İzmir’in Kapıları: Kent Mültecilerinin Göç Hikayeleri ve Yaşam Koşulları

Yıl 2021, Cilt: 14 Sayı: 3, 659 - 686, 15.09.2021

Emel Karakaya Ayalp Esen Yangın Kiremit

https://doi.org/10.35674/kent.982721

Öz

Bu çalışmada, İzmir’in Kapılar semtinde ikamet etmekte olan Suriyeli kent mültecileriyle yapılan görüşmelere ve bu görüşmelerde aktarılan göç hikâyelerine dayanarak; mevcut yerleşim alanındaki sosyal ve ekonomik koşulların ortaya koyulması amaçlanmıştır. Bu amaçlar doğrultusunda seçilen çalışma alanındaki 10 mahallede ikamet etmekte olan; farklı etnik köken, yaş ve gelir gruplarından, toplam 60 Suriyeli kent mültecisi ile derinlemesine görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Görüşmelerde katılımcıların göç süreçleri, göç yolları, varış noktalarındaki ekonomik faaliyetleri, geçim kaynakları, kentle ve sosyal çevreyle kurudukları ilişkiler araştırılmıştır. İlgili yazında da İzmir’in bir geçiş kenti niteliği taşıdığı aktarılmaktadır. Ancak, araştırma sonuçlarından elde edilen bilgiler, bir geçiş kenti olmanın yanı sıra İzmir’in hedef kent olarak da seçildiğini ve yerleşmek üzere tercih edildiğini göstermektedir. Öte yandan, göç sürecinin iki uçlu bir hatta seyretmediği, bunun aksine devam eden, aktif bir süreçten bahsetmenin mümkün olduğu ifade edilebilir. Yaşam koşulları analizi göstermektedir ki, “geçici koruma” kapsamında iş piyasasına erişimde yaşanan sorunlar, barınma dâhil kentsel hizmetlere erişimde yaşanan sorunlar ve toplumsal dışlanma gibi etmenler birlikte yaşam pratiğinin kurulmasında önemli engeller üretmektedir.

Anahtar Kelimeler

Kentsel Mülteciler, İzmir, Kent Mültecilerinin Yerleşim Tercihleri, Kent Mültecilerinin Kamusal Hizmetlere Erişimi, Göç Hikâyeleri

Destekleyen Kurum

TÜBİTAK 1003 Öncelikli Alanlar ve AR-GE Projeleri Destek pROGRAMI

Proje Numarası

117K826, 117K826 ve 117K805

Teşekkür

“Kentsel Mültecilerin Adaptasyon ve Uyum Süreçlerine Yeni bir Bakış Açısı: Kapsayıcı Kent İnşası Amaçlı Sosyal İnovasyon Deneyi” başlıklı 117K826 (ana proje), 117K805ve 117K829 kodlu projeler kapsamında gerçekleştirilmiş olan bu çalışma için tüm proje ekibine teşekkürü borç biliriz. Özellikle projenin İzmir ekibine katkılarından ötürü teşekkür eder, bu çalışma kapsamında hazırlanmış olan tüm grafik, tablo ve görsel materyalin projenin İzmir ekibi tarafından hazırlanmış olduğunu beyan ederiz.

The Gates of İzmir: Migration Stories and Living Conditions of Urban Refugees

Öz

In this study, we aim to reveal the social and economic conditions in the existing settlement by depending on the migration stories expressed in the interviews with Syrian urban refugees who resided in İzmir Kapılar [Gates] district. For this purpose, 60 Syrian urban refugees from different ethnicity, age, and income groups who resided in 10 neighborhoods in the selected study area were interviewed. Their migration processes, migration routes, economic activities in destinations, sources of income, and relations with the city and social environment were investigated in the interviews. The relevant literature states that İzmir has functioned as a transit city during mass migration due to the Syrian war. However, the results of this research show that İzmir was also chosen as a target city and preferred for permanent settling in addition to being a transit city. Besides, the migration process does not follow a two-pronged line, contrarily, it is more like an ongoing and active process. The analysis of living conditions shows that factors such as problems with accessing the labor market within the scope of "temporary protection"; problems with accessing urban services including housing, and problems with social exclusion create important obstacles in constructing a practice of living together.

Anahtar Kelimeler

Urban Refugees, İzmir, Settling Preferences of Urban Refugees, Urban Refugees’ Access to Public Services, Migration Stories

Proje Numarası

117K826, 117K826 ve 117K805

Kaynakça

• Akbaş, S., Ünlütürk Ulutaş, Ç. (2018). Küresel fabrika kentinin görünmeyen işçileri: Denizli işgücü piyasasında Suriyeli göçmenler. Çalışma ve Toplum, 56(1), 167- 192.
• Anbarcı, M., Giran, Ö., Türkan, Y. S., Manisalı, E. (2011). Ürün olarak konut kavramı ve Türkiye’deki konut satışlarının ürün hayat eğrisi yaklaşımıyla değerlendirilmesi. 6. İnşaat Yönetimi Kongresi, (25-27 Kasım 2011), Bildirileri içinde (ss. 291-303). Bursa: TMMOB İnşaat Mühendisleri Odası.
• Balkır, Z. G. (2010). Konut hakkı ve ihlalleri: kentli haklarının doğuşu, Sosyal Haklar Ulusal Sempozyumu (s. 342). Denizli: Pamukkale Üniversitesi.
• Berry, J. W. (2005). Acculturation: Living successfully in two cultures. International Journal Of İntercultural Relations, 29(6), 697-712.
• Berry, J. W., Sabatier, C. (2010). Acculturation, discrimination, and adaptation among second generation immigrant youth in Montreal and Paris. International Journal Of İnterculturalRelations, 34(3), 191-207.
• Berry, J. W., Kim, U., Minde, T., Mok, D. (1987). Comparative studies of acculturative stress. International migration review, 21(3), 491-511.
• Betts, A., Memişoğlu, F., Ali, A. (2021). What Difference do Mayors Make? The Role of Municipal Authorities in Turkey and Lebanon’s Response to Syrian Refugees. Journal of Refugee Studies, 34(1), 491–519,
• Çalışkan, A. (2020). Geçici koruma kapsamındaki Suriyelilerin mekân tercihlerinde rasyonelliğin analizi. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 22(3), 1189-1204.
• Çamur, A. (2017). Suriyeli mülteciler ve belediyelerin sorumluluğu İzmir örneği. Bitlis Eren Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(2), 113-129.
• Çelik, Ç., İçduygu, A. (2019). Schools and refugee children: the case of Syrians in Turkey. International Migration, 57 (2), 253-267.
• Çetin, İ. (2016). Suriyeli Mültecilerin İşgücüne Katılımları ve Entegrasyon: Adana-Mersin Örneği. Gaziantep University Journal Of Social Sciences, 15(4) 1001-1016.
• HABITAT III (2014). Üçüncü Birleşmiş Milletler Konut ve Sürdürülebilir Yerleşmeler Konferansı Türkiye Ulusal Raporu https://habitat.csb.gov.tr/habitat-iii-turkiye-ulusal-raporu-i-5737 (Erişim Tarihi: 10.04.2021).
• Harvey, D. (2013). Asi şehirler, A. D. Temiz, (Çev.) İstanbul: Metis Yayınları.
• Huang, C., Graham, J. (2018) Are Refugees Located Near Urban Job Opportunities? Center for Global Development, Center for Global Development. https://www.cgdev.org/sites/default/files/are-refugees-located-near-urban-job opportunities.pdf (Erişim Tarihi: 22.02.2021).
• IOM- International Organization for Migration (Birleşmiş Milletler Uluslararası Göç Örgütü). (2017). World Migration Report 2018. https://www.iom.int/wmr/world-migration-report-2018https://www.iom.int/wmr/world-migration-report-2018(Erişim Tarihi: 21.02.2021).
• İzmir Valiliği İl Göç İdaresi Resmî web sitesi. İstatistiklerle İzmir. Erişim: http://www.izmir.gov.tr/istatistiklerle-izmir( Erişim Tarihi: 10.06.2018).
• Kalkınma Atölyesi (2016). Türkiye’de Mevsimlik Tarımsal Üretimde Yabancı Göçmen İşçiler Mevcut Durum Raporu. Yoksulluk nöbetinden yoksulların rekabetine. http://www.ka.org.tr (Erişim Tarihi: 10.04.2021)
• Karakaya Ayalp, E. (2020). Kentsel Mültecilerin Adaptasyon ve Uyum Süreçlerine Yeni bir Bakış Açısı: Kapsayıcı Kent İnşası Amaçlı Sosyal İnovasyon Modeli. S. Fedakar, A. Karadağ ve A., S., Erkul Yağcı (der.), Tarih Boyunca Uluslararası Göç ve Göçmenlik içinde (ss. 319-331). Ege Üniversitesi Yayınları: İzmir.
• Kaygısız, İ. (2017). Suriyeli mültecilerin Türkiye işgücü piyasasına etkileri. Friedrich-Ebert-Stiftung. 1-20.
• Keleşmehmet, H. (2018). Dünyada ve Türkiye’de göçmen sağlığı. The Journal of Turkish Family Physician, 9(4), 119-126.
• Köser Akçapar, Ş. Şimsek, D. (2018). The politics of Syrian Refugees in Turkey: A question of inclusion and exclusion through citizenship. Social Inclusion, 6 (1), 176-187.
• Lordoğlu, K., Aslan, M. (2016). En Fazla Suriyeli Göçmen Alan Beş Kentin Emek Piyasalarında Değişimi: 2011-2014. Çalışma ve Toplum, 49(2) 789-808.
• Makovsky, A. (2019). Turkey’s refugee dilemma. Tiptoeing toward integration. Foreign Policy and Security. Erişim: https://www.americanprogress.org/issues/security/reports/2019/03/13/467183/turkeys-refugee-dilemma/ (Erişim Tarihi: 03.09.2021).
• Massey, D. S., Arango, J., Hugo, G., Kouaouci, A., Pellegrino, A., Taylor, J. E. (1993). Theories of international migration: A review and appraisal. Population and development review, 431-466.
• Özbakır, A., Çakır, B., Karakaya Ayalp, E., Kurtarır, E., Biricik, G., Karan, O.,…, Ayalp, E. (2021). Kentsel Mültecilerin Adaptasyon ve Uyum Süreçlerine Yeni Bir Bakış Açısı: "Kapsayıcı Kent İnşaası" Amaçlı "Sosyal İnovasyon Deneyi”, TÜBİTAK 1003 Öncelikli Alanlar ve AR-GE Projeleri, 117K826, 117K829, 117K805 Kodlu Projeler Sonuç Raporu, Ankara: TÜBİTAK.
• Pettigrew, T. F. (1998). Intergroup contact theory. Annual review of psychology, 49(1), 65-85.
• Sam, D. L., Berry, J. W. (2010). Acculturation: When individuals and groups of different cultural backgrounds meet. Perspectives on psychological science, 5(4), 472-481.
• Şahankaya Adar, A. (2018). Türkiye'de yeni prekarya Suriyeli işgücü mü?. Çalışma ve Toplum, 56(1) 13-36. Syria- Local Government (2021). Britannica. Erişim: https://www.britannica.com/place/Syria/Local-government (Erişim Tarihi: 01.02.2021).
• Safak-Ayvazoglu, A., ve Kunuroglu, F. (2021). Acculturation experiences and psychological well-being of Syrian refugees attending universities in Turkey: A qualitative study. Journal of Diversity in Higher Education, 14(1), 96–109.
• Şafak-Ayvazoğlu, A., Kunuroğlu, F., Yağmur, K. (2021). Psychological and socio-cultural adaptation of Syrian refugees in Turkey. International Journal of Intercultural Relations, 80, 99-111.
• Şimşek, D. (2019). Suriyeli mültecilerin Avrupa’ya yayılımı: analitik ve karşılaştırmalı bir değerlendirme. Adam Akademi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(2), 493-518.
• Türmen, T. (2011) Eğitim Reformu Girişimi. Eğitim İzleme Raporu 2001. “Önsöz: Afet Zamanlarında Eğitim” (Erişim Tarihi: 10.04.2021).
• UNESCO (2016). Cities Welcoming Refugees and Migrants. Erişim: https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000246558 (Erişim Tarihi: 12.01.2021).
• UNHCR- United Nations High Commissionaire of Refugees (Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği). (2017). Syria Regional Refugee Response. Operational Portal Refugee Situations. Erişim: https://data2.unhcr.org/en/situations/syria (Erişim Tarihi: 10.01.2021)
• Yavuz, Ö., Mızrak, S. (2016). Acil durumlarda okul çağındaki çocukların eğitimi: Türkiye’deki Suriyeli mülteciler örneği. Göç Dergisi, 3(2), 175-199.
• Yıldız, A., Uzgören, E. (2016). Limits to temporary protection: non-camp Syrian refugees in İzmir, Turkey. Southeast European and Black Sea Studies, 16(2), 195-211.