındaki ilişkinin incelenmesi. [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Mersin Üniversitesi.
• Öztürk, E. (2023). Aile içi iletişimin çocuk üzerindeki etkileri. [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. KTO Karatay Üniversitesi.
• Özyürek, A. (2004). Kırsal bölge ve şehir merkezinde yaşayan 5-6 yaş grubu çocuğa sahip anne-babaların çocuk yetiştirme tutumlarının incelenmesi. [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Gazi Üniversitesi.
• Özyürek, A. (2015). Okul öncesi çocukların sosyal beceri düzeyleri ile anne tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Milli Eğitim Dergisi, 45(206), 106-120.
• Özyürek, A., Adıbatmaz, M., Çetin, A., Meriç, A., Kılınç, N., Erzurumluoğlu, Ş., Yücesan, Y. & Atalay, D. (2015). Okul öncesi eğitim kurumu ve ilkokullarda aile eğitimi ve katılımı çalışmalarının incelenmesi. The Journal of Social Sciences, 2(3), 28-43.
• Raykov, T. & Marcoulides, G. A. (2008). An introduction to applied multivariate analys is. (First Edition). Taylor & Francis Group.
• Rubie-Davies, C., Hattie, J. & Hamilton, R. (2006). Expecting the best for students: Teacher expectations and academic outcomes. British Journal of Educational Pschology, 76(3), 429-444.
• Sabırlı Özışıklı, I. (2008). A study of parent involvement in the Boğaziçi University preschool center. [Master’s thesis]. Boğaziçi University.
• Schermelleh Engel, K., Moosbrugger, H. & Müler, H. (2003). Evaluating the fit of structural equation models: Tests of significance and descriptive goodness-of- fit measures. Psychological Research Online, 2 (8), 23-74.
• Schumacker, R. E. & Lomax, R. G. (2004). A Beginner’s Guide to Structural Equation Modeling. (Second Edition). Lawrence Erlbaum Associates.
• Sevinç, M. (2006). Okul öncesi eğitimi alan çocukların annelerinin okuldan beklentileri. Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, 13, 218-225.
• Seyfullahoğulları, A. (2012). Ailelerin anaokullarından beklentileri üzerine bir araştırma. Marmara Sosyal Araştırmalar Dergisi, (2), 1-15.
• Slotkin, R., Bierman, K.L., Heinrichs, B.S. et al (2024). Parent Outreach Efforts Extend the Sustained Benefits of a Preschool Classroom Intervention: Adolescent Follow-Up of a Randomized Controlled Trial. Prev Sci 25, 1217–1227. https://doi.org/10.1007/s11121-024-01758-8
• Smith, C., Perou, R., ve Lesene, C. (2002). Parent education. Bornstein, M. H (Eds.), Handbook of Parenting Volume 4 Social Conditions and Applied Parenting, (pp. 389-409). New Jersey: Lawrence Erlbaum Associates, Inc., Publishers.
• Sümer, N. (2000). Yapısal Eşitlik Modelleri: Temel Kavramlar ve Örnek Uygulamalar (Structural Equation Modeling: Basic Concept and Applications). Türk Psikoloji Yazıları, 3(6), 49-74.
• Şahin, S. & Aral, N. (2012). Aile içi iletişim. Ankara Sağlık Bilimleri Dergisi, 1(3), 55-66.
• Şimşek, Z. C. & İvrendi, A. (2014). Ebeveynlerin okul öncesi eğitim kurumlarından beklentileri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29(2), 240-254.
• Tezel Şahin, F. & Özyürek, A. (2008). Anne baba eğitimi ve okul öncesinde aile katılımı. Morpa Kültür Yayınları.
• Tönbül, Ö. (2019). Aile eğitimi programının annelerin çocuk yetiştirme tutumlarına etkisinin incelenmesi. Okul Psikolojik Danışmanlığı Dergisi, 2(1), 46-72.
• Turan, Z., Koca, A. & Uzuner, Y. (2019). İşitme kayıplı çocuğu olan bir annenin aile eğitimi sürecinin incelenmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 20(1), 93-117.
• Uşun, S. (2006). Uzaktan eğitim. Nobel Yayın Dağıtım.
• Ünal, F. (2018). Aile eğitimi. (A. B. Aksoy, Ed.). Aile eğitimi ve katılımı içinde (s. 12-40). Hedef CS Basın Yayın.
• Ünlü Çetin, Ş. (2016). Okul öncesi eğitim programı ile bütünleştirilmiş aile destek eğitim rehberi’nde (OBADER) toplumsal cinsiyet eşitliği vurgusunun baba katılımı özelinde incelenmesi. Current Research in Education, 2(2), 61-83.
• Yalman, D. (2024). MEB aile eğitim programına katılan ve katılmayan okul öncesi eğitim çağında çocuğu olan annelerin aile eğitim programlarından beklentileri ve görüşleri. [Doktora tezi]. Marmara Üniversitesi.
• Yankayış, S. & Yankayış, Z. (2024). Okul öncesi eğitim kurumlarına devam eden çocukların ailelerinin kurumlara yönelik beklentileri. Uluslararası Öğrenen Toplum Dergisi, 1(1), 52-70.
• Yılmaz Bolat, E. (2017). Okul öncesi eğitimde aile eğitimi ve katılımı. Eğiten Kitap.
• Zöhrap, D. U (2004). Lise öğrencilerinde algılanan anababa tutumları ve aile yapısının ergen kişilik özelliklerine etkisi. [Yüksek lisans tezi]. Marmara Üniversitesi.