Climate Change and Adaptation Problems of Cities in Turkey to Climate Change Policies

Yıl 2025, , 540 - 562, 15.01.2025

Murat Sezik , Erkan Dokuyucu

https://doi.org/10.35674/kent.1481943

Öz

When the rate of gases released into the atmosphere exceeds the safe level, the greenhouse effect occurs and the heat that cannot spread from the atmosphere to space with the greenhouse effect is trapped in the earth and causes global warming. In today's world, it has been discussed on various platforms since the 1980s that temperature increases and decreases will become more frequent, oceans will warm, sea levels will rise, and natural disasters will increase due to climate change. Many of the climatic changes claimed by scientists at various conferences have come true, the precipitation regime has changed, desertification has been observed and forest fires have increased. As a result of all these changes; water resources have been damaged, the life cycles of plants have started to change, and the possibility of climate migrations in the near future has increased considerably. International meetings have been organized to take measures against climate change and its consequences, to reduce and eventually eliminate these effects, and to determine a road map. In this direction, policies to be implemented in urban areas have been determined by prioritizing cities, which are responsible for a large part of carbon emissions. The main purpose of this study is to convey the adaptation problems of cities in Turkey to the policies determined against climate change. From this point of view, printed and electronic sources were reviewed and the findings obtained were evaluated within the framework of qualitative research method with an interpretive approach. As a result, as in most of the cities in other world countries, climate change policies in Turkish cities have not found much application area as a result of some inadequacies and reluctance in central and local governments.

Anahtar Kelimeler

Global Warming, Climate Change, City, Adaptation

İklim Değişikliği ve Türkiye’de Kentlerin İklim Değişikliği Politikalarına Uyum Sorunları

Öz

Doğaya salınan gazların atmosferdeki oranı güvenli seviyenin üzerine çıkmış ve sera etkisi meydana gelmiştir. Sera etkisiyle birlikte atmosferden uzaya yayılamayan ısı yer kürede hapsolarak küresel çapta ısınmaya sebep olmuştur. İklim değişikliği olarak günümüz dünyasını etkileyen bu durum nedeniyle sıcaklık artışları ve azalışlarının daha sıklaşacağı, okyanusların ısınacağı, deniz seviyesinin yükseleceği, doğal afetlerde artışların görüleceği 1980’li yıllardan bu yana çeşitli platformlarda tartışılmaktadır. Bilim adamları tarafından çeşitli konferanslarda iddia edilen iklimsel değişikliklerin doğurduğu sonuçların birçoğu gerçekleşmiştir. Yerkürede yağış rejimi değişmiş, çölleşme gözlemlenmiş ve orman yangınları artmıştır. Bütün bu değişimlerin sonucunda; su kaynakları zarar görmüş, bitkilerin yaşam döngüleri değişmeye başlamış, iklim göçlerinin de yakın bir tarihte yaşanması olasılığı oldukça yükselmiştir. Uluslararası örgütler, devletler ve yerel yönetimler, iklim değişikliği ve sonuçlarına karşı tedbir almak, bu etkileri azaltmak ve nihayetinde ortadan kaldırmak üzere uluslararası toplantılar düzenleyerek yol haritası belirlemeye çalışmışlardır. Bu doğrultuda karbon salınımının büyük bir kısmından sorumlu olan kentler ön planda tutularak kentsel alanlarda uygulanacak politikalar belirlenmiştir. Bu çalışmada temel amaç, Türkiye’de kentlerin, iklim değişikliğine karşı uluslararası kuruluşlar ve bilim dünyası tarafından benimsenen ve çok taraflı anlaşmalara konu olan politikalara uyum sorunlarını ele almaktır. Buradan hareketle basılı ve elektronik kaynak taraması yapılmış elde edilen bulgular yorumlayıcı bir yaklaşımla nitel araştırma yöntemi çerçevesinde değerlendirilmiştir. Sonuç olarak diğer dünya ülkelerindeki kentlerin çoğunda olduğu gibi Türkiye’deki kentlerde de iklim değişikliği politikaları, merkezi ve yerel yönetimlerde bir takım yetersizlikler ve isteksizlikler neticesinde istenilen düzeyde bir uygulama alanı bulamadığı görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Küresel Isınma, İklim Değişikliği, Kent, Uyum

Kaynakça

• (2024, 04 01). https://www.ankaratb.org.tr/lib_upload/Su%20raporu.pdf adresinden alındı
• (2024, 03 27). https://sutema.org/evlerde-kullanilan-su adresinden alındı
• (2024, 09 27). https:// HYPERLINK "http://www.euronews.com" www.euronews.com adresinden alındı
• (2024, 03 25). https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Su-ve-Atiksu-Istatistikleri-2022-49607 adresinden alındı
• (2024, 04 01). http://www.turktarim.gov.tr/Haber/627/tuketicinin-yani-basinda-uretim-kentsel-tarim adresinden alındı
• (2024, 03 29). https://www.afyon.bel.tr/haber/1/11020/entegre-kati-atik-bertaraf-tesisi-2023-yili-calismalari adresinden alındı
• Aras, B. B. (2019). Kentsel Sürdürülebilirlik Kapsamında Yeşil Çatı Uygulamaları. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 469-504.
• Arı, F., & Yılmaz, V. (2023). Türkiye'de Ve Dünya'da Enerji Kaynaklarının Genel Görünümü Ve Alternatif Enerji Kaynaklarının Önemi. Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 496-519.
• Arıkboğa, Ü. (2016). Türkiye'de Belediyelerin Gelir Yapısı: Sorunlar Ve Çözüm Önerileri. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 276-297.
• Avcı, G. M. (2022). Döngüsel Ekonomi Çerçevesinde Türkiye’de Atık İthalatının Belirleyicileri: Çekim Modeli Analizi. Yönetim Bilimleri Dergisi, 173-193.
• Avcı, İ. (2021). Dünya’da Ve Türkiye’de Su Politikaları Ve Su Yönetimi. İstanbul Bülten, 7-12.
• Aydoğdu, Ç. (2021). Yenilenebilir Enerji Sektöründe Ve Enerji Verimliliğinde Kamusal Destekler Ve Türkiye’de Yansımaları. Akademik İzdüşüm Dergisi, 52-74.
• Bilgili, M. Y. (2015). Anayasal Bir Hak Olarak Çevre Hakkı. Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 563-584.
• Bostancı, S. H., & Erbaş, A. (2019). Kent Planlamada Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Kullanımı Üzerine Stratejik Yaklaşımlar. 2019: Ekin Yayınevi.
• Can, E., & Uzun, O. (2022). Kentler, İklim Değişikliği Ve Sağlıklı Kentler Birliği. Çevre, İklim Ve Afet (S. 128-150). Kocaeli: Kocaeli Büyükşehir Belediyesi.
• Canan, F. (2017). Kent Geometrisine Bağlı Olarak Kentsel Isı Adası Etkisinin Belirlenmesi: Konya Örneği. Çukurova Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, 69-80.
• Cesur, A. (2022). Küresel Isınma Ve İklim Değişikliği. Ankara: Maden Tetkik Ve Arama Genel Müdürlüğü Deniz Ve Çevre Araştırmaları Dairesi Başkanlığı.
• Coşkun, K., & Esin, N. (2017). Kentlerde Ulaşım Dönüşümü: Yeşil Ulaşım Altyapısı. 12. Ulaştırma Kongresi (S. 123-133). İstanbul: Ufuk Ofset.
• Çapar, G. (2019). Su Kaynakları Yönetimi Ve İklim Değişikliği. Ankara: T.C. Çevre Ve Şehircilik Bakanlığı Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü.
• Çelik, H. (2012). Kentlerde Yeşil Ulaşım. Yeşil Ekonomi Konferansı (S. 49-57). İstanbul: Ezgi Matbaacılık.
• Çelik, M. R. (2023). Kentsel Isı Adası Etkisi. Mühendis Ve Makina, 438-44.
• Çobanyılmaz, P., & Duman Yüksel, Ü. (2013). Kentlerin İklim Değişikliğinden Zarar Görebilirliğinin Belirlenmesi: Ankara Örneği. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 39-50.
• Çullu, M. A. (2015). Türkiye'de Toprak Tuzlulaşmasından Etkilenen Alanlar Ve Haritalanması. Tmmob Ziraat Mühendisleri Odası Vııı. Teknik Kongresi, (S. 88-101). Ankara.
• Dağdemir, Ö. (2005). Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi Ve Ekonomik Büyüme. Ankara Üniversitesi Sbf Dergisi, 49-70.
• Data.Tuik.Gov.Tr. (2024, 03 30). Https://Data.Tuik.Gov.Tr/Bulten/Index?P=Atik-Istatistikleri-2022-49570 Adresinden Alındı
• Demir, A. (2022). Paris Anlaşması Ve 26. Taraflar Konferansı (Cop 26)’Nda Türkiye Değerlendirmesi: Yükümlülükler Ve Sorumluluklar. Biyolojik Çeşitlilik Ve Koruma Dergisi, 165-169.
• Demirarslan, K. O. (2020). Katı Atık Yönetiminden Meydana Gelebilecek Sera Gazları İle Matematiksel Tahminleri Üzerine Literatür Araştırması. Düzce Üniversitesi Bilim Ve Teknoloji Dergisi, 363-380.
• Doğanoğlu, M. (2010). Güneydoğu Anadolu Projesi’nin (Gap’ın) Çevresel Etkileri Ve Çevre Bilinci: Şanlıurfa İli Çamlıdere Köyü Örneği. Ankara.
• Doğruyol, P. G., & Şişman, E. (2021). Kentsel Yeşil Alan Sistem Kurgulanmasına Yönelik Bir Model Önerisi. Kent Kültürü Ve Yönetimi Dergisi, 593-615.
• Doygun, N., & Kısakürek, Ş. (2013). Kahramanmaraş’ta Bazı Kent Parklarının Geçirimli Zemin Yeterliği Bakımından İncelenmesi . İnönü Üniversitesi Sanat Ve Tasarım Dergisi, 23-29.
• Dukenbayeva, A. (2011). Enerji Politikaları Bağlamında Kalkınma Perspektifinden Türkiye-Kazakistan Ekonomik İlişkileri. İstanbul.
• Duru, M., & Koç, İ. (2022). . İklim Değişikliği Bağlamında Isı Adası Etkisinin Azaltılmasına Yönelik Sürdürülebilir Soğutma Yaklaşımı. Uluslararası (Biyo)İklim Değişikliği Sempozyumu, (S. 154-165). Erzurum.
• Erdoğan, S. (2020). Enerji, Çevre Ve Sera Gazları. Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 284-297.
• Ersöz, N. D., Ersoy Mirici, M., & Sayan Atanur, G. (2022). Geçmişten Günümüze Yeşil Altyapı Ve Gelecek İçin Öngörüler. Ankara.
• Gül, A., Dinç, G., Akın, T., & Koçak, A. (2020). Kentsel Açık Ve Yeşil Alanların Mevcut Yasal Durumu Ve Uygulamadaki Sorunlar. İdeal Kent Dergisi, 1281-1312.
• Gültaş, P., & Yücel, M. (2015). Yeşil Lojistik: Yeşil Ulaşım Hizmetleri Malatya Büyükşehir Belediyesi Örneği. Akademik Yaklaşımlar Dergisi, 75-77.
• Hepcan, Ç. Ç. (2019). Kentlerde İklim Değişikliği İle Mücadele İçin Yeşil Alt Yapı Çözümleri. Ankara: İklim Değişikliği Alanında Ortak Çabaların Desteklenmesi Projesi.
• Kahraman, S., & Şenol, P. (2018). İklim Değişikliği: Küresel, Bölgesel Ve Kentsel Etkileri. Akademia Sosyal Bilimler Dergisi, 335-367.
• Kara, K. Ö., & Yereli, A. (2022). İklim Değişikliğinin Yönetimi Ve Tarım Sektörü. Afet Ve Risk Dergisi, 361-379.
• Karagöz, A. (1998). Biyolojik Çeşitlilik Sözleşmesi. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi, 1-9.
• Karakaya, E. (2016). Paris İklim Anlaşması: İçeriği Ve Türkiye Üzerine Bir Değerlendirme. Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1-12.
• Kayasü, S., & Durmaz, E. (2021). Türkiye’de Kentsel Tarımın Yapısal Ve Oluşumsal Çerçevesi. İdeal Kent Dergisi, 1376-1380.
• Kayişoğlu, B., & Diken, B. (2019). Türkiye'de Yenilenebilir Enerji Kullanımının Mevcut Durum Ve Sorunları. Tarım Makinaları Bilimi Dergisi, 61.
• Kılıç, M. Y., & Abuş, M. (2018). Bahçeli Bir Konut Örneğinde Yağmur Suyu Hasadı. Uluslararası Tarım Ve Yaban Hayatı Bilimleri Dergisi, 209-215.
• Kırgöz, A. (2021). Jeotermal Enerji. Türkiye Belediyeler Birliği Dergisi, 20-26.
• Kıvılcım, İ. (2013). 2020’ye Doğru Kyoto-Tipi İklim Değişikliği Müzakereleri. İstanbul: İktisadi Kalkınma Vakfı Yayınları.
• Kızılkan, Y., & Kaymaz, Ç. K. (2022). Sürdürülebilir Katı Atık Yönetimi Bakımından Erzurum Şehri. Dünya Coğrafyası Ve Kalkınma Perspektifi Dergisi, 20-29.
• Korkut, A., Gültürk, P., & Üstün Topal, T. (2016). Kentsel Peyzaj Yapılarında Zemin Geçirimliliği Üzerine Bir Araştırma: Tekirdağ Örneği. Kastamonu Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 412-422.
• Kök, F. (2021). Organik Atıkların Yönetimi, Geri Dönüşümü Ve Uygulamaları. Ulusal Çevre Bilimleri Araştırma Dergisi, 99-108.
• Kurnaz, M. L. (2023). İklim Değişikliği Ve Uyum Süreçlerinde Türkiye. Dirençlilik Dergisi, 199-208.
• Manap, G. R., & Aydın, S. (2022). Türkiye Çevre Sorunları Ve Öncelikleri Değerlendirme Raporu. Ankara.
• Memiş, L., & Düzgün, S. (2020). İklim Değişikliği Ve Kentsel Alanda Seller: Beşikdüzü Seli (2016) Örneği. Karadeniz Uluslararası Bilimsel Dergi, 254-275.
• Menteş, Y., & Aslan, F. (2021). Türkiye'de Kentsel Tarım Düzenlemelerine Yönelik Stratejiler. Isparta Uygulamalı Bilimler Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 139-149.
• Menteşe, S., & Kızılçam, G. (2021). Türkiye’de Katı Atık Yönetim Uygulamaları İle İzaydaş (Kocaeli) Örneğinin Karşılaştırılması. Doğu Coğrafya Dergisi,, 109-128.
• Mutlu, M., Kaynaklı, Ö., & Kılıç, M. (2011). Elektrikli Ev Aletlerinin Enerji Etiketlemesinin İncelenmesi. Ulusal İklimlendirme Kongresi, (S. 1-9). Antalya.
• Orpak, M. (2021). Kentiçi Tarım Uygulamaları. Isparta: Batı Akdeniz Kalkınma Ajansı.
• Öner, Ş. (2023). İklim Değişikliği Sorununun Uluslararası Gelişmeler Eşliğinde Türkiye'nin Politika Ve Kurumlarına Yansıması. Ombudsman Akademik, 13-47.
• Özbakır Umut, M., Topuz, Y., & Nurtanış Velioğlu, M. (2015). Çöpten Geri Dönüşüme Giden Yolda Sürdürülebilir Tüketiciler. Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 264-288.
• Özbektaş, S., Şenel, M., & Sungur, B. (2023). Dünyada Ve Türkiye’de Yenilenebilir Enerji Durumu Ve Kurulum Maliyetleri. Mühendis Ve Makina, 317-319.
• Özdede, S., Kolanya, D., & Aygün, A. Pandemi Sonrası Dönemde Kişi Başına Düşen Kentsel Yeşil Alan İhtiyacını Yeniden Düşünmek.
• Öztürk, M., & Öztürk, A. (2019). Bmidçs’den Paris Anlaşması’na: Birleşmiş Milletler’in İklim Değişikliğiyle Mücadele Çabaları. Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 527-541.
• Sadioğlu, U., & Ağıralan, E. (2020). İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesinde 25. Taraflar Konferansı (Cop 25). Kafkas Üniversitesi İkisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 361-385.
• Selimoğlu, P., & Yamaçlı, R. (2022). Sürdürülebilir Yağmur Suyu Hasadı Üzerine Yapısal Bir İnceleme. Sürdürülebilir Mühendislik Uygulamaları Ve Teknolojik Gelişmeler Dergisi, 210-231.
• Sezik, M., & Sümer, G. (2022). İklim Değişikliği Disiplinlerarası Bir Değerlendirme. Ankara: İdeal Kent Yayınları.
• Somuncu, A. (2022). Türkiye’de Otomobil Ve Ticari Araçlardan Alınan Özel Tüketim Vergisi Ve Motorlu Taşıtlar Vergisinin Çevresel Etki Ve Vergi Adaleti Bakımından Değerlendirilmesi. Ankara Üniversitesi Çevrebilimleri Dergisi, 29-43.
• Sümer, E. Ö. (2024). Şehirlerdeki Karbon Yutak Alanlarında Tutulan Karbonun Uzaktan Algılama Ve Coğrafi Bilgi Sistemleri Kullanılarak Hesaplanması Ve İklim Değişikliği Çalışmalarına Katkısı. Uluslararası Katılımlı 76. Türkiye Jeoloji Kurultayı, (S. 15-19). Ankara.
• Şensoy, S., Demircan, M., Ulupınar, Y., & Balta, İ. Türkiye İklimi. Ankara: Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü.
• Talu, N. (2015). Türkiye'de İklim Değişikliği Siyaseti. Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Tuğaç, Ç. (2023). İklim Değişikliğiyle Mücadelede Yerel Yönetimler. A’dan Z’ye İklim Değişikliği Başucu Rehberi (S. 2021-242). İçinde Ankara: İklim Ve Çevre Merkezi.
• Tuğan, K. (2022). İklim Değişikliği Ve Şehirler. Ankara: Çevre Ve Şehircilik Bakanlığı İklim Değişikliği Dairesi Başkanlığı.
• Tuzcuoğlu, F. (2013). Türkiye'de Üniversite Öğrencilerinin Kentsel Yeşil Alanlarla İlgili Algı Ve Farkındalıkları: Sakarya Üniversitesi Örneği. Sakarya İktisat Dergisi, 45-62.
• Türker, H. B., & Atilla, G. (2022). Kentsel Açık Ve Yeşil Alanlarının Niceliksel Analizi Ve İrdelenmesi: Uşak Kent Merkezi Örneği. Kent Akademisi Dergisi, 2088-2109.
• Türkeş, M. (2008). Küresel İklim Değişikliği Nedir? Temel Kavramlar, Nedenleri, Gözlenen Ve Öngörülen Değişiklikler. Su Vakfı Dergisi, 26-37.
• (2020). Türkiye Rüzgar Enerjisi İstatistik Raporu. Ankara.
• Ünsal, N., & Demirkol, T. (2019). Türkiye’de Yerel Yönetimlerin Finansmanı. Turkish Studies - Economics, Finance, Politics, 1107-1133.
• Üstün, G., Can, T., & Küçük, G. (2020). Binalarda Yağmur Hasadı. Uludağ Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Dergisi, 1595-1605.
• Yamak, B., Yağcı, Z., Bilgilioğlu, B., & Çömert, R. (2019). Kentleşmenin Arazi Yüzey Sıcaklığına Etkisinin Araştırılması Bursa İli Örneği. Türkiye Ulusal Fotogrametri Ve Uzaktan Algılama Birliği (Tufuab)’In, X. Teknik Sempozyumu, (S. 189-195). Aksaray.
• Yaman, K., & Muşmul, G. (2018). Çevre Ve Ekonomi İlişkisi Üzerine Genel Bir Değerlendirme. Ekonomi İşletme Ve Yönetim Dergisi, 66-86.
• Yaralıoğlu, İ., & Asilsoy, B. (2021). Yeşil Alt Yapı Kavramının Teorik Bir Çerçevede Değerlendirilmesi. Mimarlık Fakültesi Dergisi, 51-56.
• Yasdıman, K., Gönençgil, B., & Tokgözlü, A. (2019). İklim Ve Kentsel Isı Adası: Mersin Ve Silifke Örneği. İstanbul Uluslararası Coğrafya Kongresi, (S. 588-594). İstanbul.
• Yenigül, S. B. (2016). Büyükşehirlerde Tarımsal Alanların Korunmasında Kentsel Tarım Ve Yerel Yönetimlerin Rolü. Megaron Dergisi, 291-299.
• Yıldız, H., Yüksel, A., & Özdemir, Ü. (2021). Fosil Kaynak Tüketiminin Karbon Ayak İzine Etkisi: Türkiye’den Kanıtlar. Anadolu Çevre Ve Hayvancılık Bilimleri Dergisi, 467-474.
• Yılmaz, D., & Öztürk, S. (2023). Kentsel Isı Adası Etkisinin Sistematik Bir İncelemesi: Kentsel Form, Peyzaj Ve Planlama Stratejileri. Çevre, Şehir Ve İklim Dergisi, 303-314.
• Yılmaz, F. (2009). Su Ve Ekosistem. Su Vakfı Dergisi, 1-5.
• Zaimoğlu, Z. (2019). İklim Değişikliği Ve Türkiye Tarımı Etkileşimi. Ankara: T.C. Çevre Ve Şehircilik Bakanlığı Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü.