Urban Identity Component of Denizli

Yıl 2018, Cilt: 11 Sayı: 3, 459 - 473, 15.09.2018

Gizem Erdoğan Seçil Çorbacıoğlu Akay

Öz

Throughout
history, settlement struggles have in common the common features, the
characteristics of the society and the environment. When looking at the common
characteristics of cities and settlements, each settlement is unique; history,
culture, architecture and identity. The fact that the cities have different
sub-regions, different human resources, different historical backgrounds and
different physical features shapes the identity of the city. The
differentiation of these characteristics leads to the end value of identity.
Historical and architectural features are the most important elements
reflecting the material and moral values that we have today, which are the
identities we have acquired throughout history. Urban identity; is the effect
that urban components have on the people as a whole. The literature discusses
the urban components for a long time and groups them in different ways in the
light of the debates, and today urban identity; environmental and social identities.

This
study was formed from the question "What are the identity components of
the cities?". In this framework, the city has to live in historical and
spatial context and to reveal the constituents of urban identity in the
development process. For this purpose, Hierapolis Ancient City, known as the
gateway to the underworld, and the historic core of the city of Denizli, which
is one of the famous and rich trade, textile towns of the time and which houses
the ancient city of Leodikia on the way to Syria, was chosen as the study
topic. The study is based on the hypothesis that "Kaleiçi / Bayramyeri
district carries the components of the urban identity of the Denizli ".
The study's method of research; edited in two stages. In the first stage, a
literature survey was conducted to answer questions about the identity of
cities and the identity components of cities and and the establishment of the
identity components of cities. In the second stage, this framework was
questioned on the case study area. For this purpose, visual analyzes
(photographs, maps, observations) were carried out and the analyzes made were
evaluated.

It
is thought that this study will contribute to the literatüre in terms of
researching the identity of the city. It is thought that the examination of the
Kaleiçi / Bayramyeri area, which forms the historical center of Denizli and is
the first settlement area, in terms of identity components will facilitate the
application of the city to planners and decision makers and will raise awareness
about the brand value of the city.

Anahtar Kelimeler

Urban Identity, Urban Culture, Denizli, Kaleiçi-Bayramyeri district

Denizli'de Kent Kimliği Bileşenleri

Öz

Tarih boyunca süren yerleşme çabaları kendi
içinde ortak özellikler barındırmakta, toplumun ve çevrenin özelliklerini
benimsemektedir. Kentlerin ve yerleşmelerin ortak özelliklerine bakıldığında
her yerleşmenin kendine özgü; tarihini, kültürünü, mimarisini, kimliğini
yansıtan bir yapısı bulunmaktadır. 
Kentlerin farklı alt bölgelere, farklı insan kaynaklarına, farklı tarihi
geçmişe ve farklı fiziksel özelliklere sahip olması kentin kimliğini
şekillendirmektedir. Bu özelliklerin farklılaşması sonucu kimlik değeri ortaya
çıkmaktadır. Tarih boyunca edindiği kimliği oluşturan geçmişten bugüne sahip
olduğu maddi manevi tüm değerleri, yansıtan en önemli unsurlar ise tarih ve
mimari özellikleridir. Kent kimliği; kent bileşenlerinin bütüncül olarak,
kişiler üzerinde oluşturduğu etkidir. Literatür kent bileşenlerini uzun
zamandır tartışmakta ve tartışmalar ışığında farklı şekillerde gruplandırmakta
ve günümüzde kentsel kimliği; çevresel ve toplumsal kimliğin birlikteliğiyle
ele almaktadır.

Bu çalışma, “Kentlerin kimlik bileşenleri
nelerdir?” sorusundan yola çıkarak oluşturulmuştur. Bu çerçevede kentin
tarihsel ve mekânsal bağlamda yaşamış olduğu gelişme sürecinde kentsel kimliği
oluşturan bileşenleri ortaya koymaktır. Bu amaç doğrultusunda ölüler ülkesine
geçiş kapısı olarak bilinen Hierapolis Antik Kenti ve dönemin ünlü ve zengin
ticaret, dokuma kentlerinden olan ve Suriye yolu üzerinde bulunan Leodikya
Antik Kentini barındıran Denizli kentinin tarihi çekirdeği çalışma konusu
olarak seçilmiştir. Çalışma “Kaleiçi/Bayramyeri bölgesi Denizli kentinin kent
kimliğini oluşturan bileşenleri taşımaktadır” hipotezi üzerine kurgulanmıştır.
Çalışmanın araştırma yöntemi; iki aşamada kurgulanmıştır.  Birinci aşamada kentlerin kimliği ne demektir
ve kentlerin kimlik bileşenleri nelerdir sorularının cevaplanmasına yönelik
literatür araştırması gerçekleştirilmiş ve kentlerin kimlik bileşenlerinin
ortaya konulmasına dair bir çerçeve oluşturulmuştur. İkinci aşamada ise çalışma
alanı üzerinde bu çerçeve sorgulanmış, bu amaçla görsel analizler (fotoğraf,
harita, kişisel gözlem) gerçekleştirilmiş ve yapılan analizler
değerlendirilmiştir.

Bu çalışmanın, kent kimliğinin araştırılması
açısından literatüre katkı sağlayacağı düşünülmektedir. Denizli tarihi
merkezini oluşturan ve ilk yerleşim bölgesi olan Kaleiçi/Bayramyeri bölgesinin
kimlik bileşenleri bağlamında irdelenmesi ile kent plancılara ve karar
alıcılara uygulama açısından kolaylık sağlayacak, kentin marka değeri konusunda
farkındalık yaratacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Kent kimliği, Kent Kültürü, Denizli, Kaleiçi-Bayramyeri bölgesi

Kaynakça

• Kitaplar: İNCEOĞLU, N. (2000). Geleneksel Türk Mimarisi Denizli. İstanbul: Tasarım Yayın Grubu.
• LYNCH K., 1961, The Image of the City, MIT Press, Cambridge, MA (1961).
• KELEŞ, R., 2006. Kentleşme Politikası, İmge Kitabevi, 10:795, Ankara.
• PERRY, D. C., & LIGGETT, H. (Eds.). (1995). Spatial Practices: Critical explorations in social/spatial theory. Sage Publications.
• ROBINETTE G.,1977; Landscape Planning for Energy Conservation. Environment Design Press, Reston, Virginia.
• TEKELİ, İ. (1991). “Bir Kentin Kimliği Üzerine Düşünceler”, Kent Planlaması Konuşmaları, Ankara: TMMOB Mimarlar Odası Yayını, s. 79-89.
• YAYINOĞLU, P. E., & SUSAR, F. (2008). Kent: Görsel kimlik ve iletişim. Umuttepe Yayınları.
• Makaleler:
• AKTAŞ, A. (2016). Göç ve Modernleşme Bağlamında Siit’te Değişen Kent Kimliği, Siirt Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Cilt: 3, Sayı:2., s. 79-100.
• AYYILDIZ, S., & ERTÜRK, F. (2017). Kentsel Kimlik Bileşenleri İle Yerel Kimliğin İzlerini Sürmek: Kapanca Sokak Örneği. Journal of Architectural, 2(1), 65-88.
• AVŞAR, Ö. B. (2014). Denizli Geleneksel Konut Mimarisinin Değişim Sürecinin Altıntop Mahallesi Örneğinde İrdelenmesi. Artium, 2(2).
• AVŞAR, Ö. B. (2017) Denizli’nin sivil mimarlık mirası üzerine bir değerlendirme, Arkitera.
• BAKIRDAŞ, M. T. (2014)Yaşayan Bellekte Denizli yüksek lisans tezi, Pamukkale üniversitesi, Sosyal Bilimler).
• BAYRAMOĞLU, E., & ÖZDEMİR, B. (2012). Trabzon kent merkezi, uzun sokak kentsel donatı elemanlarının kent kimliği açısından değerlendirilmesi. Kastamonu Üniversitesi, Orman Fakültesi Dergisi, 12(2), 182-191.
• BELL, D. A., & DE-SHALIT, A. (2011). The Spirit of Cities, Why the Identity of a City Matters in a Global Age. Pinceton: Princeton University Press.
• CAN, N., 1996. Kent Kimliği. Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Yönetimi Anabilim Dalı Yönetim Bilimi Bilim Dalı, Yüksek Lisan Tezi, Ankara.
• CHESHMEHZANGI, A. (2015). Urban Identity as a Global Phenomenon: Hybridity and Contextualization of Urban Identities in the Social Environment. Journal of Human Behaviour in the Social Environment, 5, 391-406.
• ÇÖL DEMİRSEREN Ş., 1998, Kentlerimizde Kimlik Sorunu ve Günümüz Kentlerinin Kimlik Derecesini Ölçmek İçin Bir Yöntem Denemesi, Mimar Sinan Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi.
• DAĞ, V., & MANSURĞLU, S. (2017). Korunan alanlarda çevre sorunlarının değerlendirilmesi: Pamukkale özel çevre koruma bölgesi, Artvin Çoruh Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 18 (2), 109-120. DOI: 10.17474/artvinofd.296529.
• DENİZ, K. (2004). Konya'da farklı üç kentsel mekanda kent kimliği üzerine bir araştırma, Selçuk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, Konya.
• ERKAN, N.,Ç., 1996. Çevresel Psikoloji Bağlamında Çevresel İmaj ve Beşiktaş Meydanı Örneği. Yıldız Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• EKTİREN, M. (2017) Kent Meydanlarının Kent Kimliği İle İlişkisi. Kent Akademisi, 10(30), 240-254.
• ERKÖK, F. (2002). Kentsel bileşenleri ve kıyı kenti kimliği bağlamında İstanbul’un öznel ve nesnel değerlendirmesi, İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, İstanbul.
• EVANS, B., McDONALD, F., & RUDLIN, D. (2011). Urban Identity. Abingdon: Routledge.
• GÜLER, T., ŞAHNAGİL, S., & GÜLER, H. (2016). Kent Kimliğinin Oluşturulmasında Kültürel Unsurların Önemi: Balıkesir Üzerine Bir İnceleme. Paradoks Ekonomi, Sosyoloji ve Politika Dergisi, 11(3).
• KODAL, G., & DEMİREL, Ö. (2014). Trabzon Kenti Ortahisar Bölgesi Tarihi Aksının Kent Kimlik Bileşenleri Açısından Değerlendirilmesi. Uluslararası Hakemli Tasarım ve Mimarlık Dergisi, 1(1)
• HALAÇ, H. H., YILDIRIM, Ö. C., & KALAK, M., (2018), DENİZLİ HULUSİ ORAL EVİ YAPISAL BOZULMALAR VE KORUMA SORUNLARI. Al-Farabi Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 2(1), 11-31.
• İLGAR, E. (2008). Kent kimliği ve kentsel değişimin kent kimliği boyutu: Eskişehir Örneği. Anadolu Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Mimarlık Ana Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi.
• KAYPAK, Ş. (2010). Antakya'nın Kent Kimliği Açısından İrdelenmesi/Examınatıon Of Antakya In Terms Of Urban Identıty. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(14).
• KISAKÜREK, Ş., & BAYAZIT, E. Kahramanmaraş Kenti Örneği’nde Kent Kimliği ve Kentsel Donatı Elemanları, Turkish Journal of Forest Science, 2(1), 49-59.
• KİPER P. (2006), Kent Kimliğinin Korunmasında Planlamanın Rolü, http://21inciyuzyilicinplanlama.org/wp-content/uploads/2016/08/Perihan-Kiper 02.06.2016.pdf, Erişim, Haziran 2018.
• KODAL G., & Demirel, Ö. (2014). Trabzon Kenti Ortahisar Bölgesi Tarihi Aksının Kent Kimlik Bileşenleri Açısından Değerlendirilmesi. Uluslararası Hakemli Tasarım ve Mimarlık Dergisi, 1(1).
• KÖSEOĞLU, N., “Kültür/Kimlik Üzerine”, Türkiye Günlüğü, Sayı 33, Mart / Nisan 1995, s. 43.
• KÖYLÜ, P., KİPER, T., 2007. Kent Kimliğini Oluşturan Değerler ve Kimliksizleşme Üzerine Örneklemeler. Peyzaj Mimarlığı 3. Kongresi, 42-49, Antalya.
• KUTLU, R., MANAV, B., & ERTÜRK, Z. (2011). İstanbul Kıyı Mimarisinin Görsel Matris Üzerinden Kimlik İncelemesi, The Turkish Online Journal of Design Art and Communication, 1(2).
• LALLI, M., 1992, Urban Related Identity: Theory, Measurement and Empirical Findings. Journal of Environmental Psychology, 12, 285–303
• LEWICKA, M. (2008). Place Attachment, Place Identity and Place Memory: Restoring the Forgotten City Past. Journal of Environmental Psychology, 28, 209-231. https://doi.org/10.1016/j.jenvp.2008.02.001
• MARIM, R.E. (2000). Eski Denizli Evleri Denizli Geleneksel Konut Mimarisinin Şehrin Gelişimi ve Değişimiyle Oluşan Yeni Yapısı. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Yıldız Teknik Üniversitesi.
• NIENTIED, P. (2018). Hybrid Urban Identity—The Case of Rotterdam. Current Urban Studies, 6(01), 152.
• OCAKÇI, M., (1995). Şehir Kimliği ve Çevre İlişkileri, Kent ve Çevre Planlamaya Ekolojik Yaklaşım, 17. Dünya Şehircilik Günü Kolokyumu, 163-170, İstanbul.
• OKTAY, D. (2002). The quest for urban identity in the changing context of the city: Northern Cyprus. Cities, 19(4), 261-271.
• ÖNEM, B., KILINÇASLAN, İ. (2005) “Haliç Bölgesinde Çevre Algılama ve Kentsel Kimlik”, İTÜ Dergisi/ Mimarlık, Planlama ve Tasarım, Cilt:4 Sayı:1, 115-125.
• ÖNEZ, Z. (2008). Özel Çevre Koruma Bölgeleri Yönetim Sorunları Kapsamında: Pamukkale Özel Çevre Koruma Bölgesi. Akademik İncelemeler Dergisi, 3(1).
• ÖNEZ, M., GÖKGÖZ, A., HORVATINčić, N., & BAREšIć, J. (2006, January). The Guney Tufa Waterfall as Geological Heritage, Denizli: Geological Properties, and Suggestions on Sustainable Use and Protection. In 59th Geological Congress of Turkey.
• PROSHANSKY, H. M., FABIAN, A. K., & KAMINOF, R., “Place Identity: Physical World Socialization of the Self”, Journal of Environmental Psychology, 3, 1983, 57-83.
• SAĞLIK, A., ALKAN, Y., KELKİT, A., DEVECİOĞLU, E., SAĞLIK, E., (2016) Meydanların kent kimliği üzerine etkileri: Çanakkale iskele meydanı, TMD Uluslararası Hakemli Tasarım ve Mimarlık Dergisi, Sayı: 7, 1-12, Doi: 10.17365/TMD.2016716513
• SARBIN, T. R., 1983, “ Place Identity as A Component of Self: An Addendum”, Journal of Environmental Psychology, 3 / 4, 337-342.
• SCANNEL, L., & GIFFORD, R. (2010). Defining Place Attachment: A Tripartite Organizing Framework. Journal of Environmental Psychology, 30, 1-10. https://doi.org/10.1016/j.jenvp.2009.09.006
• SELVİ ÜNLÜ, T. Kent Kimliğinin Oluşumunda Kentsel Bellek ve Kentsel Mekân İlişkisi: Mersin Örneği. Planlama Dergisi, 27(1), 75-93.
• SÜLÜK, K., Nural, S., & TOSUN, İ. (2013). Sulak Alanlarda Halkın Çevre Bilincinin Değerlendirilmesi: Işıklı Gölü Örneği. EJOSAT: European Journal of Science and Technology, Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi, 1(1), 7-11.
• ŞAHİN, E., DOSTOĞLU, N., 2007. Kentsel Mekan Tasarımında Doğal Verilerin Kullanımı. Uludağ Üniversitesi, Mühendislik Mimarlık Fakültesi, 12 (1): 29-40.
• TOPÇU, K. (2011). Kent kimliği üzerine bir araştırma: Konya örneği. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 8(2), 1049-1072.
• TURGUT, H., ÖZALP, A. Y., & ERDOĞAN, A. (2012). Artvin ilinde doğal çevrenin kent kimliğine etkileri. Turkish Journal of Forestry, 13(2), 172-180.
• ÜNLÜ, T. S., 2017, Kent Kimliğinin Oluşumunda Kentsel Bellek ve Kentsel Mekan İlişkisi: Mersin Örneği The Relation Between Urban Memory and Urban Space on Evolution of Urban Character: Case of Mersin, Planlama 2017; 27(1):75–93 | doi: 10.14744/planlama.2017.06078.
• YAVUZÇEHRE, P. S. (2010). Kentsel mekân kullanımında değişim: Denizli Kenti örneği (Doctoral dissertation, Sosyal Bilimler).
• YOUNG, C., & KACZMAREK, S. (2008). The socialist past and postsocialist urban identity in Central and Eastern Europe: The case of Łódź, Poland. European Urban and Regional Studies, 15(1), 53-70.
• Yurt Ansiklopedisi, (2003). Istanbul. Anadolu Yay, 2926.
• ZORLU, T., AYDINTAN, E., & ENGİN, E. (2010). Kent Kimliği: Tanjant ve Karadeniz Sahil Yollarının Trabzon Kent Kimliğine Etkileri. Mimarlık Dergisi, 352.
• Web siteleri:
• http://www.denizliguncel.com/kent/denizlinin-renkli-ve-eski-10-cok-guzel-fotografi-h2865.html, Erişim Haziran 2018