Accessibility Analysis in The Context of Variety of Transport Modes: A New Approach for Metropol Ankara

Yıl 2021, , 102 - 121, 15.04.2021

Hatice Önder , Furkan Akdemir

https://doi.org/10.35674/kent.800960

Cited By: 2

Öz

In line with their needs and possibilities, people are putting various forms of spatial use to the environment in which they live, In the long run, the increasing of type use patterns of the environment and the environment itself is growing. The dimension of transportation that creates the connection in spatial interaction is accessibility. Accessibility refers to the qualitative and quantitative aspect of the transportation connection as a concept. In this study, different from the literature, a new accessibility calculation model is developed by using the quantity and quality values of urban transportation vehicles such as service, distance, number of vehicles, vehicle type in Ankara city metropolitan area sample. In addition, a new type of representation has been developed to easily understand the structure of transportation - accessibility between spaces, to show the accessibility level of social groups in spaces, and to determine the level of accessibility on the basis of social groups that can be used as a guiding tool in planning and investment decision-makings. According to the results of the study, the accessibility level of districts such as Çankaya, Yenimahlle and Altındağ, which have the most transportation diversity, is 5 times higher than the districts which are Kahramankazan, Çubuk and Gölbaşı. In the evaluation made on the basis of social groups, it is seen that the transportation infrastructure of Ankara city can respond better to the needs of low income groups compared to other social groups

Anahtar Kelimeler

Ankara, Accessibility, Transport Planning

Ulaşım Modlarının Çeşitliliği Bağlamında Erişebilirlik Analizi: Ankara Metropolü İçin Yeni Bir Yaklaşım

Öz

İnsanlar, yaşam sürdüğü çevreye, ihtiyaç ve imkânlar doğrultusunda çeşitli mekânsal kullanım biçimleri yüklemektedir. Zamanla kullanım biçimlerinin artması çevreyi dönüştürmekte ve çevre giderek büyümektedir. Büyüyen çevrenin kullanıcıları olan insanlar, mekânlar arası etkileşimde ulaşım aracılığı ile bağ kurmaktadır. Ulaşımın, mekânsal etkileşimde bağ yapısını oluşturan boyutu ise erişebilirliktir. Erişebilirlik, kavram olarak ulaşım bağının niteliksel ve niceliksel yönünü işaret etmektedir. Literatürde erişebilirliğin teorik düzeyine ilişkin yapılan daha önceki hesaplamalarda yaygın olarak arazi kullanım türleri, uzaklık, fayda, dışsallıklar gibi ölçütlerden yararlanılmaktadır. Bu çalışmada Ankara kenti metropoliten alan örnekleminde literatürden farklı olarak kent içi ulaşım taşıtlarının hizmet, mesafe, taşıt sayısı, taşıt türü gibi nicelik ve nitelik değerleri kullanılarak yeni bir erişebilirlik düzeyi hesaplama modeli geliştirilmektedir. Ayrıca mekânlar arası ulaşım – erişebilirlik yapısının kolay anlaşılması için yeni bir gösterim türü, mekânlardaki sosyal grupların erişebilirlik düzeyinin ortaya çıkarılması ve planlama, yatırım kararı alma faaliyetlerinde bir yönlendirici araç olarak kullanılabilecek sosyal grup bazında erişebilirlik düzeyi belirleme modeli geliştirilmiştir. Çalışmanın sonucuna göre en fazla ulaşım çeşitliliğine sahip Çankaya, Yenimahalle, Altındağ gibi ilçelerin erişebilirlik düzeyi Kahramankazan, Çubuk, Gölbaşı ilçelerine kıyasla 5 kat fazladır. Nüfus, iş yeri sayısı, otomobil sayısı, çalışan nüfus gibi değişkenler ve erişebilirlik arasında yüksek pozitif ilişki varken hane halkı büyüklüğü, yüzölçümü gibi değişkenler ile yüksek negatif bir ilişki tespit edilmiştir. Sosyal gruplar bazında yapılan değerlendirme de ise Ankara kenti ulaşım altyapısının diğer sosyal gruplara kıyasla düşük gelir grubunun ihtiyaçlarına daha iyi cevap verebildiği görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Ankara, Erişebilirlik, Ulaşım planlama

Kaynakça

• Campbell, K. B., Rising, J. A., Klopp, J. M., & Mbilo, J. M. (2019). Accessibility across transport modes and residential developments in Nairobi. Journal of Transport Geography, 74, 77-90.
• Cervero, R. (2013). Linking urban transport and land use in developing countries. Journal of Transport and Land Use, 6(1), 7-24.
• Dell’Olio, L., Ibeas, A., & Cecin, P. (2011). The quality of service desired by public transport users. Transport Policy, 18(1), 217-227.
• Erdoğan, H. (2016). Ulaşım Hizmetlerinin Ekonomik Kalkınma Üzerine Etkisi. İstanbul Gelişim Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3 (1), 187-215. DOI: 10.17336/igusbd.05060
• Geurs, K. T., & Van Wee, B. (2004). Accessibility evaluation of land-use and transport strategies: review and research directions. Journal of Transport Geography, 12(2), 127-140.
• Gülhan, G. & Yiğit, H. İ. (2018) Taksi Duraklarının Konum ve Kapasitelerinin, Erişilebilirlik Ölçütleri ve Nüfus Dağılımı Kapsamında Değerlendirilmesi: Tekirdağ-Çorlu Örneği. Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 8(3), 153-166.
• Hallgrimsdottir, B., Wennberg, H., Svensson, H., & Ståhl, A. (2016). Implementation of accessibility policy in municipal transport planning–Progression and regression in Sweden between 2004 and 2014. Transport Policy, 49, 196-205.
• Hansen, W. G. (1959). How accessibility shapes land use. Journal of the American Institute of Planners, 25(2), 73-76.
• Kuntay, O., Polat, S. & Lök, S. (2006). Erişilebilirlik, Planlama Dergisi, 2006.
• McCahill, C., Jain, S., & Brenneis, M. (2020). Comparative assessment of accessibility metrics across the US. Transportation Research Part D: Transport and Environment, 83, 102328.
• Mokhtar, H. M. (2011). HITS: A history-based intelligent transportation system. International Journal of Data Mining & Knowledge Management Process, 1, 34-46.
• Pan, G., Qi, G., Wu, Z., Zhang, D., & Li, S. (2012). Land-use classification using taxi GPS traces. IEEE Transactions on Intelligent Transportation Systems, 14(1), 113-123.
• Quiros, T.P., Mehndiratta, S.R., 2015. Accessibility Analysis of growth patterns in Buenos Aires, Argentina: density, employment, and spatial form. Transport Research Record, 25,12, 101–109. https://doi.org/10.3141/2512-12.
• Stjernborg, V., Emilsson, U. M., & Ståhl, A. (2014). Changes in outdoor mobility when becoming alone in the household in old age. Journal of Transport & Health, 1(1), 9-16.
• Şenbil, M. (2012). Erişebilirlik. Kentsel Planlama Ansiklopedik Sözlük. Melih Ersoy (Ed.). Ninova Yayınları. 2012. pp 118.
• Yenice, M. (2012). Kentsel yeşil alanlar için mekansal yeterlilik ve erişebilirlik analizi; Burdur örneği, Türkiye. Turkish Journal of Forestry, 13(1),41-47.Dergipark web sitesinden 9 Mayıs 2020 tarihinde erişildi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/tjf/issue/20898/224396
• Deniz, M., Kocaman, E., & Topuz, M. (2018). Turgutlu ilçesinde aile sağlığı merkezlerinin (ASM) konumlarının erişilebilirlik açısından CBS ile analizi-TÜCAUM 30. Yıl Uluslararası Coğrafya Sempozyumu Bildiriler Kitabı, 704-712.
• Stenneth, L., Wolfson, O., Yu, P. S., & Xu, B. (2011). Transportation mode detection using mobile phones and GIS information. In Proceedings of the 19th ACM SIGSPATIAL international conference on advances in geographic information systems (pp. 54-63).
• Elker, C. (2012). Kentsel Ulaşım: Ulaşım Sistemi-Toplu Taşım-Planlama-Polititkalar, T. Kılınçaslan (Ed.). ss. 235-250. İstanbul: Ninova Yayınları.
• Gourdin, K. (2006). Global logistics management: a competitive advantage for the 21st century. Wiley-Blackwell.
• Kırmızı, Z.Z., Kolağasıoğlu, M. Ş., & Çalışkan, F. T. (2012). Kentiçi Ulaşım Terimleri Sözlüğü: Dictionary of Urban Transport Terms. İstanbul: Cinius Yayınları.
• Keleş, R. (1998). Kentbilim Terimleri Sözlüğü. Ankara: İmge Kitabevi.
• Levine, J., Grengs, J. & Merlin, L.A., (2019). From Mobility to Accessibility: Transforming Urban Transportation and Land-Use Planning. Cornell University Press, Ithaca, NY.
• Avner, P. & Lal, S.V., (2016). Matchmaking in Nairobi: the role of land use. In: World Bank Policy Research Working Paper.
• Habitat, U. N. (2016). World cities report 2016: Urbanization and development: emerging futures. Nairobi: UN Habitat.
• UNDP (2016). Sürdürülebilir Kalkınma için Küresel Amaçlar: Amaç 11. Sürdürülebilir Şehirler ve Topluluklar, UNDP Türkiye web sitesinden 15 Mayıs 2020 tarihinde erişildi: https://www.tr.undp.org/content/turkey/tr/home/sustainable-development-goals/goal-11-sustainable-cities-and-communities.html
• Kahn Ribeiro, S., Figueroa, M. J., Creutzig, F., Dubeux, C., Hupe, J., & Kobayashi, S. (2012). Energy End-Use: Transport, International Instute for Applied Systems Analysis web sitesinden 21 Nisan 2020 tarihinde erişildi: https://iiasa.ac.at/web/home/research/Flagship-Projects/Global-Energy-Assessment/GEA_Chapter9_transport_lowres.pdf.
• Litman, T. (2012). Evaluating accessibility for transport planning. Measuring People’s Ability to Reach Desired Goods and Activities. Victoria Transport Policy Institute web sitesinden 21 Nisan 2020 tarihinde erişildi: https://www.vtpi.org/access.pdf, pp.28.
• Litman, T. (2017). Evaluating Transportation Diversity. Victoria Transport Policy Institute web sitesinden 21 Nisan 2020 tarihinde erişildi: https://www.vtpi.org/equity.pdf, pp.24
• Litman, T. (2018). Evaluating Transportation Diversity. Multimodal Planning for Efficient and Equitable Communities, Victoria Transport Policy Institute web sitesinden 21 Nisan 2020 tarihinde erişildi: http://www.vtpi.org/choice.pdf, pp.8.
• Litman, T. (2020). Introduction to Multi-Modal Transportation Planning. Principles and Practices, Victoria Transport Policy Institute web sitesinden 21 Nisan 2020 tarihinde erişildi: https://www.vtpi.org/multimodal_planning.pdf
• Litman, T. (2020). Evaluating Accessibility for Transport Planning: Measuring People’s Ability to Reach Desired Goods and Activities, Victoria Transport Policy Institute web sitesinden 21 Nisan 2020 tarihinde erişildi: https://www.vtpi.org/access.pdf.
• Yüksek Kapasiteli Ulaşım Türlerinin Kıyaslanması, Planitmetro web sitesinden 15 Mayıs 2020 tarihinde erişildi: https://planitmetro.com/2014/05/14/how-do-different-modes-compare/