Çanakkale Sarıçay ve Yakın Çevresinde Ekolojik Tasarım Önerileri

Yıl 2021, Cilt: 14 Sayı: 3, 578 - 592, 15.09.2021

Alper Sağlık , Fatoş Kartal , Dilan Şenkuş , Merve Temiz

https://doi.org/10.35674/kent.937164

Cited By: 1

Öz

Ekolojik peyzaj tasarımı, doğanın model olarak alındığı, doğala yakın tasarımı hedefleyen bir yaklaşımdır. Sürdürülebilir bir yaşam alanı oluşturmak ekolojik peyzaj tasarımının temel amacıdır. Dolayısıyla insan etkisiyle ortaya çıkarılan tasarımın, doğal alanla bir bütün haline gelebilmesini sağlamak amacıyla ekolojik tasarım uygulanmalıdır. Bu çalışma, Çanakkale kenti açısından önemli bir ekolojik kaynak olan Sarıçay Nehri ve yakın çevresini kapsamaktadır. Bu çalışma ile Çanakkale kenti için önemi bir doğal kaynak olan Sarıçay Nehri ve yakın çevresinin ekolojik açıdan potansiyelinin ortaya koyulması ve değerli bir duruma getirilmesi amaçlanmaktadır. Bu bağlamda Sarıçay Nehri ve yakın çevresi; ekolojik ilkeler açısından sulak alanlar, sert zeminler, bitkisel öğeler, çöp kutuları ve alan kullanımları başlıkları altında incelenmiştir. Çalışma alanı, ekolojik peyzaj tasarımı kriterleri doğrultusunda incelendiğinde bu kriterleri karşılamadığı tespit edilmiştir. Alanda, sulak alanların bakımsız ve kirli olduğu, sert zeminlerin alana oldukça hâkim olarak ısı adaları yarattığı, bitkisel tasarımların oldukça yetersiz ve kopuk olduğu, çöp kutularında kullanılan yapı malzemelerinin alana entegre edilmemiş olduğu, alan kullanımlarının tek bir noktada toplanmış olması gibi sorunlar saptanmıştır. Çalışma alanı ile benzerlik gösteren Seine Nehri ekolojik potansiyel olarak karşılaştırılmış ve sorunlara yönelik çözüm önerileri getirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Ekolojik peyzaj tasarım, Kıyı alanları, Sarıçay, Sürdürülebilirlik

Ecological Design Suggestions in Çanakkale Sarıçay Creek and its Environs

Öz

Ecological landscape design is taken as a model as production, its close design is a hardware. Designing a sustainable living space is the main goal of ecological design. Therefore, ecological design should be applied in order to ensure that the design created by human influence can become a whole with the natural area. This study covers the Sarıçay River and its immediate surroundings, which is an important ecological resource for Çanakkale city. With this study, it is aimed to reveal the ecological potential of Sarıçay River and its vicinity, which is an important natural resource for Çanakkale city, and to make it valuable. In this context, Sarıçay River and its immediate surroundings; In terms of ecological principles, it has been examined under the titles of wetlands, hard grounds, vegetative elements, waste bins and land uses. When the study area was examined in line with the ecological landscape design criteria, it was found that it did not meet these criteria. In the area, problems such as the wetlands are neglected and dirty, the hard floors create heat islands by dominating the area, the vegetative designs are quite insufficient and disconnected, the building materials used in the garbage bins are not integrated into the area, and the area uses are concentrated in a single point. The ecological potential of the Seine River, which is similar to the study area, was compared and solutions were proposed for the problems.

Anahtar Kelimeler

Ecological landscape design, Sarıçay, Coastal areas, Sustainability

Kaynakça

• Akça, Ş. B. ve Aslan, B. G. (2019). Kampüs Yaşamında Estetik ve Fonksiyonel Açıdan Süs Bitkilerinin Yeri ve Önemi; Çaycuma Kampüsü Örneği. Bartın Orman Fakültesi Dergisi, 21(2), 267-279.
• Aklanoğlu, F. (2009). Geleneksel Yerleşmelerin Sürdürülebilirliği ve Ekolojik Tasarım: Konya-Sille Örneği. Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü (Doktora Tezi). Ankara.
• Aklanoğlu, F. ve Erdoğan, E. (2011). Sille (Konya) Yerleşiminin Sürdürülebilirliği için Ekolojik Tasarım Önerileri. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 8(2), 119-131.
• Alpay, C. O., Kalaycı, A. ve Birişçi, T. (2013). Ekolojik Tasarım Kriterlerine Göre Kent Parkı İyileştirme Modeli: İzmir Kültürpark Örneği. TMMOB İzmir, 2, 328-343.
• Altay, V. (2012). The Ornamental Plants of Tayfur Ata Sökmen Campus of Mustafa Kemal University. The Black Sea Journal of Science, 2(6), 11-26.
• Aşur, F. (2017). Van Kenti Yakın Çevresi Kıyı Alanı Örneğinde Sulak Alanlar ve Görsel Peyzaj Kalite Değerlendirmesi. Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi, 4(4), 506-515.
• Atıl, A., Gülgün, B. ve Yörük, İ. (2005). Sürdürülebilir Kentler ve Peyzaj Mimarlığı. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 42(2), 215-226.
• Beckett, K. P., Freer-Smith, P. H. & Taylor, G. (1998). Urban woodlands: their role in reducing the effects of particulate pollution. Environmental pollution, 99(3), 347-360.
• Çelikyay, S. ve Karayılmazlar, A. S. (2016). Bartın Kent Merkezindeki Kamusal Alanların Kentsel Ergonomi ve Kent Kimliği Açısından İncelenmesi. Bartın Orman Fakültesi Dergisi, 18(2), 224-238.
• Deng W., Browell M. & Wareham, Z. (2008). Applying Ecological Landscape Design Principles to University Planning. Journal of Green Building, 3(4), 95–107.
• Emery, M. (1986). Promoting Nature in Cities and Towns : A Practical Guide. Croom Helm. London.
• Erdoğan, E. ve Aklanoğlu, F. (2011). Sille (Konya) Yerleşiminin Sürdürülebilirliği için Ekolojik Tasarım Önerileri. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 8(2), 119-131.
• Eugenio A. ve Ortiz L. (2003). Questioning Ecological Design: A Deep Ecology Perspective. Ecotecture-The Online Journal of Ecological design.
• Girginer, D. (2006). Kentsel Tasarım ile Ekolojik Sürdürülebilirliğin İlişkilendirilmesi ve Toplu Konut Gelişme Bölgelerinde Örneklenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, (Yüksek Lisans Tezi). İzmir.
• Gökşen, F., Güner, C. ve Koçhan, A. (2017). Sürdürülebilir Kalkınma İçin Ekolojik Yapı Tasarım Kriterleri. Akademia Disiplinlerarası Bilimsel Araştırmalar Dergisi, 3(1), 92-107.
• Korkut, A., Kiper, T. ve Topal, T. Ü. (2017). Kentsel Peyzaj Tasarımda Ekolojik Yaklaşımlar. Artium, 5(1), 14-26.
• Moore C.W. & Lidz J, (1994). Water and Architecture, Thames and Hudson, Hardcover CT, U.S.A. 224.
• Onur, B. E. (2012). Peyzaj Tasarım ve Yönetiminde Ekolojik Yaklaşım ve Sürdürülebilir Kent Hedefine Katkıları. İnönü Üniversitesi Sanat ve Tasarım Dergisi, 2(5).
• Sağlık, A. (2010). Çanakkale Kent Kıyısının Kentsel Peyzaj Tasarımı Açısından İncelenmesi̇. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü (Yüksek Lisans Tezi). Çanakkale.
• Sağlık, A., Erduran, F. ve Çelik, A. (2012). Kent İçi Akarsuların Rekreasyonel Yönden Kullanımı: Çanakkale Sarıçay Örneği. Research Journal of Biology Sciences, 5(1), 43-48.
• Sağlık, A., Kelki̇t, A. ve Sağlık, E. (2012). Kentsel Kıyı Alanlarında Yerleşim Baskısı Sonucu Oluşan Çevresel Sorunlar: Çanakkale Kenti Örneği. Research Journal of Biology Sciences, 5(2), 145-149
• Sağlık, A., Sağlık, E. ve Kelkit, A. (2014). Kentsel Donatı Elemanlarının Peyzaj Mimarlığı Açısından İrdelenmesi: Çanakkale Kent Merkezi Örneği. 1. Uluslararası Kentsel Planlama-Mimarlık-Tasarım Kongresi, Kocaeli, Türkiye, 8-11. Sev, A. (2009). Sürdürülebilir Mimarlık, 1. Baskı, Yem Yayınları, İstanbul, 223s.
• Tunçer, S. (2021). Çanakkale Sarıçay’da Su Samurunun Yaşama Ortamları. Erişim adresi: http://www.akyaka.org/otter/bilgi_tr/beymelek_2002/habitat%20%20of%20%20otter%20%20in%20%20canakkale%20%20saricay%20%20stream.pdf
• Tülek, B. (2010). Bayındır Barajı Örneğinde Kentsel Alanlar ve Yakın Çevresinde Yer Alan Su Kıyılarının Ekolojik Planlama ve Tasarım İlkeleri. Ankara Üniversitesi̇, Fen Bilimleri̇ Enstitüsü (Yüksek Lisans Tezi). Ankara.
• Yazıcı, K. ve Ünsal, T. (2019). Kentsel Yaşam Kalitesi Açısından Süs Bitkilerinin Önemi; Tokat/Merkez-Yeşilırmak Örneği. Ziraat Mühendisliği, (367), 66-76.
• Yeang, K. (2008). Ken Yeang’ın Ekolojik Tasarım Yaklaşımı. Yapı Dergisi, Sayı: 318 (Mayıs), S. 112-118, İstanbul.
• Yılmaz, H. ve Irmak, M. A. (2004). Erzurum Kenti Açık-Yeşil Alanlarında Kullanılan Bitki Materyalinin Değerlendirilmesi. Ekoloji, 13(52), 9-16.
• URL-1 https://www.haritatr.com/harita/saricay/107098#:~:text=Sar%C4%B1%C3%A7ay%20Marmara%20b%C3%B6lgesinde%20yer%20almakta,26.3992%20boylam%20olarak%20haritada%20g%C3%B6sterilmektedir, (Erişim Tarihi: 08.05.2021)
• URL-2 https://www.interbustur.com/sen-nehri/, (Erişim Tarihi: 08.05.2021)
• URL-3 https://www.nytimes.com/2018/09/06/travel/what-to-do-in-paris-on-the-seine.html, (Erişim Tarihi: 08.05.2021)
• URL-4 https://pxhere.com/en/photo/1090149, (Erişim Tarihi: 08.05.2021)
• URL-5 https://www.peterforsbergphotography.com/p/24242hnx/4247918650/bin-can-garbage-litter-rubbish-container, (Erişim Tarihi: 08.05.2021)
• URL-6 https://www.smithsonianmag.com/travel/paris-river-has-become-beach-180952270/, (Erişim Tarihi: 08.05.2021)