A Research on the Demesne Barn in the Old City of Van

Yıl 2023, , 2651 - 2671, 16.12.2023

Şahabettin Öztürk

https://doi.org/10.35674/kent.1248725

Öz

The Old City of Van, located on the southern part of Van Castle, has been inhabited by various civilizations since the time of the Urartians. The city was surrounded by walls on the east, south, and west, with the Van Castle serving as its northern boundary. Between the years 1915 and 1918, the Old City of Van was under Russian-Armenian occupation. All architectural constructions were vandalized by brigands during the withdrawal of Tsarist Russian Troops from the region after the Bolshevik Revolution of 1917. Life in the city came to an end in 1918, and the resettlement began in today's City of Van. The city, which faced its doom between the years 1918 and 1995, has gradually succumbed to the ravages of nature and treasure hunters. Excavation, project, and restoration works have been initiated by various institutions since 1995. The Demesne Barn, which is utilized as a public granary, was constructed in a strategically secure location. Today, certain sections of the building's walls, the ascending stairs to the flat roof, and the covering system are entirely in ruins. The Demesne Barn dates back to the XVIIth century. Following local excavation efforts, preservation projects for the building were prepared and approved by the Van Governorate in 2010. The Demesne Barn is laid out on a rectangular ground in an east-west direction. The entrance to the building is provided through two independent gates inside the lancet arch alcove in the southern front. The barn consists of three independent sections, with three rooftops aligned on the same horizontal axis in the mid-section of the flat roof. The flat roof, constructed with compressed barren and wood ash-added soil, features eight gargoyles for releasing rain and snow waters. The aim is to take precautions to preserve the original architectural structure of the Demesne Barn without causing further destruction, ensuring its transfer to future generations through this study. In the scope of this initiative, excavation, documentation, application, survey, restitution, restoration, and functionalization projects for the building's renovation have been prepared by expert staff in the field under the Van Governorship and approved by the relevant institution and board. The Demesne Barn, situated in the Old City of Van, declared as an archaeological site, stands out as the sole civil architectural example in terms of both architectural features and functions within Van and the surrounding region, encompassing distinctive qualities in architectural form and plan.

Anahtar Kelimeler

Old City of Van, Demesne Barn, Roof Top, Lancet Barrel Vault, Flat Soil Roof

Eski Van Şehri’ndeki Miri Ambarı Hakkında Bir Araştırma

Öz

Van Kalesi’nin güneyinde yer alan Eski Van Şehri, stratejik konumundan dolayı Urartular’dan beri birçok uygarlık tarafından kullanılmıştır. Şehrin doğu, güney ve batısı çift sıra surlarla kuzeyi ise Van Kalesi ile çevrelenmiştir. Eski Van Şehri, 1915-18 yıllarında Rus-Ermeniler tarafından işgal edilir. 1917 yılındaki Çarlık Rus birliklerinin Bolşevik Devriminin ardından bölgeden çekilmesi ile şehirdeki tüm mimari yapılar çeteler tarafından yakılıp yıkılmıştır. 1918 yılında sonra şehirde yaşam sona ermiş, yapılaşma günümüz Van şehrinde başlamıştır. 1918-95 yılları arası kaderine terk edilen Eski Van Şehri doğanın ve definecilerin tahribatı olumsuz etkisi ile her gün biraz daha zemine yaklaşmaktadır. 1995 yılında çeşitli kurumlar tarafından kentte kazı, proje ve onarım çalışmaları başlatılmıştır. Devletin tahıl deposu olarak kullanılan Miri Ambarı, oldukça güvenilir bir bölgede inşa edilmiştir. Günümüzde yapının beden duvarlarının bir bölümü, düz toprak damı ve çıkış merdivenleri tamamen yıkılmıştır. XVII. Yüzyıl içerisinde inşa edilen Miri Ambarı, doğu-batı istikametinde dikdörtgen bir biçimde zemine yerleştirilmiştir. Yapıya giriş güney cephede sivri kemer nişi içerisindeki iki ayrı kapı ile sağlanır. Ambar üç ayrı bölümden meydana gelmiştir. Düz damın orta bölümünde aynı yatay aks üzerindeki üç adet dam başı bulunmaktadır. Sıkıştırılmış çorak toprak ve odun külü katkılı çamur ile inşa edilen düz toprak dam yağan kar ve yağmur sularının tahliyesi için sekiz adet çörten yer almaktadır. Bu çalışma ile Miri Ambarı’nın özgün mimari yapısının daha fazla tahrip olmadan korunmasını sağlamak ilgili koruyucu önlemleri alınarak, gelecek kuşaklara aktarılması amaçlanmaktadır. Van Valiliği tarafından yapının onarımına yönelik kazı, belgeleme ve uygulama rölöve, restitüsyon, restorasyon ve işlevlendirme projeleri konusunda uzman elemanlarca hazırlatılarak ilgili kurum ve kuruldan onaylanmıştır. Arkeolojik sit olarak ilan edilen Eski Van Şehri içerisinde önemli bir yeri olan Miri Ambarı hem form olarak hem de mimari plan özellikleri bakımından gerek Van ve bölgede mimari özellik bakımından tek sivil yapıdır.

Anahtar Kelimeler

Eski Van Şehri, Miri Ambarı, Dambaşı, Sivri Beşik Tonoz, Düz Toprak Dam

Kaynakça

• Çelebi, E. (1993). Seyahatname C. III-IV, Üçdal Neşriyat, İstanbul.
• Günel, F. M. (1993). Eski Van Kent Dokusu Üzerine Bir Deneme, Y.Y.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Arkeoloji ve Sanat Tarihi Anabilim Dalı, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, s. 41-48.
• Güzeloğlu, S. (1996). Van Çevresine Tarihi ve Arkeolojik Açıdan Bir Bakış, Biber Tanıtım, İstanbul.
• Kılıç, O. (1997). XVII. Yüzyıllarda Van, Van Belediyesi Kültür ve Sosyal İşler Yayınları, Van.
• Köker, O. (2005). 100 Yıl Önce Türkiye’de Ermeniler, Bir Zamanlar Yayıncılık, İstanbul.
• Öztürk, Ş. ve Erzen, J. N. (2004). Mimarlık ve Kent, Turkuaz: Denizin Coğrafyasında Van Eski Van: Şehri, TMMOB Mimarlık Dergisi, S. 317, s. 52-55.
• Öztürk, Ş. (1998). Miri Ambarı, Dünyada Van Dergisi, S. 15, s. 10-13.
• Öztürk, Ş. ve Mızrak, A. (2001). Eski Van Şehir Surları, Mimarlık İç Mimarlık ve Görsel Sanatlar Dergisi, 102, s. 32-34.
• Öztürk, Ş. (2023). Eski Van Şehri Surları ve Saray Kapısı’nın Kazı, Proje ve Onarım Çalışmaları Hakkında Bir Araştırma, EKSEN Dokuz Eylül Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Dergisi, C.4, S.1, s.38-61.
• Öztürk, Ş. (2018). Geleneksel Van Evleri, C. I, II, Ormat Matbaacılık.
• Öztürk, Ş. (2021). XVI. XVII. Yüzyıllarda Van Mimarisi, Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Van Özel Sayısı, s. 674-703.
• Öztürk, R. (2008). İstanbul Restorasyon ve Konservasyon Merkez ve Bölge Laboratuvar Bölge Müdürlüğü, Eski Van Yapıları Sıva ve Harç Analiz Raporu, s. 1-3.
• Paşa, S. S. (1960). Van Tarihi ve Kürtler Hakkında Tetebbulalar, Altınok Matbaası, Ankara.
• Tahran, M. T. (1987). Van Kalesi ve Eski Şehir Kazıları, X. Kazı Sonuçları I, Ankara, s. 369-387.
• Talay, A. (1998). Bizim Eller, Van Belediyesi Kültür ve Sosyal İşler Yayınları, Ankara.
• Yıldırım, R. (1996). İlk Çağda Anadolu, Meram Yayıncılık, İzmir.
• Topkapı Saray Müzesi Arşivi, El Yazması Kataloğu, E. 9487 No’lu Defteri.