Development of Ecotourism in Turkey and in the World

Yıl 2023, , 989 - 1002, 15.06.2023

Sultan Ece Altınok Çalışkan , Osman Uzun

https://doi.org/10.35674/kent.1189580

Öz

Ecotourism, which takes into account the benefits of local people while preserving the resource values of natural areas, has become one of the alternative tourism types that are attracting attention day by day in our country and in the world. Ecotourism, which emerged as a product of sustainable development and planned in rural areas, is a nature-based approach and includes many components. The concept of ecotourism, along with the concepts of rural development, sustainable development and tourism, has taken its place in upper-scale plans and policy approaches. This situation is also reflected in academic studies. In this context, in the study; In order to be able to deal with all aspects of ecotourism, eight main headings were determined as ecotourism, ecotourism planning, ecotourism management, nature tourism, sustainable tourism, rapid rural assessment, ecological planning and sustainable development, and a general evaluation of academic studies on these subjects was made. Quantitative analysis of articles and postgraduate theses written between 2000 and 2022 in the Scopus Database and YÖK Thesis Center databases on related subjects was made.
In the evaluations made; “ecotourism, ecotourism planning, ecotourism management, nature tourism, sustainable tourism, rapid rural assessment, ecological planning and 23196 articles on the subject of "sustainable development" were reached in the Scopus database. In the database of YÖK Thesis Center, a total of 556 theses, 111 of which are doctoral and 445 master's, were reached.
As a result of the research, it was determined that the studies on related subjects varied according to years, subjects and departments; It has been determined that the area with the most articles and theses is sustainable development, and the area with the least number of articles and theses is the rapid rural evaluation area. With the study, the development situation experienced since 2000 in the fields of “ecotourism, ecotourism planning, ecotourism management, nature tourism, sustainable tourism, rapid rural assessment, ecological planning, sustainable development” has been revealed and a contribution has been made for national and international studies.

Anahtar Kelimeler

ecotourism, ecotourism planning, ecotourism management, nature tourism, sustainable tourism, rapid rural appraisal, ecological planning, sustainable development.

Ekoturizm'in Türkiye ve Dünyadaki Gelişimi

Öz

Doğal alanların kaynak değerlerini korurken yerli halkın yararını da göz önünde bulunduran ekoturizm, Türkiye’de ve dünyada gün geçtikçe ilgi görmeye başlayan alternatif turizm çeşitlerinden biri haline gelmiştir. Sürdürülebilir kalkınmanın bir ürünü olarak ortaya çıkan ve kırsal alanlarda planlanan ekoturizm, doğa temelli bir yaklaşımdır ve birçok bileşeni bünyesinde barındırmaktadır. Ekoturizm kavramı bir bütün oluşturduğu kırsal kalkınma, sürdürülebilir kalkınma ve turizm kavramları ile üst ölçekli plan ve politika senaryolarında yerini almış ve bu durum akademik araştırmalara da yansımıştır. Bu kapsamda çalışmada; ekoturizm konusunun tüm yönleri ile ele alınabilmesi için ekoturizm, ekoturizm planlaması, ekoturizm yönetimi, doğa turizmi, sürdürülebilir turizm, hızlı kırsal değerlendirme, ekolojik planlama ve sürdürülebilir kalkınma olmak üzere 8 ana başlık belirlenmiş ve bu konularda yapılan akademik çalışmaların genel bir analizi yapılmıştır. İlgili konulara yönelik Scopus Veri Tabanı ve YÖK Tez Merkezi veri tabanlarında 2000 ile 2022 yılları arasında yazılan makale ve lisansüstü tezlerin niceliksel olarak değerlendirmesi gerçekleştirilmiştir.
Yapılan değerlendirmelerde; “ekoturizm (ecotourism), ekoturizm planlaması (ecotourism planning), ekoturizm yönetimi (ecotourism management), doğa turizmi (nature tourism), sürdürülebilir turizm (sustainable tourism), hızlı kırsal değerlendirme (rapid rural assessment), ekolojik planlama (ecological planning) ve sürdürülebilir kalkınma (sustainable development)” konularında Scopus veri tabanında, 23196 adet makaleye, YÖK Tez Merkezi veri tabanında ise 111 adet doktora, 445 adet yüksek lisans olmak üzere toplam 556 adet tez çalışmasına ulaşılmıştır.
Araştırma sonucunda, bahsi geçen anahtar kelimelerle ilgili yapılan çalışmaların yıllara, konulara ve anabilim dallarına göre değişkenlik gösterdiği saptanırken; en çok makale ve tez yapılan alanın sürdürülebilir kalkınma, en az makale ve tez yapılan alanınsa hızlı kırsal değerlendirme alanı olduğu saptanmıştır. Çalışma ile ”ekoturizm, ekoturizm planlaması, ekoturizm yönetimi, doğa turizmi, sürdürülebilir turizm, hızlı kırsal değerlendirme, ekolojik planlama, sürdürülebilir kalkınma” konularında 2000 yılından bu yana yaşanan gelişim durumu ortaya konarak, ulusal ve uluslararası çalışmalar için katkı oluşturulmuştur.

Anahtar Kelimeler

ekoturizm, ekoturizm planlaması, ekoturizm yönetimi, doğa turizmi, sürdürülebilir turizm, hızlı kırsal değerlendirme, ekolojik planlama, sürdürülebilir kalkınma.

Kaynakça

• Borchers, H. (2002). Ecotourism as a Conservation Strategy in Komodo National Park, Indonesia. 3rd Biennial Conference of The International Development Studies Network of Aotearoa, December5th-7th 2002 Massey University, Palmerston North, New Zealand.
• Gültekin, P. (2010). Düzce Uğursuyu Ve Aksu Havzaları Ekoturizm Potansiyelinin Belirlenmesi Ve Peyzaj Yönetimi, Yüksek Lisans Tezi, Düzce: Düzce Üniversitesi Fen Bilimler Enstitüsü Peyzaj Mimarlığı Anabilim Dalı.
• Gültekin, P. (2014). Uğursuyu Ve Aksu Havzalarında Peyzaj Planlama Ve Ekoturizm Odaklı Kırsal Kalkınma. Doktora Tezi. Düzce: Düzce Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Peyzaj Mimarlığı Anabilim Dalı.
• Kiper, T. Uzun, O. ve Ateş, O. (2022). Kırsal Kalkınma, Ekoturizm Planlaması, Kırsal Planlama Çalışmalarının Niceliksel Analizi, Akademia Doğa ve İnsan Bilimleri Dergisi, 8(1), 2022: 1-18.
• Kiper, T. Uzun, O. ve Ateş, O. (2022a). Ekoturizm Planlamasında Mikro Havza Temelli Yaklaşım İle Doğal Peyzaj Değerlerinin Belirlenmesi: Kırklareli/Kofçaz Örneği, Meriç Uluslararası Sosyal ve Stratejik Araştırmalar Dergisi, 6(15), 2022: 18-42.
• Kuter, N., Ünal, H.E. (2009). Sürdürülebilirlik Kapsamında Ekoturizmin Çevresel, Ekonomik ve Sosya-Kültürel Etkileri, Kastamonu Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, Sayı: 9(2), s.146-156.
• Polat, A.T. (2008). Ekoturizm: Karapınar İlçesi ve Yakın Çevresi. Selçuk Üniversitesi Teknik Bilimler M.Y.O. Tasarım ve Basım Yayımcılık Atölyesi, ISBN:978-605-60287-0-0.
• Pratiwi, S. (2000). Understanding Local Community Participation in Ecotourism Development: A Critical Analysis of Select Published Literature. Department of Park, Recreation and Tourism Resources, Michigan State University. Master Thesis. USA.
• Ross, E.M. (1998). Community Integration in Ecotourism:A Comparative Case Study of Two Communities in Peru. The Faculty of Graduate Studies of The University of Guelph. Master Thesis. Canada.
• Scopus, (2022). URL: https://www.scopus.com/sources.uri?zone=TopNavBar&origin=
• YÖK Tez Merkezi, (2022). URL: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/