Mekân Konfigürasyonun Zeugma Mozaik Müzesinde Mekân Sentaksı Yöntemiyle İncelenmesi

Yıl 2022, Cilt: 15 Sayı: D.Ü. 2. Uluslararası Mimarlık Sempozyumu Özel Sayısı, 152 - 167, 05.08.2022

Esra Bal Demet Aykal

https://doi.org/10.35674/kent.1014257

Öz

Tarih boyunca insanlar değer verdikleri nesneleri toplama ve koruma eğiliminde bulunmuşlardır. Toplama ve koruma güdüsü insanların koleksiyon oluşturmasına neden olurken, eserlerin bir alanda sergilenmesi müze kavramının ortaya çıkmasına sebep olmuştur. Müzelerde mekân konfigürasyonu ile sergilenen eserlerin daha net algılanması sağlanabilmektedir. Mevcut mekân konfigürasyonunun sergilenen eserlerin algı devamlılığında mekânsal bütünlüğünün yeterli olup olmayacağı problemi doğrultusunda mevcut bir müze yapısının mekân konfigürasyonunun bütünlüğünün incelenmesi çalışmanın amacını oluşturmaktadır. Bu amaç doğrultusunda çalışma alanı olarak seçilen Zeugma Mozaik Müzesi, mekân sentaksı yöntemiyle incelenmiştir. Yapının erişim grafikleri çizilerek çeşitli verilere ulaşılmıştır. DephtmapX ve Agraph programından yararlanarak yapının axial ve görünürlük haritaları oluşturulmuştur. Eserlerin yerleştirilmesiyle Zeugma Müzesi’nde mekân konfigürasyonunun bütünleşik olmasının sağlanması ve gamma değerinin azalması algılamada olumlu bir etki oluşturmaktadır. Çizilen haritalardan elde edilen veriler ışığında eserlerin yerleşimi sonrası, eserlerin görünürlüğün ve ulaşılabilirliğin azalması hol alanlarının birçok alana geçiş sağlamasından kaynaklandığı tespit edilmiştir. Bütünlüğün artırılması ve algının sürekliliğinin sağlanması için öneriler sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Müze, Müze Tasarımı, Mekân Konfigürasyonu, Mekân Sentaksı, Zeugma Mozaik Müzesi

Examination Of The Space Configuration In The Zeugma Mosaic Museum ByMeans Of Space Syntax

Öz

Throughouthistory, peoplehavetendedtocollectandprotectobjectsthey value. The motive forcollectingandpreservingledtothecreation of collectionsbypeople, whilethedisplay of works in an arealedtotheemergence of theconcept of a museum. It is possibletoprovide a clearerperception of theworksexhibited in museumswiththeconfiguration of theplace. In linewiththequestion of whetherthespatialintegrity of theworksexhibited in theperceptioncontinuity of theexistingspaceconfigurationwill be sufficient, theexamination of theintegrity of thespaceconfiguration of an existingmuseumstructureconstitutesthepurposeof thestudy. The Zeugma Mosaic Museum, whichwasselected as a workingareaforthispurpose, wasexaminedbymeans of spacesynthesis. Variousdatawereobtainedbydrawingtheaccessgraphs of thestructure. Using the DephtmapX and Agraphwerecreated. The placement of theworks, the integration of thespaceconfiguration in the Zeugma museumandthereduction of the gamma value have a positiveimpact on perception. In thelight of thedataobtainedfromthedrawnmaps, it wasdeterminedthataftertheplacement of theworks, thedecrease in visibilityandaccessibility of theworkswasduetothetransition of thehallareastomanyareas. Proposalshavebeensubmittedtoincreaseintegrityandensurethecontinuity of perception.

Anahtar Kelimeler

Museum, Museum Design, Space Configuration, Space Syntax, Zeugma Mosaic Museum

Kaynakça

• AKGÜN, Ü. E. (2011) Müzelerde Mekân Kurgusunun Algı ve Yön Bulmadaki Etkisinin İncelenmesi. İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul.
• AKSOY, E. (2017) Hastanelerde İç Mekân Konfigürasyonunun Yön Bulma Davranışlarına Etkisinin Araştırılması. Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi.
• AYAOKUR, A. (2014) Müzelerde Bilgi Yönetimi: Sadberk Hanım Müzesi Örneği. Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi. Ankara.
• AYKUT, Z. (2017) Müze Sergilemelerinde İzleyici-Sergi Etkileşimi Bağlamında Mekân Tasarımı. International Journal Of InterdisciplinaryandIntercultural Art, 2(2) 219 – 242.
• ÇAYIRLI, Z. (1996) Müze Tasarımı ve Sergi Mekanları Üzerine Bir İnceleme ve Değerlendirme. Yıldız Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• GÜLSOY, E. OLCAY, A. (2021) Müze Hizmet Kalitesi Ölçümü: Gaziantep Zeugma Mozaik Müzesi Üzerine Bir Çalışma. Gaziantep UniversityJournal of SocialSciences, 20(2) 930-952.
• ICOM TURKEY. (2019) ICOM'a Göre Müze'nin Tanımı. Erişim: [https://icomturkey.org/tr/icoma-g%C3%B6re-m%C3%BCzenin-tan%C4%B1m%C4%B1]. Erişim Tarihi: 15:00, 13.03.2020
• İHTİYAR, M. N. (2011) Çağdaş Müzecilik Ve Kent Müzeciliği Yeni Bir Program Önerisi. İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• KANDEMİR, Ö. UÇAR, Ö. (2015) Değişen Müze Kavrami Ve Çağdaş Müze MekanlarininOluşturulmasina Yönelik Tasarim Girdileri. Anadolu Üniversitesi Sanat Ve Tasarim Dergisi, 5(2) 17-46
• KARAOĞLU, M. (2013) Müzelerin Sergileme Mekânlarinda Yenilikçi Yapay AydinlatmaUygulamalarinin Görsel Konfor KoşullariAçisindan İncelenmesi: Salt Galata Örneği. Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi
• KARAYILANOĞLU, G. (2016) Çağdaş Sanat Müzelerinde Yeni Müzecilik Anlayışıyla Değişen İç Mekân Organizasyonunun İstanbul’dan Örneklerle Analizi. Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• KIRCI, N. (2010) Müzelerde Sentaktik ve Biçimsel Analiz Üzerine Bir Değerlendirme. Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, 25(2) 189-199.
• KLARQVIST, B. (1993) A Space Syntax Glossary. Nordisk Arkitekturforskning. NordicJournal of ArchitecturalResearch. Norway.
• KÜÇÜK, C. YAR, N. M. Zeugma Mozaik Müzesi Projesi. Makale, sf:68 - 75
• KÜLTÜR. (2020) Gaziantep Kalesi. Erişim: [https://gaziantep.ktb.gov.tr/TR-52350/gaziantep-kalesi.html]. Erişim Tarihi: 21:35, 22.09.2021.
• NAYEB KHOSROSHAHI, A. (2021) Eğitim Yapilari İç Mekan Konfigürasyonu Odakli Bir Denetim Modeli. Karadeniz Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, Trabzon
• ÖZTEKİN, O. A. (2014) Müze Kavramı ve Müze Yapılarının İç Mekânlarının İstanbul’dan Örneklerle İncelenmesi. Haliç Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• RODOP, G. (2014) Modern Müzelerde Aydınlatmanın Mekânsal Algı Üzerindeki Etkileri. Maltepe Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• TEZCAN, Ö. (2019) Modern Müze İç Mekanlarinda Kavramsal Tasarim Kriterleri Kapsaminda İnteraktif Uygulamalarin İncelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• TÜRK DİL KURUMU. (2019) Müze. Erişim: [https://sozluk.gov.tr/]. Erişim Tarihi: 23:45, 22.09.2021.
• YEŞİLDAL, Ö. (2019) Nöroloji Ve Mekânsal Biliş Arasındaki İlişki Bağlamında Space Syntax Eleştirisi. Mimar Sina Güzel Sanatlar Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi
• ZEUGMA BROŞÜR. (2012) Gaziantep Zeugma Mozaik Müzesi. Gaziantep Valiliği.