Preparation Of Landscape Plan Proposal; The Case Of Adana City

Yıl 2023, , 1235 - 1249, 15.06.2023

Asuman Aysu Kapan , Nuriye Say

https://doi.org/10.35674/kent.1224854

Öz

The aim of this study is to prepare a sample landscape plan in order to evaluate the possibilities of integrating a landscape plan that is not involved in the spatial planning process in our country into the planning process. The area chosen for the case study covers the central districts of Adana province, Yüreğir, Seyhan, Sarıçam and Çukurova. In our country, there are bottlenecks that require the change of the spatial planning system, such as having more than one authority and responsibility within the legal and administrative framework, lack of coordination and cooperation between institutions, and the continuation of the traditional type of planning. Within the scope of the possibilities of transferring the findings of the research field into practice, it is aimed to determine the current spatial planning process in our country and the bottlenecks encountered in this process. At the preparation stages of this plan, which is intended to be a bedplate for the zoning plans, the natural landscape inventory and land cover of the area have been examined firstly, and 1935 different landscape character types have been determined as a result of the landscape character analysis conducted in the light of the obtained data. In the research area with urban, rural and natural landscape elements, 25 landscape character areas have been determined and landscape data catalogs have been prepared based on landscape character types, landscape patterns and survey studies. As a result, in the solving of the problems encountered in spatial planning practice, a sample landscape plan proposal has been prepared in order to produce land use decisions based on ecological data protection.

Anahtar Kelimeler

Landscape Plan, Landscape Character Analysis, Spatial Planning, Adana

Destekleyen Kurum

TÜBİTAK

Proje Numarası

116O890

Teşekkür

This study was supported by TÜBİTAK (The Scientific and Technological Research Council of Turkey) (Project No: 116O890) and Çukurova University Scientific Research Projects (Project no: 2012.05.01.001).

Peyzaj Planı Önerisinin Hazırlanması; Adana Örneği

Öz

Bu araştırmanın amacı, ülkemizdeki mekânsal planlama sürecinde yer almayan peyzaj planının planlama sürecine entegrasyonu olanaklarının değerlendirilebilmesi için örnek bir peyzaj planının hazırlanmasıdır. Örnek çalışma için seçilen alan, Adana ilinin Yüreğir, Seyhan, Sarıçam ve Çukurova merkez ilçelerini kapsamaktadır. Ülkemizde yasal ve yönetsel çerçeve kapsamında birden fazla yetki ve sorumlu olması, kurumlar arası koordinasyon ve işbirliğinin olmaması, geleneksel planlama türünün devam etmesi gibi mekânsal planlama sisteminin değişimini gerektiren darboğazlar bulunmaktadır. Araştırma alanına ait elde edilen bulguların uygulamaya aktarılması olanakları çerçevesinde, ülkemizdeki mevcut mekânsal planlama süreci ve bu süreçte karşılaşılan darboğazların belirlenmesi hedeflenmiştir. İmar planlarına altlık oluşturacak nitelikte olması hedeflenen bu planın hazırlanması aşamalarında, ilk olarak alanın doğal peyzaj envanteri ve arazi örtüsü incelenmiş, elde edilen veriler ışığında yürütülen peyzaj karakter analizi sonucu 1935 adet farklı peyzaj karakter tipi tespit edilmiştir. Kentsel, kırsal ve doğal peyzaj ögelerine sahip çalışma alanında, peyzaj karakter tipleri, peyzaj desenleri ve sörvey çalışmalarına bağlı olarak 25 adet peyzaj karakter alanı saptanmış ve peyzaj veri katalogları hazırlanmıştır. Sonuç olarak, Mekânsal planlama pratiğinde karşılaşılan sorunların çözümünde, ekolojik verilerin korunması temelli alan kullanım kararlarının üretilmesi amacıyla, örnek bir peyzaj planı önerisi hazırlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Peyzaj Planı, Peyzaj Karakter Analizi, Mekânsal Planlama, Adana

Proje Numarası

116O890

Kaynakça

• Akbana, A., Bulut, Y., (2020), Uluabat gölü ve çevresinde peyzaj karakter alanlarının belirlenerek sürdürülebilir alan kullanım stratejilerinin geliştirilmesi. Artvin Çoruh Üniversitesi Orman Fak Dergisi, 21(2):231-243
• Aksu, G.A., (2021). Sürdürülebilir Kırsal Kalkınma Uygulaması Örneği: Yukarı Avusturya, Ottenschlag Köyü ve Mooswiesen Biyolojik Göleti Peyzaj Planlama Projesi. Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi , (27) , 1061-1072 . DOI: 10.31590/ejosat.
• Alphan, H., ve Yılmaz, K. T., (2005). Monitoring environmental changes in the Mediterranean coastal landscape: the case of Cukurova, Turkey. Environmental Management, 35(5), 607-619
• Başal, M., (1974). İznik Gölü ve Çevresi Peyzaj Planlaması. Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bahçe Mimarisi ve Ağaçlandırma Kürsüsü, Ankara.
• Buchwald, K., and Engelhart, W. (Eds.)., (1968). Handbuch für Landschaftpflege und Naturschutz. Bd. 1. Grundlagen. BLV Verlagsgesellschaft, Munich, Bern, Wien.
• Carlier, J., & Moran, J. (2019). Landscape typology and ecological connectivity assessment to inform Greenway design. Science of the Total Environment, 651, 3241-3252.
• Dansereau, P., (1975). Inscape and Landscape. The Human Perception of Environment. Columbia University Press, New York and London.
• Davidoff, P. and Reiner, T. A., (1962). A choice theory of planning. Journal of the American institute of Planners, 28(2), 103-115.
• Dudley, N., (2008). Guidelines for applying protected area management categories, IUCN Publications Services, UK. 106 s.
• Erdoğan, A., (2014). Peyzaj Karakter Analizi: Artvin Şavşat İlçesi Örneği. Doktora Tezi. Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
• Ersoy, M., (2007). Planlama Kuramına Giriş. İmge Kitabevi, Ankara.
• Guo, A., Yang, J., Sun, W., Xiao, X., Cecilia, J. X., Jin, C., & Li, X. (2020). Impact of urban morphology and landscape characteristics on spatiotemporal heterogeneity of land surface temperature. Sustainable Cities and Society, 63, 102443.
• Gülçin, D., (2018). Yeşil Altyapı Bağlamında Açık/Yeşil Alan Sistemlerinin Uygulama Olanaklarının Araştırılması: Aşağı Büyük Menderes Havzası Örneği. Doktora Tezi. Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Adana.
• Hills, G. A., (1955). Field Methods for Investigating Site: GA Hills (No. 4). Province of Ontario, Department of Lands and Forests.
• Karadeniz, N., Otçu, İ. K., Tekin Cüre, C., Şenöz, E. ve Ceylan, K. S., (2016). Peyzaj Planlama Senaryolarının Geodesign Yaklaşımı ile Geliştirilmesi: İmrahor Vadisi Örneği. Coğrafi Bilimler Dergisi (CBD), 14 (2), 135- 156.
• Kiemstedt, H. (Ed.). (1975). Landschaftsbewertung für die Erhohlung im Sauerland. Institut für Landes-und Stadtentwicklungs Forschung des Landes Nordhein-Westfalen. Band 1.008/1. Dortmund.
• Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü, (1996). Adana İli Arazi Varlığı. Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü Ankara.
• Krönert, R. and Volk, M., Steinhardt, U., (2001). Introduction: Landscape Balance and landscape Assessment. In Landscape Balance and Landscape Assessment (pp. 1-22). Springer, Berlin, Heidelberg.
• Lewis, Philip H., 1964. Quality Corridors for Wisconsin. Landscape Architecture 54, no. 2.
• Lyndon, J. E., 1968. Landscape Planning in the International Organizations. International Union for Conservation of Nature and Natural Resources, Landscape Planning Commission. S. IUCN Publications. 3
• McHarg, I. L. and Mumford, L., (1969). Design with nature. New York: American Museum of Natural History.
• Say N., (2017). Peyzaj Planlama Projesi Ders notları (Basılmamış). Ç.Ü. Peyzaj Mimarlığı Bölümü, Adana.
• Say N., Yücel M., Fisinoğlu M., Sirel B. ve Erginkaya C., (2012). Mersin Örneğinde Kentsel Gelişmenin Doğal Yapı Üzerindeki Etkisinin Belirlenmesi Ve Yeni Kentsel Kullanım Alanlarının Önerilmesi. Tübitak Proje No: 108y330, Sonuç Raporu, Ç.Ü. Peyzaj Mimarlığı Bölümü, Adana.
• Steiner, F. R., (2012). The living landscape: an ecological approach to landscape planning. Island Press.
• Swanvick, C., (2002). Countryside Agency and Scottish Natural Heritage. Landscape Character Assessment, Guidance for England and Scotland. Prepared by Carys Swanwick on behalf of the Countryside Agency and Scottish Natural Heritage.
• Şahin, Ş., Perçin, H., Kurum, E., Uzun, O. ve Bilgili, B. C., (2014). Bölge - Alt Bölge (İl) Ölçeğinde Peyzaj Karakter Analizi ve Değerlendirmesi Ulusal Teknik Kılavuzu. Müşteri Kurumların T.C. İçişleri Bakanlığı, T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ve T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı olduğu, T.C. Ankara Üniversitesinin Yürütücü Kuruluş olduğu ve TÜBİTAK KAMAG 1007 Programı 109G074 No’lu PEYZAJ-44 Projesi Çıktısı, 148 Sayfa, Ankara.
• Tağıl, Ş., (2014). Edremit Körfezi’nin Kuzey Sahil Bölgesinde peyzaj paterni ve arazi örtüsünün zamansal ve mekânsal değişimi. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17(31), 1-16.
• TMMOB Peyzaj Mimarları Odası, (2023). Afet Riski Azaltma Ve Dirençlilik Artırma Ön Teknik Raporu, TMMOB Peyzaj Mimarları Odası Yayınları, Ankara.
• Tokgöz, G., Aysu Kapan, A., and Özyurt Ökten, S. S. , (2022). “Ekosistem Hizmetleri Haritalamada Matris Yöntemi Kullanımı Adana Sarıçam Örneği,” Turkish Journal of Forestry, vol. 23, no. 1, pp. 69–78, Mar.
• Uzun, O., (2003). Düzce Akarsuyu Havzası Peyzaj Değerlendirmesi ve Yönetim Modelinin Geliştirilmesi. Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Uzun, O., İlke, E.F., Çetinkaya, G., Erduran, F. ve Açıksöz, S., (2012). Konya İli Bozkır-Seydişehir-Ahırlı-Yalıhüyük İlçeleri ve Suğla Gölü Mevkii Peyzaj Yönetimi Koruma ve Planlama Projesi. Peyzaj Planlama. Orman ve Su İşleri Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü, Ankara. ISBN No: 978-605-4610-09-9.
• Wascher, D.M., 2005. European Landscape Character Areas-Typologies, Cartography and Indicators for the Assessment of Sustainable Landscapes. Final Project Report as deliverable from the EU’s Accompanying Measure project European Landscape Character Assessment Initiative (ELCAI), Funded Under the 5th Framework Programme on Energy, Environment and Sustainable Development, Published by Landscape Europe in Collaboration with ELCAI Project Partners.
• Wende, W., Wojtkiewicz, W., Marschall, I., Heiland, S., Lipp, T., Reinke, M. and Schmidt, C. (2012). Putting the plan into practice: implementation of proposals for measures of local landscape plans. Landscape research, 37(4), 483-500.
• Yohannes, H., Soromessa, T., Argaw, M., & Dewan, A. (2021). Spatio-temporal changes in habitat quality and linkage with landscape characteristics in the Beressa watershed, Blue Nile basin of Ethiopian highlands. Journal of Environmental Management, 281, 111885.
• Yücel M., (1997). Çukurova Deltası'nda Seyhan Nehri ile Yumurtalık Körfezi Arasında Kalan Kesimde Ekolojık Riziko Analizi. BAP-PM-96/03 Nolu Araştırma Projesi Kesin Raporu. Ç.Ü. Ziraat Fakültesi, Peyzaj Mimarlığı Bölümü, Adana.
• Yılmaz Kaya, M. & Uzun, O., (2019). Ekosistem Hizmetleri ve Mekânsal Planlama İlişkisinin Peyzaj Planlama Çerçevesinde Değerlendirilmesi. Düzce Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Dergisi, 7 (3) , 2166-2193. DOI: 10.29130/dubited.546496