Türkiye’de Çevresel Etki Değerlendirmesi ve Stratejik Çevresel Değerlendirme Uygulaması Üzerine Genel Bir Değerlendirme

Yıl 2018, Cilt: 11 Sayı: 1, 29 - 43, 15.03.2018

Hakan Yaş

Öz

Çevresel
etki değerlendirmesi önceleri “fayda – maliyet analizinin” bir parçasıyken,
daha sonra fayda maliyet analizi çevresel etki değerlendirmesinin bir parçası
haline gelmiştir. Çıkış noktası Amerika Birleşik Devletleri olan çevresel etki
değerlendirmesi sürdürülebilir kalkınmanın ve çevre politikalarının uygulama
araçlarından biridir. Uluslararası örgütler nezdinde yapılan pek çok
toplantılarla sürdürülebilir kalkınma bağlamında çevre politikaları belirlenmiş
ve bunların uygulama araçlarından birinin de çevresel etki değerlendirmesi
olduğu belirtilmiştir.

Çevresel etki değerlendirmesi hızlı kalkınma süreci nedeniyle Türkiye
çevre mevzuatına geç girmiştir. Stratejik çevresel değerlendirmeye ilişkin
yönetmelik ise ancak 2017 yılında yürürlüğe girebilmiştir. Avrupa Birliği
üyelik süreci içerisindeki Türkiye, Avrupa Birliği çevresel etki ve stratejik çevresel
değerlendirme mevzuatına da uyum göstermek durumundadır. Bu bağlamda bu
çalışmada Türkiye’deki uygulamayla birlikte, Avrupa Birliği çevresel etki ve
stratejik çevresel değerlendirme yönergelerine de yer verilmiştir. Yapılan
incelemelerde Türkiye’nin Avrupa Birliği sürecinde, çevresel etki ve stratejik
çevresel değerlendirme konusunda yeterli uyumu sağladığı sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Çevresel etki değerlendirmesi, stratejik çevresel değerlendirme, çevresel etki değerlendirme yöntemleri, Avrupa Birliği çevre mevzuatı

A General Review On The Implementation Of The Environmental Impact Assessment And Strategic Environmental Assessment In Turkey

Öz

Environmental impact assessment was
formerly a part of cost – benefit analysis. Later, cost – benefit analysis has
become a part of environmental impact assessment. Environmental impact
assessment of which origin is USA is one of the implementation tool of both
sustainable development and environmental politics. Environmental politics have
been determined in the context of sustainable development with many meetings
gathered by international organizations and hereby these meetings it has been
stated that one of the implementation tool of those politics is environmental
impact assessment.

Environmental impact assessment has
been come into force late due to rapid development in Turkey. Bylaw on
strategic environmental assessment, however, has been able to be adopted in
2017. Turkey, who is in the European Union membership process, also must comply
with EU environmental impact and strategic environmental assessment
legislation. In this context, directives of European Union legislation on
environmental impact and strategic environmental assessment have been given
along with the implementation in Turkey. In consequence of the research, we
make out that Turkey has complied with European Union requirements on
environmental impact and strategic environmental assessment.

Anahtar Kelimeler

Environmental impact assessment, strategic environmental assessment, methods of environmental impact assessment, European Union legislation on environment

Kaynakça

• Curi, K. (1985). Çevresel Etki Değerlendirmesine Genel Bir Bakış ve Türkiye’deki Yeri. O. Uslu, A. Müezzinoğlu, & A. Türkman içinde, Çevre ’85 Çevresel Etki Değerlendirmesi. İzmir: Atatürk Kültür Merkezi.
• Erickson, P. (1994). A Practical Guide To Environmental Impact Assessment. London: Academic Press Inc.
• Çevre ve Şehircilik Bakanlığı. (2005, Mayıs 31). Yeterlik Belgesi Verilen Kuruluşlar. http://www.cedgm.gov.tr/firmayeterlik.htm
• Çevre ve Şehircilik Bakanlığı. (2018, 1 18). Yeterlik Belgesi Verilen Kuruluşlar. Çevresel Etki Değerlendirmesi, İzin ve Denetim Genel Müdürlüğü: http://eced.csb.gov.tr/ced/jsp/global/firmalar.htm
• Çevresel Etki Değerlendirmesi, İzin ve Denetim Genel Müdürlüğü. (2013). Çevresel Etki Değerlendirmesi: Etkiler - Önlemler. Ankara: Çevre ve Şehircilik Bakanlığı.
• Jain, R. K., Urban, L. V., & Stacey, G. S. (1977). Environmental Impact Analysis: A New Dimension in Decision Making. New York: Van Nostrand Reinhold.
• Kazancı. (2018, Ocak 29). Danıştay Kararları. Kazancı İçtihat Bilgi Bankası: http://www.kazanci.com/kho2/ibb/giris.htm
• Marriott, B. B. (1997). Practical Guide to Environmental Impact Assessment. New York: McGraw Hill.
• Ortolano, L. (2008). Policy-Level Strategic Environmental Assessments: Process Integration and Incentives of Policy Proponents. K. Ahmed, & E. Sanchez-Triana içinde, Strategic Environmental Assessment for Policies (s. 11-36). Washington: The World Bank.
• Özer, A. Ö., Arapkirlioğlu, K., & Erol, C. (1996). Plâncı Gözüyle Sürdürülebilir Kalkınma, Çevre ve Çevresel Etki Değerlendirmesi. Ankara: TMMOB Şehir Plancıları Odası.
• The European Parliament and The Council of The European Union. (2001, July 21). Directive 2001/42/EC on the assessment of the effects of certain plans and programmes on the environment. Official Journal of the European Communities: http://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=CELEX:32001L0042
• Salihoğlu, I. (1991). Çevresel Etki Değerlendirmesi. Çevresel Etki Değerlendirmesi Semineri. Ankara: DSİ Genel Müdürlüğü Basımevi.
• T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı. (2018, Ocak 29). ÇED Uygulamaları. ÇED İzin ve Denetim Genel Müdürlüğü: http://ced.csb.gov.tr/ced-uygulamalari-i-82207
• The European Parliament and The Council of European Union. (2014, April 25). Directive 2011/92/EU on the assessment of the effects of certain public and private projects on the environment. Informal consolidated version: http://ec.europa.eu/environment/eia/pdf/EIA_Directive_informal.pdf
• Bekhechi, M. A., & Mercier, J. R. (2002). The Legal And Regulatory Framework For Environmental Impact Assessments: A Study of Selected Countries In Sub – Saharan Africa. Washington: The World Bank.
• The World Bank. (1991). Environmental Assessment Sourcebook: Policies, Procedures and Cross – Sectoral Issues (Cilt I). Washington: The World Bank.
• UNEP. (1996). Environmental Impact Assessment: Issues, Trends And Practice. Nairobi: United Nations Environment Programme.
• Uslu, O. (1996). Çevresel Etki Değerlendirmesi (Cilt 111). Ankara: Türkiye Çevre Vakfı Yayınları.
• Biswas, A. K., & Geping, Q. (1987). Environmental Impact Assessment for Developing Countries (Cilt 19). London: The United Nations University.
• Canter, L. W. (1977). Environmental Impact Assessment. New York: McGraw - Hill.
• Canter, L. W. (1996). Environmental Impact Assessment (2. b.). New York: McGraw - Hill.
• Clark, B. D. (1984). Perspectives On Environmental Impact Assessment: Proceedings Of The Annual Training Courses On Environmental Impact Assessment. Boston: D. Reidel Pub. Co.