Kent, Mekân, Sınır ve Kimlik: Türkiye’de Kentsel Kimliklerin İnşasında Kentsel Sınırların Rolü

Yıl 2022, Cilt: 15 Sayı: 4, 1959 - 1974, 15.12.2022

Kerem Özbey

https://doi.org/10.35674/kent.1079390

Öz

Bu çalışma, kentsel kimliklerin inşasında kentsel sınırların rolünü anlamayı amaçlamaktadır. Bu amaç doğrultusunda Türkiye’deki kentlerin kimliklerinden örneklerle kent, mekan, sınır ve kimlik ilişkisi anlaşılmaya çalışılmıştır. Kentsel mekanda kimliklerin nasıl inşa edildiği, kentsel sınırların kentsel kimliklerin inşasında nasıl bir role sahip olduğu, Türkiye’de kentsel sınırların kentsel kimliklerin inşasında ne tür örnekler sunduğu ve kentsel sınırlar üzerinden kentsel kimliklerin inşasının hangi boyutları ortaya çıkardığı bu çalışmanın temel sorunsalını oluşturmaktadır. Bu sorunsal çerçevesinde, çalışmada, kentsel kimlikler ile kentsel sınırlar arasındaki ilişkinin dört farklı boyutunun olduğu anlaşılmıştır. Kentsel kimliklerin kentsel sınırlar üzerinden şekillendiği, her kentin kendisini diğerlerinden ayırdığı, biricik hale getirdiği ve yüceleştirdiği gözlenmiştir. Kentsel sınırların göç ve kentleşme başta olmak üzere kentsel kimliklerdeki toplumsal süreçlerin bir yansıması olduğu görülmüştür. Kentsel kimliklerin yayılması karşısında kentsel sınırların daralan mekanlara dönüştüğü tespit edilmiştir. Kentsel sınırların kentsel kimliklerin iç içe geçtikleri ve çatıştıkları mekanlar halini aldığı anlaşılmıştır. Bu bağlamda, Türkiye’de kentsel kimliklerin ortaya koyduğu deneyimler, kentsel kimliklerin inşasında kentsel sınırların merkezi bir role sahip olduğu sonucunu ortaya koymuştur.

Anahtar Kelimeler

Kent, Mekân, Sınır, Kentsel Kimlik, Kentsel Sınırlar

City, Space, Border and Identity: The Role of Urban Borders in the Construction of Urban Identities in Turkey

Öz

This study aims to understand the role of urban borders in the construction of urban identities. For this purpose, it has been tried to understand the relationship between city, space, border and identity with examples from the identities of cities in Turkey. The main problematic of this study is how identities are constructed in urban space, what role urban borders play in the construction of urban identities, what kind of examples the urban borders present in the construction of urban identities in Turkey, and what dimensions the construction of urban identities through urban borders reveals. Within this problematic framework, it has been understood that there are four different dimensions of the relationship between urban identities and urban borders in the study. It has been observed that urban identities are shaped through urban borders, and each city distinguishes itself from others, makes it unique and exalts it. It has been seen that urban borders are a reflection of social processes in urban identities, especially migration and urbanization. It has been determined that urban borders have turned into narrower spaces in the face of the spread of urban identities. It has been understood that urban borders have become spaces where urban identities are intertwined and conflicted. In this context, the experiences of urban identities in Turkey have revealed that urban borders have a central role in the construction of urban identities.

Anahtar Kelimeler

City, Space, Border, Urban Identity, Urban Borders

Kaynakça

• Akhtar, S. (2018). Göç ve Kimlik: Kargaşa, Sağaltım ve Dönüşüm, Çev. Sedef Ayhan, İstanbul: Sfenks Kitap Yayınları.
• Aliağaoğlu, A. (2018). Türkülerde Erzurum: Bir şehir kimliği çalışması, Süleyman Demirel Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, (44), 14-25.
• Aliağaoğlu, A. ve Uğur, A. (2018). Logolarda Erzurum kent kimliği: Yorumlayıcı anlamaya dönük bir çalışma, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 22(4), 2357-2379.
• Aliağaoğlu, A. & Mirioğlu, G. (2020). Urban identity of Balıkesir. International Journal of Geography and Geography Education (IGGE), (42), 374-399.
• Aytaç, Ö. (2017). Kent mekânlarının sosyo-kültürel coğrafyası, Kent Sosyolojisi, Edt. Köksal Alver, Konya: Çizgi Kitabevi Yayınları.
• Belge, R. (2018). Denizli kent kimliğini oluşturan coğrafi öğeler, Ege Coğrafya Dergisi, 27(2), 167-181.
• Bilgin, N. (2010). Sunuş: İzmir’in İnsanları ya da İnsanların İzmir’i, İzmirli Olmak Sempozyum Bildirileri, 22-24 Ekim, İzmir.
• Bilgin, N. ve Uğurlar, P. (2010). İzmir ve İzmirlilere İlişkin Algı ve Temsiller, İzmirli Olmak Sempozyum Bildirileri, 22-24 Ekim, İzmir.
• Canatan, K. (2013). Avrupa toplumlarının göç algıları ve tutumları: Sosyolojik bir yaklaşım, Sosyoloji Dergisi, 3(27), 317-332.
• Çelebi-Gürkan, Ü. ve Özaslan, N. (2019). Dönüşen kamusal mekân: İstanbul-Göktürk örneği, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 12(62), 490-504.
• Erder, S. (2015). İstanbul Bir Kervansaray (mı)? Göç Yazıları, İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Ertin, D. G., Zülfikar, H. C. ve Atik, D. (2015). Kent Kimliğinin Kentsel Peyzaj Bağlamında Değerlendirilmesi: Edirne Örneği, 9. Uluslararası Sinan Sempozyumu, 21-22 Nisan, Edirne.
• Harvey, D. (2013). Sosyal adalet ve şehir. Çev. Mehmet Moralı, İstanbul: Metis Yayınları.
• Keleş, R. (2005). Kent ve kültür üzerine. Mülkiye Dergisi, 29(246), 9-18.
• Keleş, R. (2006). Kentleşme politikası. Ankara: İmge Kitabevi Yayınları.
• Koyuncu, A. (2013). Kimliğin inşasında kent: Konya örneği. Akademik İncelemeler Dergisi, 8(2), 155-179.
• Laborit, H. (1990). İnsan ve kent. Çev. Bertan Onaran, İstanbul: Payel Yayınları.
• Lefebvre, H. (1991). The Production of space. United Kingdom: Blackwell Publishing.
• Oktay, D. (2011). Kent kimliğine bütüncül bir bakış. İdealkent Dergisi, (3), 8-19.
• Öztürk, M. (2014). Tarih felsefesi. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Sinirlioğlu, H. (2015). Kentsel sınır kavramı: İstanbul, Batı Ataşehir’deki fiziksel ve sosyal sınırlar üzerine bir değerlendirme, 9. Uluslararası Sinan Sempozyumu, 21-22 Nisan, Edirne.
• Soja, E. W. (2015). Postmodern coğrafyalar: Eleştirel toplumsal teoride mekânın yeniden ileri sürülmesi. Çev. Yunus Çetin, İstanbul: Sel Yayıncılık.
• Tarım ve Orman Bakanlığı Tarım Ürünleri Piyasaları. (2022). “Antep Fıstığı”, https://arastirma.tarimorman.gov.tr/tepge/Menu/27/Tarim-Urunleri-Piyasalari, (Erişim Tarihi: 17.01.2022).
• Tatlıdil, E. (1992). Göç ve kentleşmenin sosyal boyutu. Sosyoloji Dergisi, (3), 45-54.
• Tatlıdil, E. (2009). Kent ve kentli kimliği; İzmir örneği. Ege Akademik Bakış, 9(1), 319-336.
• Tekeli, İ. (1991). Kent planlaması konuşmaları. Ankara: TMMOB Mimarlar Odası Yayınları.
• Tekeli, İ. (2010). İzmir’in Farklılığı Üzerine Düşünmenin Değişik Yolları. İzmirli Olmak Sempozyum Bildirileri, 22-24 Ekim, İzmir.
• Tekeli, İ. (2011). Göç ve ötesi. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
• Tezcan, M. (1987). Erzurum kültürü ve kişiliği. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 20(1), 275-287.
• URL-1; “Antep Fıstığında patent tartışması”, https://www.haberler.com/antep-fistiginda-patent-tartismasi-haberi/, (Erişim Tarihi: 17.01.2022).
• URL-2; “Urfa-Antep çekişmesi sürüyor! Başkan Şahin yine paylaştı”, https://www.urfanatik.com/haber/5755907/urfa-antep-cekismesi-suruyor-baskan-sahin-yine-paylasti, (Erişim Tarihi: 17.01.2022).
• URL-3; “Sivas ve Tokat arasında kebap tartışması”, http://www.radikal.com.tr/turkiye/sivas-ve-tokat-arasinda-kebap-tartismasi-1108790/, (Erişim Tarihi: 17.01.2022).
• URL-4; “Çiğköfte tartışması: Urfa’nın mı, Adıyaman’ın mı?” https://www.tukenmezhaber.com/article/27002/cig-kofte-tartismasi-urfanin-mi-adiyamanin-mi, (Erişim Tarihi: 17.01.2022).
• URL-5; “Çağ kebabının anavatanı neresi?”, https://www.haberturk.com/htgastro/lezzetli-hatlar/cag-kebabinin-anavatani-neresi-2546793, (Erişim Tarihi: 17.01.2022).
• URL-6; “İki ilin paylaşamadığı plaj… Bakanlık devreye girdi”, https://www.hurriyet.com.tr/gundem/iki-ilin-paylasamadigi-plaj-devreye-bakanlik-girdi-40893543, (Erişim Tarihi: 17.01.2022).
• URL-7; “İki il arasında sınır tartışması yeniden alevlendi”, https://malatyahaber.com/haber/iki-il-arasinda-sinir-tartismasi-5-yarali/, (Erişim Tarihi: 17.01.2022).
• URL-8; “Sen-ben kavgası kanyonu kuruttu”, https://www.milatgazetesi.com/haber/sen-ben-kavgasi-kanyonu-kuruttu-9273/, (Erişim Tarihi: 17.01.2022).
• Uzun, İ., Akyol-Altun, T. Didem ve Bal, Eylem. (2010). İzmirlinin İzmir’i: Kentsel Bellek Üzerine Mekânsal Bir Çalışma. İzmirli Olmak Sempozyum Bildirileri, 22-24 Ekim, İzmir.
• Ünlü, T. S. (2017). Kent kimliğinin oluşumunda kentsel bellek ve kentsel mekân ilişkisi: Mersin örneği. Planlama Dergisi, 27(1), 75-93.
• Yalçın, C. (2004). Göç sosyolojisi. Ankara: Anı Yayınları.