Examination of ÇOMÜ Anafartalar Campus, Çimenlik Castle, and State Hospital in terms of Urban Use and Space Quality

Yıl 2023, , 1078 - 1107, 15.06.2023

Mehmet İlkan Bayrak , Alper Sağlık

https://doi.org/10.35674/kent.1116472

Öz

One of the biggest problems of the globalizing world is the uncontrolled growth tendency of the cities against the rapidly increasing population and indirectly the decrease in the gaps in the cities and the increase in the built environment. Undoubtedly, the most important components of cities in preserving their historical-cultural characteristics and carrying them to the future are the public spaces that a city has. It can be defined as the public space that cities have; Squares, courtyards, open and green areas, and parks are the main materials that make up the identities of cities, and they also provide opportunities for people to socialize. Today, in addition to the decreasing trend in the number of public spaces, there are also deficiencies in terms of their qualities. There is an important connection between the activity taking place in the public spaces of a city and the quality of life of that city. There are many studies on the concept of 'quality' in public spaces for these reasons. The aim of this study is that which is located in the city center of Çanakkale and has an important place in the city in terms of its historical and cultural values; Examining Çanakkale 18 Mart University Anafartalar Campus, State Hospital, and Çimenlik Castle within the framework of the 'public space quality' parameters, making comparisons with each other and making suggestions on the missing points. In the study, within the framework of the determined public space quality indicators; The analysis of the study areas was made, and the public space quality ranges were scored according to the point system. As a result of the study, it was determined that Çimenlik Castle received the highest score in terms of public space quality, and Çanakkale State Hospital received the lowest score.

Anahtar Kelimeler

Urban Space, Public Space, Open Public Space, Public Space Quality, Social Interaction, Çanakkale

ÇOMÜ Anafartalar Yerleşkesi, Çimenlik Kalesi ve Devlet Hastanesi’nin Kentli Kullanımı ve Mekân Kalitesi Açısından İrdelenmesi

Öz

Küreselleşen dünyanın en büyük problemlerinden biri de hızla artan nüfusa karşı kentlerin kontrolsüz bir şekilde büyüme eğilimleri ve dolaylı olarak kentlerde boşlukların azalıp yapılı çevrenin artmaya başlamasıdır. Kentlerin sahip oldukları ve tarihi-kültürel özelliklerin korunarak geleceğe taşınmasındaki şüphesiz en önemli bileşenler bir kentin sahip olduğu kamusal mekânlardır. Kentlerin sahip oldukları kamusal mekân olarak tanımlanabilecek; meydanları, avluları, açık ve yeşil alanları, parkları kentlerin kimliklerini oluşturan ana materyaller olmakla birlikte insanların sosyalleşebileceği alanlara imkân sağlamaktadırlar. Günümüzde kamusal mekânların sayı kapsamında azalma eğilimin yanı sıra nitelikleri açısında da eksikler yaşanmaktadır. Bir kentin kamusal mekânlarında gerçekleşen aktivite ile o kentin yaşam kalitesi açısından doğru orantı bulunmaktadır. Bu sebeplerden dolayı kamusal mekânlarda ‘kalite’ kavramı üzerinde birçok çalışma bulunmaktadır. Bu çalışmanın amacını da Çanakkale kent merkezinde yer alan ve sahip olduğu tarihi ve kültürel değerler bakımından kent içinde önemli yere sahip olan; Çanakkale 18 Mart Üniversitesi Anafartalar Yerleşkesi, Devlet Hastanesi ve Çimenlik Kalesi’nin ‘kamusal mekân kalitesi’ parametreleri çerçevesinde incelemek, birbirleri ile de karşılaştırma yaparak eksik olan noktalarda öneriler getirmektedir. Çalışmada, belirlenen mekânsal kalite göstergeleri çerçevesinde; çalışma alanlarının analizleri yapılmış ve mekânsal kalite aralıkları puan sistemine göre puanlandırma yapılmıştır. Çalışmanın sonucunda Çimenlik Kalesi’nin kamusal mekân kalitesi kapsamında en yüksek puanı alıp, Çanakkale Devlet Hastane’nin ise en düşük puanı aldığı saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Kentsel Mekân, Kamusal Mekân, Açık Kamusal Mekân, Mekânsal Kalite, Sosyal Etkileşim, Çanakkale

Kaynakça

• Abbasalipour, S.; Judd, B. H., (2011). Blurring The Boundaries: The Interface of Shopping Centers and Surrounding Urban Public Space. 5th State of Australian Cities National Conference. Melbourne. ss.1-2
• Anafartalar Yerleşkesi. (2020, 2 Mayıs). Anafartalar Yerleşkesi Eğitim Fakültesi. Erişim Adresi https://www.comu.edu.tr/haber-18780.html Çanakkale 18 Mart Üniversitesi Web Sitesi
• Anonim 2022a. (2022, 7 Kasım) Çanakkale Devlet Hastanesi. Erişim Adresi https://canakkaledh.saglik.gov.tr/TR-27780/canakkale-devlet-hastanesi-ek-binasi.html
• Anonim 2022b. (2022, 6 Kasım) Çimenlik Kalesi. Erişim Adresi https://www.kulturportali.gov.tr/turkiye/canakkale/gezilecekyer/cimenlik-kalesi
• Anonim 2022c. (2022, 6 Kasım) Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Anafartalar Yerleşkesi. Erişim Adresi https://www.haberturk.com/canakkale-haberleri/66817960-comu-egitim-fakultesi-yenilenen-yerleskesinde-egitim-ogretime-basladi
• Anonim 2022d. (2022, 5 Kasım) Çimenlik Kalesi. Erişim Adresi https://www.canakkaleotelleri.com/gezilecek-yerler/merkez/cimenlik-kalesi
• Atabek, E., (2002). Kamusal Mekanlarda Kalite, Yıldız Teknik Üniversitesinde Kullanıcı Görüşlerine Dayalı Kalite Değerlendirmesi. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, İstanbul.
• Aydınlı, S., (1986). Mekânsal Değerlendirmede Algısal Yargılara Dayalı Bir Model. Doktora Tezi, İTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Aytuğ, A., İnceoğlu, M., (2009). Kentsel Mekânda Kalite Kavramı. Megaron 4(3):131-146, İstanbul.
• Bayram, B. (2007). Kamusal Mekân Kalitesinin Yükseltilmesinde Yöntemler ve Kamusal Sanatın Rolü. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, İstanbul, Türkiye.
• Carr, S., Francis, M., Rivling, L.G. ve Stone, A.M., (1992). Public Spaces. Cambridge Univ. Press, Cambridge. Http://www.ci.cambrige.ma.us: Cambridge Kenti Web Sitesi.
• Çekmecelioğlu, E., ve Erdönmez, M. E., (2018). Kamusal Alan Toplum İlişkisinde Mekansal Kalite; Eminönü Tahtakale Örneği. Kent Akademisi, 11(4), 486-507.
• Çevik, S. (1991). Mekân-Kimlik-Kimliklendirme Trabzon Sokakları Örneği. Doktora Tezi. Karadeniz Teknik Üniversitesi. Fen Bilimleri Enstitüsü. Trabzon.
• ÇOMÜ. (2020. 21 Nisan). Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Anafartalar Yerleşkesi. Erişim Adresi https://www.comu.edu.tr/yerleskeler Çanakkale 18 Mart Üniversitesi Web Sitesi
• Çubukçu, E., Hepgüzel, B., Önder, Z. ve Tümer, B., (2014). Yürünebilirliğin Sokak Bazındaki Ölçütleri: Karşıyaka Örneği Sokak Denetim Aracı Uygulama Rehberi (Walkability based on Measures of the Streets: Street Auditing Tool Application Guide in Case of Karsiyaka), DEÜ Mimarlık Fakültesi Yayınları. İzmir
• Erdönmez, E., ve Çelik, F., (2017). Kentsel Mekânda Kamusal Alan İlişkileri. Kültür Envanteri, 14(14).
• Erdönmez, M. E., ve Akı, A., (2008). Açık Kamusal Kent Mekânlarının Toplum İli Şekillerindeki Etkileri. Megaron, 3(1).
• Gehl J, Gemzøe L., (2019). New City Spaces. Copenhagen: Danish Architectural Press.
• Gehl, J., (1987). Life Between Buildings. Van Nostrand Reinhold Co., New York.
• Gill S.E., Steel S. E. R., Blackstock K.J., Handley J.F., Hanley N., Jones H.L., Whitfield C.P., (2016). İngiltere'de birden fazla hizmet alanında yeşil altyapı uygulamasıyla ilişkili maliyet ve faydaların tahmin edilmesi. Science Of The Total Environment, 571(1), 1217-1228
• Göğüş, Y.B., (2014). Küreselleşen Kentlerde Kamusal Mekânın Dönüşümünün Sosyo-Mekansal Ayrışma Bağlamında İncelenmesi: Taksim Gezi Parkı Örneği. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, İstanbul.
• Gökgür, P., Çelikyay, H. S., Özer, M. N., Çabuk, S., Tarhan, S., ve Açıksöz, S., (2017). Kamusal alanların mekânsal organizasyonu. Bartın Üniversitesi Yayınları.
• Habermas, J., (2015). Kamusallığın Yapısal Dönüşümü. İstanbul, İletişim Yayınları.
• Harvey, D., (2013). Asi Şehirler Şehir Hakkında Kentsel Devrime Doğru. Metis Yayınları s:17.
• İncadayı, D., (2005). Kentleri Paylaşmak. Ankara Mimarlar Odası Dergisi 326, s.25, Aralık, İstanbul.
• Kelkit, A., (2011). Çanakkale İlinde Sanayi ve Çevre İlişkisi Üzerinde Bir Araştırma/A Research on The Relation of Industry and Environment in Çanakkale City. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 34(2).
• Kraus S, Bader M, Griesser D, Grunwald A., (2017). Sokak mobilyalarının yayaların sosyal davranışları üzerindeki etkisine dair keşifsel bir çalışma- Viyana'nın şehir merkezi bölgesi 'Spittelberg'den bir vaka çalışması. Kamusal Alan / Özel Yaşamlar 2017 Konferans Bildirileri
• Kültür Portalı. (2020, 19 Nisan). Çimenlik Kalesi. Erişim Adresi https://www.kulturportali.gov.tr/turkiye/canakkale/gezilecekyer/cimenlik-kalesi
• Lynch, K., (1981). A Theory of Good City Form. London: The MIT Press Cambridge, Massachusetts.
• Lynch, K., (2011). The Image of The City. Üçüncü Baskı. Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul.
• Nasar, J.L., (1997). The Evaluative Image of the City. Thousand Oaks, CA: Sage.
• Oktay, D., (2003). Kamusal Mekânda Sanata Güncel Bir Bakış. Yapı Mimarlık Kültür Sanat Dergisi, 264, 105-109, İstanbul.
• Özbek, M., (2001, Eylül-Ekim). Kamusal Mekanlar ve Kent Haritaları. Kamusal Alan Kültür ve Toplum Dergisi, XXI (10), s. 11-12.
• Özbek., M. (2004). Kamusal Alan, Hil Yayın, İstanbul.
• Özer, M. N., ve Ayten, M. A., (2005). Kamusal Odak Olarak Kent Meydanları. Planlama Dergisi, TMMOB Şehir Plancıları Odası Yayını, 33, 96-103, ISSN: 1300-7319.
• Pinet, C., (1988). A ‘Sense of Belonging’ in the Neighborhood: The Effect of Traffic on Space Appropriation. EDRA: Environmental Design Research Association. Sayı:19. s.173.
• PPS. (2020, 10 Nisan). Project for Public Spaces What Makes a Succesful Place. Erişim Adresi https://www.pps.org/article/grplacefeat
• Ralphs M.J., Simons J.D. Jr., Rotar P. A., (2020). Kentsel mahallelerin yeşillendirilmesi, savunmasız sakinler arasında stresi azaltır: Cleveland Ohio'dan kanıtlar. Environmental Research Letters 15(9), 095001
• Rendell, J., (2000). Public Art: Between Public and Private. Advances in Art and Urban Futures Volume 1, Locality, Regeneration and Diversities, ed. Sarah Bennet and John Butler, Intellect Books, Cromwell Press, Wiltshire.
• Sağlık Bakanlığı. (2020, 25 Nisan)., Çanakkale Devlet Hastanesi Tarihçesi. Erişim Adresi https://canakkaledh.saglik.gov.tr/TR,27760/tarihcemiz.html Sağlık Bakanlığı Web Sitesi
• Sağlık, A., Baytan, N., Bayrak, M. İ., Temiz, M. & Kelkit, A., (2020). Çanakkale Halk Bahçesi’ndeki Aydınlatma Donatılarının Enerji Verimliliği Açısından Optimizasyonu. Kent Akademisi, 13 (4), 599-608.
• Sağlık, A., Demir, S., Çelik, R., Durdymyradov, O. ve Bayrak, M. İ., (2021). Çanakkale Halk Bahçesi’nin Herkes için Tasarım İlkeleri Açısından İrdelenmesi. Bartın Orman Fakültesi Dergisi, 23 (3), 720-732.
• Sağlık, A., Kahraman Ö., Kelkit A., Sağlık E., Devecioğlu N. E., (2016). Hastane Dış Mekân Tasarımlarının Çanakkale Kenti Örneğinde İrdelenmesi. Bahçe Özel Sayı: VII. Ulusal Bahçe Bitkileri Kongre Bildirileri- Cilt: II., 1010-1015.
• Sağlık, A., Sağlık, E., Kelkit, A., (2014). Kentsel Donatı Elemanlarının Peyzaj Mimarlığı Açısından İrdelenmesi: Çanakkale Kent Merkezi Örneği. 1. Uluslararası Kentsel Planlama-Mimarlık-Tasarım Kongresi, 08-11 Mayıs 2014, Kocaeli, Türkiye.
• Saygılıgil, F. (2013). Mekânın Cinsiyeti. Sosyal ve Beşerî Bilimler Dergisi (5)1: 209-218.
• Southworth, M., (2005). Yürünebilir Kentin Tasarlanması. Kent Planlama ve Geliştirme Dergisi, 131, 246-257.
• Tanyeli, U., (2011). Mimarlık Gündelik Yaşamla İlişkisini Nasıl Keser? Mimarlık ve Gündelik Yaşam, Ankara Mimarlar Odası, Dosya 27, 41-45.
• Tırnakçı, A. (2020). Kentsel Peyzaj Tasarımı Açısından Tarı̇hı̇ Kayseri Kent Meydanının (Cumhurı̇yet Meydanının) İrdelenmesi, Turkish Journal of Forest Science, 4(2), 314-332.
• Troya. Çimenlik Kalesi. (2020, 13 Nisan). Çimenlik Kalesi. Erişim Adresi http://www.troya2018.com/cimenlik-kalesi-2/
• Uzgören, G., ve Erdönmez, M. E., (2017). Kamusal Açık Alanlarda Mekân Kalitesi ve Kentsel Mekân Aktiviteleri İlişkisi Üzerine Karşılaştırmalı Bir İnceleme. Megaron, 12(1), 41-56.
• Woolley, H., (2003). Urban Open Spaces. Spon Press, London.
• Yerli, Ö., Özdede, S., Kaya, S., Özdal Oktay, S. & Dursun, İ. (2015). Bir “Üst Sokak” Önerisinin Tasarım Süreci. Düzce Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Dergisi, 3(1), 34-47.
• Zhu H & amp; Cui Q (2018). Changchun Çin'de Kentleşmenin Ortam Hava Kalitesi Üzerindeki Etkileri. Temiz Teknolojiler ve Çevre Politikası 20(7), 1339-1350.