Tasarım Süreci ve İnşa Edilen Ürün Bağlamında T.Ü. Ratıp Kazancıgil Binası

Yıl 2022, Cilt: 15 Sayı: 3, 1359 - 1390, 26.09.2022

İsmet Osmanoğlu

https://doi.org/10.35674/kent.1014348

Öz

Makalenin konusunu planlanmış tasarım süreci ve inşa edilen ürün bağlamında deneylenmiş bir örnek olay oluşturmaktadır. Çalışmanın araştırma problemi, baştan planlanarak evreleri ve içeriği önceden tanımlanmış bir tasarım sürecinin çıktılarının saptanmasına yöneliktir. Bu bağlamda araştırma, planlanmış bir tasarım sürecinin işler, eylemler, olaylar ve olgulardan oluşan kendi içeriğine ve inşa edilen ürüne yönelik çıktılarının neler olabileceğini sorgulamaktadır. Sürecin karakteristik özelliklerini ve sorunlarını tanımlayan çıktıların neler olabileceği de yanıtlanması gereken diğer araştırma sorularıdır. Araştırmanın örnek olayını Ratıp Kazancıgil Binası’nın planlanmış tasarım süreci oluşturmakta olup kapsam bu sınırlar içerisinde tutulmuştur. Makale, tasarım süreci ile süreç içerisinde inşa edilmiş olan üründen kişisel deneyim, inceleme ve gözlem yoluyla saptanan bulgulardan yola çıkarak araştırma sorularının yanıtlarının elde edilmesini amaç edinmiştir. Deneylenmiş örneklem üzerinden, olay ve olguların gerçekleşme anına ilişkin verilerin analizlerini içermekte ve bunlar arasında nedensellik bağı kurmaya çalışmaktadır. Çalışma, konuya ilişkin evrak, belge, tutanak, proje ve raporların incelemesine, tasarlama ve uygulama aşamalarına dönük tasarımcı deneyimine ve inşa edilen ürün üzerinde yapılan inceleme ve gözlemlere dayalı nitel araştırma yöntemiyle yürütülmüştür. Elde edilen bulgulara göre akılcı planlanmış tasarım süreci kendi içeriğine ve inşa edilen ürüne yönelik çok sayıda olumlu çıktı üretebilme potansiyeline sahiptir. Sürecin tanımlanabilir bazı karakteristik özelliklere sahip olmakla birlikte içeriğinde bir takım sorunları da barındırdığı anlaşılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Mimarlık, tasarım süreci, tasarım evreleri, inşa edilen ürün, süreç çıktıları

Teşekkür

Tasarım süreci boyunca, T.Ü. Rektörlüğü’nün kararlılığı ve çözüm odaklı yaklaşımı, T.Ü. Tıp Fakültesi Dekanlığı’nın katkısı ve ilgisi, Yapı İşleri ve Teknik Daire Başkanlığı’nın veri paylaşımının yanı sıra planlamaya, tasarım sürecine, paydaşların bir araya getirilmesine, takım oluşturulmasına, açık bir çalışma ve tartışma ortamı yaratılmasına dönük gayretleri ve uygulama evresindeki değerli çabaları, T.Ü. Mimarlık Fakültesi Dekanlığı ve Mimarlık Bölümü’nün sürekli destekleri sürecin sorunsuz ve başarılı bir biçimde yürütülmesinde başlıca etken olmuştur. Mimari projenin yapılması ve uygulamanın denetimi yazar tarafından kamusal sorumluluk bilinciyle ve karşılıksız olması kaydıyla üstlenilmiştir.

T.U. Ratıp Kazancıgil Building in The Context of the Design Process and the Constructed Product

Öz

The subject of the article is an experimented case study in the context of the pre-planned design process and the constructed final product. The research problem of the study is to determine the outputs of a design process whose phases and content are predefined by planning from the very beginning. In this context, the research questions what the outputs of a planned design process can be for both its own content that includes work, action, event and facts and the constructed product. What might be the outputs that define the characteristics and problems of the process are other research questions that need to be answered. The planned design process of the Ratıp Kazancıgil Building constitutes the case study of the research, and the scope was kept within these limits. The article aims to obtain answers to the questions of the research based on the findings determined through personal experience, examination and observation from the design process and the constructed product in the process. It includes the analysis of data on the moment of occurrence of events and phenomena over an experimental sample and tries to establish a causal link between them. The study was carried out with the qualitative research method based on the examination of the papers, documents, minutes of meeting, projects and reports on the subject, the designer's experience in the design and implementation stages, and the examinations and observations made on the constructed product. According to the findings, the rationally planned design process has the potential to produce many positive outputs for its own content and for the constructed product. Although the process has some definable characteristic features, it is understood that it also contains some problems in its content.

Anahtar Kelimeler

Architecture, design process, design phases, constructed product, process outputs.

Kaynakça

• Akbaş, G., Erçetin, A., Tosun, V. (2019). Biliş ve Kültür Kavramının Mimari Tasarım Üzerindeki Etkileri. IBAD Sosyal Bilimler Dergisi, 2019; (5): 615-62.
• Akın, Ö., (1986). Psychology of Architectural Design, London: Pion Limited.
• Aksoy. E., (1987), Mimarlıkta Tasarım Bilgisi. Ankara: Hatipoğlu Yayınevi.
• Altıntaş, A. (2007). Cerrahpaşa Tıp Fakültesi’nin Kuruluş Aşamaları. Cerrahpaşa Medical Journal, 38(3):106-117. İstanbul: İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi.
• Akyürek, Y. (2011). Sisag Grevi:Türkiye'nin İlk ve Belki de Tek Beyaz Yakalılar Grevi. TMMOB Mimarlar Odası Ankara Şubesi Bülteni. 2011:62-68.
• Aydın, D., Özgen M. M.(2017). Mimari Programlama ve Tasarım için Çözümleme: Adalet Sarayları. Online Journal of Art and Design 5 (1):91-104.
• Aydın, D., Uysal, M. (2009). Mi̇mari̇ Program Veri̇leri̇ni̇n Mekân Performansinin Değerlendi̇ri̇lmesi̇ Yoluyla Beli̇rlenmesi̇:eği̇ti̇m Fakültesi̇ Örneği. Erciyes Üniversitesi FBE Fen Bilimleri Dergisi, 25(1-2):1-23.
• Aydınlı, S. (2008). Mekân’dan Mekân sala: Mekânın Zamansallığı / Zamanın Mekânsallığı. İçinde: Şentürer, A., Ural, Ş., Berber, Ö., Uz Sönmez, F. (eds.) Zaman-Mekân (s.150-161). İstanbul: Yapı Endüstri Merkezi Yayınları.
• Bax, T., Trum, H.. (1996). A Conceptual Model for Concurrent Engineering in Building Design according to Domain Theory. In: Timmermans, H. (ed.) Proceedings 3rd Design and Decision Support Systems (DDSS) in Architecture and Urban Planning Conference, Part 1, Architecture Proceedings, (pp. 527-546). Spa, Belgium.
• Bayazıt, N. (1994). Endüstri Ürünlerinde ve Mimarlıkta Tasarlama Metodlarına Giriş. İstanbul: Literatür Yayıncılık.
• Becker, N. (1959). Space Analysis in Architecture. Journal of American Institute of Architects, April 1959: 40-43.
• Blumenfeld, H. (1967). The Role of Design. Journal of the American Institute of Planners, 33(5):304- 310.
• Briggs, W. A. (1964). Pre-Programming and Programming for the Live Performaning Arts. American Institute of Architects Journal. December 1964:65-66.
• Broadbent, G. (1973). Design in Architecture: Architecture and the Human Sciences. London: John Wiley & Sons.
• Cherry, E. (1998). Programming for Design: From Theory to Practice. NY: John Wiley & Sons.
• Colquhoun, A. (2005). Mimari Eleştiri Yazıları. (Çev.:Cengizkan, A.) Ankara: Şevki Vanlı Mimarlık Vakfı Yayınları.
• Çalışır Âdem, P. (2020). Geleneksel Kent Dokusunda Çevresel Verilerin Sayısal Araçlarla Yorumu ve Hesaplamalı Bir Tasarım Modeli.Doktora Tezi, İTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Darendelioğlu, T. (2020). Üniversite Kampüslerinin Sürdürülebilirlik Özelliklerinin İncelenmesi: Trakya Üniversitesi Balkan Yerleşkesi Örneği. Y. Lisans Tezi, Trakya Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü. Edirne.
• Ehn, P. (1988). Work - Oriented Design of Computer Artifacts. Stockholm: Arbetslivscentrum.
• Frampton, K. (2020). Modern Architecture: A Critical History (World of Art). London, NY:Thames & Hudson.
• Gero, J. S. (1975). Architectural Optimization – A Review. Engineering Optimization, 1(3):189-199.
• Hershberger, R. (2017). Architectural Programming and Predesign Manager. Routledge.
• Holl, S. (1991). Anchoring: Selected Projects, 1975-1991. NY: Princeton Architectural Press.
• Jones, J. C. (1970). Design Methods: seeds of human futures. London, NY: Wiley-Interscience
• Kant, I. (2020). Ahlâk Metafiziğinin Temellendirilmesi. (Çev.: Kuçuradi , İ.). Ankara: Türkiye Felsefe Kurumu.
• Kant, I. (2021). Ethica: Etik Üzerine Dersler. (Çev.: Özügül, O.). İstanbul: Fol Kitap.
• Kazancıgil, R., Tuğrul M., Gökçe N., Bilar E. (2004). Trakya’da Tıp Eğitimi. Trakya Üniversitesi Tıp Fakültesi’nin Kuruluşunun 30. Yılı Anısına. Edirne: T.Ü.Rektörlüğü Yayınları.
• Lawson, B. (2005). How designers think. Oxford: Elsevier.
• Lewitt, S., (1967). Paragraphs on Conceptual Art, Artforum, June, 1967:79-93
• Lederman, N. G. (2007). Nature of science: past, present, and future. In: Abell, S. K., & Lederman, N. G., (eds.) Handbook of research on science education (pp. 831-880). NJ: Lawrence Erlbaum Associates.
• Margolis E., Laurence, S., (2007). The Ontology of Concepts: Abstract Objects or Mental Representations? Noûs, 41 (4):561-593.
• Mahmoodi, A. S. M. (2001). The Design Process in Architecture: A Pedagogic Approach Using Interactive Thinking. PhD Thesis, The University of Leeds, School of Civil Engineering, UK.
• Markus, T. A., Morris, E. N. (1980). Buildings, Climate and Energy. London: Pitman Publishing.
• Merleau-Ponty, M. (2002). Phenomenology of Perception. London & NY: Routledge - Taylor & Francis.
• Merton, R. K. (1973). The Sociology of Science: Theoretical and Empirical Investigations. Chicago: The University of Chicago Press.
• Miles, M. B., Huberman, A. M., Saldana, J. (2019). Qualitative Data Analysis: A Methods Sourcebook. LA: SAGE
• Özdemir, B., Önal F., (2016). Mimari Tasarımda Sıralı Form Oluşum Diyagramları. Megaron, 11(2):230- 240.
• Özen Yavuz, A., Çam, E. (2022). Mimari Tasarım Sürecinde Üretken Geometrik Yaklaşımlarla Bilginin Dönüşümü. Online Journal of Art and Design, 10 (1):199-213.
• Pallasmaa, J. (2005). The Eyes of the Skin: Architecture and the Senses. NY: ‎John Wiley & Sons
• Perloff, H. S. (1957). Education for Planning: City, State and Regional. Baltimore: JHU Press.
• Pena, W. M., Caudill, W. W. (1959). Architectural Analysis -- Prelude to Good Design. Architectural Record, 125(5):178-182.
• Rapoport, A. (1998). Using “Culture” in Housing Design. Housing and Society, 25:1-20.
• Rapoport, A. (2000). Science, Explanatory Theory, and Environment - Behavior Studies. In: Wapner, S., Demick, J., Yamamoto, T., Minami, H. (eds.) Theoretical Perspectives in Environment-Behavior Research (pp. 107-140). Boston, MA: Springer.
• Rittel, H. W. J., Webber, M. M. (1973). Dilemmas in a general theory of planning. Policy Sciences, 4:155- 169.
• Sanders, E. B.-N. (2002). From User-Centered to Participatory Design Approaches. In: Frascara, J. (ed.) Design and the Social Sciences: Making Connections ( pp. 1–8). London: Taylor & Francis.
• Sanoff, H. (1999). Community Participation Methods in Design and Planning. NY: John Wiley & Sons.
• Sebastian, R. (2005). The interface between design and management. Design Issues. 21(1): 81-93.
• Simon, H. A. (1977). Models of Discovery: And Other Topics in the Methods of Science. ‎ Dordrecht, Boston: D. Reidel Publishing.
• Simon, H. A. (1996). The Sciences of the Artificial. Massachusetts: The MIT Press.
• Tanyeli, U. (2008). Sinan’ı ve Mimarlığını Nasıl Yorumlamalı? Ege Mimarlık, 66:16-21.
• Tapan, M. (2004). Mimarlıkta Değerlendirme, İstanbul: İTÜ Yayınevi.
• TMMOB, M.O. (2011). Ankara Şubesi Bülteni. Özel Bölüm, Ücretli Çalışan Mimarlar. 2011: 49-51, TMMOB Mimarlar Odası Ankara Şubesi.
• Trum, H. M. G. J., Bax, M. F. T. (2000). A Building Design Process Model: According to Domain Theory. In: Aachten, H. H., (ed.) Design Research in the Netherlands; preprints of the symposium (pp. 19-30). (Bouwstenen; Vol. 63). Eindhoven: Technische Universiteit Eindhoven.
• Uluoğlu, B., (2000). Design Knowledge Communicated in Studio Critiques. Design Studies, 21(1), 33-58.
• Yurtsever, B., Polatoğlu, Ç. (2020). Mimari Tasarım Eğitiminde “Aktif Stüdyo” Deneyimleri. Megaron, 15(3):412-429.
• Gazete Arşivleri:
• Cumhuriyet Gazetesi, 18.04.1969: 1,7; 03.05.1969: 5;16.09.1974: 2
• Milliyet Gazetesi, 23.08.1976:10
• Resmi Gazete, Sayı ve Tarih: 17760/20.07.1982
• İnternet Kaynakları: Url 1: https://www.haberler.com/tu-rektoru-prof-dr-yoruk-aciklamasi-7920904-haberi/
• TUYİTDB / T.U. Yapı İşleri ve Teknik Daire Başkanlığı Raporları:
• Bozacı, M. K. (2013). T.U. Tıp Fakültesi Temel Bilimler Binası Statik Raporu
• TUYİTDB, (2013a).Temel Bilimler Binası Ön Program Raporu
• TUYİTDB, (2013b). T.U. Tıp Fakültesi Temel Bilimler Binası Mimari İhtiyaç Programı
• TUYİTDB, (2013c). T.U. Tıp Fakültesi Temel Bilimler Binası Mimari Proje ve Raporu
• TUYİTDB, (2013d). T.U. Tıp Fakültesi Temel Bilimler Binası Statik Proje ve Raporu
• TUYİTDB, (2014a). T.U. Tıp Fakültesi Temel Bilimler Binası Makine Mühendisliği Projesi ve Raporu
• TUYİTDB, (2014b). T.U. Tıp Fakültesi Temel Bilimler Binası Elektrik Mühendisliği Projesi ve Raporu