Piri Reis’in Haritası’nın Ticari Açıdan Önemi ve Özellikleri

Yıl 2013, Cilt: 6 Sayı: 14, 45 - 53, 15.06.2013

Gürol Özcüre

Öz

16. Yüzyıl’da büyük oranda Çin’den İtalya’ya uzanan İpek Yolu üzerinde gerçekleşen dünya ticareti, Akdeniz’in fethedilmesiyle Osmanlıların kontrolüne girmeye başlayınca, dünyanın düz değil yuvarlak olduğunun keşfedilmesiyle, Avrupalılar devamlı batıya giderek Hint ve Çin’den gelen mallara daha kolay ulaşabilecekleri rotalar aramaya başladılar. Devamlı batıya dümen kırarak, “Yedi İklim Dört Bucak” Hindistan Rotası aramalarının asıl nedeni elbette ucuz ve karlı mallara ulaşabilecekleri Osmanlı’nın kontrolünde olmayan yeni bir deniz yolu bulmaktı. Böylece, zenginlik ve ticaret bu keşif çabalarının itici gücü haline geldi. Çünkü, bu seferler o zamanın ünlü kraliyet ailelerince finanse ediliyor ve seferlerden elde edilen maliyetin 4 katına ulaşıyordu. Sonunda, Kristof Kolomb, 1492’de yeni kıta, Amerika’ya ulaştı. Ancak, karşılaştığı Amerikan Yerlilerini Hintli sanıyordu. Çünkü, vardığı yerin Hindistan olduğunu sanıyordu. Elbette Osmanlıyı bu şekilde devre dışı bırakmaya dönük deniz keşifleri ve ticaret yolları arayışları karşısında Osmanlıların da denizcilikte onlarla rekabet içinde olduğunu görüyoruz. Osmanlıyı Avrupa devletleri karşısında gerileten de bu yeni deniz yolları keşifleri sayesinde, Avrupa’ya getirilen değerli ticaret mallarının, kıymetli madenlerin ve kölelerin oluşturduğu gemilerle getirilen zenginlikti. İşte bu rekabetin sonunda üstün gelen Avrupalılar ile Osmanlı arasındaki deniz savaşları Piri Reis’in de hayatına mal olmuştur. Piri Reis’in Portekizliler ile Hürmüz Boğazı’nda geçen savaş ve mücadelesini bu yazının sonunda bulacaksınız.