Söke (Aydın) Kenti Aktif Açık-Yeşil Alanlarının Yeterliliğinin İncelenmesi

Yıl 2021, Cilt: 14 Sayı: 2, 374 - 388, 15.06.2021

Hamide Köşe , Barış Kara

https://doi.org/10.35674/kent.894731

Cited By: 8

Öz

Kentsel açık-yeşil alanlar, kente doğal yaşamı getiren, sakinlerin nefes almasını sağlayan, olumlu fiziksel ve psikolojik etkiye sahip alanlardır. Kentlerdeki açık-yeşil alanların dağılımının ve büyüklüğünün belirlenmesi, gelişmekte olan şehirlerdeki açık-yeşil alanların planlanmasına önemli katkı sağlayacaktır. Araştırma kapsamında Söke kentindeki (Aydın) aktif açık-yeşil alanların mahallelere göre sayısal ve mekânsal dağılımı ve kişi başına düşen aktif açık-yeşil alan büyüklükleri incelenmiştir. Söke kentinde 62 adet aktif açık-yeşil alan tespit edilmiştir. Kemalpaşa mahallesinde 2,82 m2 ile en fazla aktif açık-yeşil alan bulunurken, Fevzipaşa mahallesinde 0,56 m2 ile en az kişi başı aktif açık-yeşil alan bulunmuştur. 8 mahallenin aktif açık-yeşil alanları esas alınarak kentin aktif açık-yeşil alan varlığı analiz edilmiştir. Kentte kişi başı aktif açık-yeşil alan 1,82 m2 olarak belirlenmiştir. 3194 sayılı İmar Kanunu’nda tanımlanan 10 m2/kişi aktif açık-yeşil alanın Söke mahallelerinde ve tüm kentte sağlanmadığı ortaya çıkmıştır. Araştırma sonucunda imar planında yer alan aktif açık-yeşil alanlar hesaplanmış ve kentte kişi başı 13,41 m2 olarak bulunmuştur. Bu değer ile Söke kentinin Yönetmeliğe göre kişi başı aktif açık-yeşil alanı karşılayacağı belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Sağlıklı kent, açık-yeşil alan, yeterlilik, standard, Söke

Investigation of Adequacy of Soke (Aydin) City Open-Green Spaces

Öz

Urban open-green spaces are areas that bring natural life into the city, allow the inhabitants to breathe and have a positive physical and psychological impact. Determining the distribution and size of the open-green spaces in the city will contribute significantly to the planning of the open-green spaces in developing cities. Within the research, the numerical and spatial distribution of active open-green spaces in Soke city (Aydin) according to neighborhoods and the size of active open-green spaces per person were examined. 62 active open-green spaces have been identified in the city of Soke. The active open-green area per person has been found in the Kemalpaşa neighborhood with a maximum of 2.82 square meters and at least 0.56 square meters in Fevzipaşa neighborhood. By combining the date of 8 neighborhoods, the existence of active open-green spaces of the city was analyzed. The active open-green area per person in the city has been determined as 1.82 square meters. It has been revealed that the 10 square meter/person active open-green area defined in the ‘’zoning Law No.3194’’ is not provided in the neighborhoods of Soke and the whole city. As a result of the study, the active open-green spaces in the master development plan were calculated and found to be 13.41 square meters. According to the regulation, it was determined that it would meet the active open-green area per person.

Anahtar Kelimeler

Healthy city, open-green space, adequacy, standard, Söke

Kaynakça

• AKSOY, Y., TURAN, A.Ç. ve ATALAY, H. (2009). İstanbul Fatih İlçesi Yeşil Alan Yeterliliğinin Marmara Depremi Öncesi ve Sonrası Değerleri Kullanılarak İncelenmesi. Uludağ University Journal of The Faculty of Engineering, 14(2):137-150.
• ALBAYRAK, B. (2006). Çorum Kenti Mevcut Alan Kullanım Kararları ve Açık-Yeşil Alan Verilerinin Değerlendirilmesi Üzerinde Bir Araştırma. Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Peyzaj Mimarlığı Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• AYTAŞ, İ. (2017). Çankırı Kentsel Açık-Yeşil Alan Sisteminin Belirlenmesi. Çankırı Karatekin Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Orman Mühendisliği Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Çankırı.
• BROWN, G., SCHEBELLA, M.F. and WEBER, D. (2014). Using Participatory GIS To Measure Physical Activity and Urban Park Benefits. Landscape and Urban Planning, 121:34-44.
• ÇAY, R. ve KARAKAYA AYTİN, B. (2020). Kentsel Açık ve Yeşil Alan Varlığının Eski ve Yeni Yerleşim Bölgeleri Üzerinden Okunması: Edirne Örneği. Uluslararası Sosyal Bilimler Akademi Dergisi, (4):1084-1102.
• DOYGUN, H. ve İLTER, A.A. (2007). Kahramanmaraş Kentinde Mevcut ve Öngörülen Aktif Yeşil Alan Yeterliliğinin İncelenmesi. Ekoloji Dergisi, 16(65):21-22.
• DURMUŞ, S. (1997). Peyzaj Planlamada Proje ve Uygulama Tekniğinin Gelişimi Üzerine Bir Araştırma. Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Peyzaj Mimarlığı Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• EŞBAH, H. (2006). Aydın'da Kent Parklarının Bazı Ekolojik Kalite Kriterleri Yönünden İrdelenmesi. Ekoloji, 58:42-48.
• ETLİ, B. (2002). Edirne İli Merkez İlçe Yeşil Alan Sisteminin Peyzaj Mimarlığı İlkeleri Yönünden İrdelenmesi. Trakya Üniversitesi Bilimsel Araştırmalar Dergisi B Serisi Fen Bilimleri, 3(1):47-59.
• GOLD, S.M. (1980). Recreation Planning and Design. McGraw-Hill Book Company, 322 pp., New York.
• GÜL, A. ve KÜÇÜK, V. (2001). Kentsel Açık-Yeşil Alanlar ve Isparta Kenti Örneğinde İrdelenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 2(1):27-48.
• HILMERSEIMER, H. (1955). The Nature of Cities: Origin, Growth, and Decline; Pattern and Form; Planning Problems. Paul Theobald & Co., 286 pp., Chicago, USA.
• KELOĞLU, E. ve KARABACAK, K. (2020). Ankara İli Keçiören İlçesi'nde Açık Yeşil Alanlarının Değerlendirilmesi. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, 60(2):776-802.
• KİZİROĞLU, A.M. (2017). Türkiye'nin Nüfus Değişimine Göre İl Bazında Kentleşmesine Bir Bakış (1965-2014). Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, 9(16), 153-183.
• KOÇ, B. (2019). Giresun Kent Merkezindeki Açık Yeşil Alan Durumunun İrdelenmesi. Ordu Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Peyzaj Mimarlığı Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Ordu.
• KOÇAN, N. ve İBİŞ, Ş. (2020). Çankırı İli Kentsel Açık Yeşil Alan Varlığının Belirlenmesi ve Geliştirilmesi Üzerine Bir Araştırma. Ordu Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Dergisi, 10(2):154-163.
• KUTER, N. (2007). Çankırı Kenti Açık ve Yeşil Alan Varlığı İçinde Tarihi Kent Merkezinin Kentsel Peyzaj Tasarımı Açısından Değerlendirilmesi. Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Peyzaj Mimarlığı Anabilim Dalı, Doktora Tezi, Ankara.
• MENTEŞE, S. (2019). Bilecik Şehir Merkezinde Kentsel Açık-Yeşil Alanların Değerlendirilmesi. Uluslararası Sosyal ve Beşerî Bilimler Araştırma Dergisi, 6(33):373-379.
• PAMAY, B. (1978). Kentsel peyzaj planlaması. İ.Ü. Orman Fakültesi Yayınları, No: 2487–265, 95 sy, İstanbul.
• ROMAGOSA, F. (2018). Physical Health in Green Spaces: Visitors’ Perceptions And Activities in Protected Areas Around Barcelona. Journal Of Outdoor Recreation And Tourism, 23:26-32.
• T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI (2011). Fiziksel Aktivite. T.C. Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü Sağlıklı Beslenme ve Hareketli Hayat Dairesi Başkanlığı. https://hsgm.saglik.gov.tr/tr/fiziksel-aktivite/ulkemizde-durum.html#:~:text=Sa%C4%9Fl%C4%B1k%20Bakanl%C4%B1%C4%9F%C4%B1%20taraf%C4%B1ndan%202011'de,ciddi%20boyutlarda%20oldu%C4%9Funu%20ortaya%20koymaktad%C4%B1r. (Erişim Tarihi: 01.05.2021)
• TÜİK (2020). Türkiye İstatistik Kurumu, Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Adrese-Dayali-Nufus-Kayit-Sistemi-Sonuclari-2020-37210 (Erişim Tarihi: 15.12.2020)
• YAVUZ, A. ve EMİNAĞAOĞLU, Z. (2007). Artvin Kentinde Yeşil Alanların Yeterlilik Bakımından İrdelenmesi. TMMOB Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası Ulusal Coğrafi Bilgi Sistemleri Kongresi, KTÜ, Trabzon.
• YAZICI, K. ve GÜLGÜN ASLAN, B. (2017). Açık-Yeşil Alanlarda Dış Mekân Süs Bitkilerinin Önemi ve Yaşam Kalitesine Etkisi; Tokat Kenti Örneği. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 54(3):275-284.
• YAZICI, K. ve ÜNSAL, T. (2019). Kentsel Yaşam Kalitesi Açısından Süs Bitkilerinin Önemi; Tokat/Merkez-Yeşilırmak Örneği. Ziraat Mühendisliği, (367), 66-76.
• YÜCESU, Ö., KORKUT, A. ve KİPER, T. (2017). Kırklareli Kent Merkezinin Açık ve Yeşil Alanların Analizi ve Bir Sistem Önerisi. Artium, 5(2):22-37.