Evaluating Sustainable Universal Design Accessibility Criteria at Historical Urban Sites

Yıl 2022, Cilt: 15 Sayı: 3, 1327 - 1340, 26.09.2022

Eda Diken Aliye Ceren Onur

https://doi.org/10.35674/kent.1023525

Cited By: 2

Öz

Disaster, which has been a great danger to humanity throughout history, has become a priority issue for urban planning due to the loss of life or property in cities. From the proclamation of the republic to the 2000s, cities have been intervened with various planning decisions. In the 2000s, apart from these decisions, a new era has been entered in the fight against disasters in cities with the urban renewal interventions that started to be included in the legislation. In particular, law no 6306 ‘Law on the Renewal of Areas Under the Risk of Disaster’, which began to be included in the laws in 2012, aims to implement urban transformation only for the disaster risk areas identified in the cities. Although the law is a necessery form of intervention against urban disasters, it does not make clearly criteria or definitions for risky area determination. Due to this gap in the law, it is the hypothesis of the study that the law numbered 6306 cannot be fully implemented within the scope of disaster relief. In line with the hypothesis put forward, it has been obtained that risky area announcements within the scope of Law No. 6306 published in the ‘Turkey Official-Gazette’ from the date of the law to the present, that is, from May 2012 to November 2021 and Turkey's disaster situation from various institution reports and studies. The aim of the study is to reveal both the spatial and chronological relations of these data obtained. While comparing the two data, spatial analysis is made with the ArcGIS program, and the number and locations of the announcements are statistically analyzed with the SPSS program. With the data obtained in line with those analyzes, it is essential to understand the struggle with urban disasters to reveal the relationship between the places where disasters that cause significant losses occur, current risk analyzes and places declared as risky areas within the scope of Law No. 6306.

Anahtar Kelimeler

cultural heritage, site areas, universal design, sustainable cities, accessibility

Sürdürülebilir Evrensel Tasarım Erişilebilirlik Kriterlerinin Kentsel Sit Alanlarında Değerlendirilmesi

Öz

Tarih boyunca insanlık için büyük bir tehlike unsuru olan afet, kentlerde yol açtığı can ve/veya mal kaybından dolayı kentsel planlamanın dikkate aldığı öncelikli konu haline gelmektedir. Cumhuriyetin ilanından 2000’li yıllara kadar çeşitli planlama kararlarıyla kentlere müdahale edilmekte, 2000’li yıllara gelindiğinde ise bu uygulamaların haricinde mevzuatta yer almaya başlayan kentsel dönüşüm müdahaleleri ile kentlerde afetle mücadele için yeni bir döneme girildiği görülmektedir. Özellikle 2012 yılında yasalarda yer almaya başlayan 6306 sayılı ‘Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkındaki Kanun’, sadece kentlerde tespit edilen afet riskli alanlara yönelik kentsel dönüşüm uygulaması yapılmasını amaçlamaktadır. Kanun, kentsel afetlere karşı önemli bir müdahale biçimi olmasına rağmen, riskli alan tespitine ilişkin kriter ya da tanımlama yetersiz kalmaktadır. Yasada yer alan bu boşluk nedeniyle, 6306 sayılı kanunun afetle mücadele kapsamında tam olarak uygulanamadığı, çalışmanın hipotezini oluşturmaktadır. Ortaya konan hipotez doğrultusunda, yasanın çıkışından günümüze, yani Mayıs 2012’den Kasım 2021’e kadar ‘T.C. Resmi Gazete’de yayınlanan 6306 sayılı kanun kapsamındaki riskli alan ilanları ile çeşitli kurum raporları ve çalışmalardan elde edilen Türkiye’nin afet durumu verilerinin hem mekânsal hem de kronolojik ilişkisini ortaya koymak çalışmanın amacını oluşturmaktadır. Çalışmada iki veri karşılaştırılırken ArcGIS programı yardımı ile mekânsal, SPSS programı yardımıyla da ilan sayı ve yerleri istatiksel olarak analiz edilmektedir. Analizler doğrultusunda elde edilen verilerle, Türkiye’de büyük kayıplara yol açan afetlerin meydana geldikleri dönemler ve mevcut risk analizleri ile 6306 sayılı kanun kapsamında riskli alan ilan edilen yerlerin ilişkisinin ortaya konulması kentsel afetlerle mücadelenin anlaşılması için önemli olmaktadır.

Anahtar Kelimeler

kültürel miras, sit alanları, evrensel tasarım, sürdürülebilir kentler, erişilebilirlik

Kaynakça

• Ahunbay, Z. (2014). Tarihî Çevre Koruma ve Restorasyon. YEM, 10. Baskı, İstanbul.
• Akdu, U. & Akdu, S. (2018). Engelli Turizmi: Yasal Düzenlemeler ve Uygulamalar. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Elektronik Dergisi, 9 (23), 100-123.
• Arat, Y. & Güner, M. (2020). Evrensel Tasarım İlkeleri Kapsamında Üniversite Yerleşkesinde Erişebilirliğin İncelenmesi: ODTÜ Örneği. Euroasia Journal of Mathematics - Engineering Natural & Medical Sciences, Volume (8).
• Arslan, B. (2021). Safranbolu Tarihî Turizm Yapıları ve Turizm Alanlarının Engelli Erişimi Açısından Değerlendirilmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Karabük Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul.
• Asatekin, N. G. (2004). Kültür ve Doğal Varlıklarımız Neyi, Niçin, Nasıl Korumalıyız? Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü Yayınları, Ankara.
• Böke, F. (2020). Dünya Miras Alanları ve Alan Yönetimi: Dünya Miras Kenti Safranbolu için Bir Yönetim Planı Önerisi. Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Mimarlık Ana Bilim Dalı, Ankara.
• Bursa Büyükşehir Belediyesi (2013). Bursa ve Cumalıkızık Alan Yönetim Planı. URL: http://alanbaskanligi.bursa.bel.tr/wp-content/uploads/2012/02/YONETIM-PLANI-2013-TR.pdf
• Diken, E. (2021). Kentsel Sit Alanlarında Engelli Erişiminin Değerlendirilmesi; Safranbolu Örneği / Evaluation of the Accessibility of Disabled at the Urban Site Areas: Safranbolu Case. Maltepe Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul.
• Dostoğlu, N., Şahin, E. & Taneli, Y. (2009). Evrensel Tasarım: Tanımlar, Hedefler, İlkeler. Mimarlık, 347.
• Ginnerup, S. (2009). Achieving Full Participation Through Universal Design. Council of Europe Publishing, Strasbourg.
• ICOMOS (1964). Venedik Tüzüğü. URL: http://www.icomos.org.tr/Dosyalar/ICOMOSTR_tr0243603001536681730.pdf. 1964.
• ICOMOS (1987). Tarihî Kentlerin ve Kentsel Alanların Korunması Tüzüğü Washington Tüzüğü. URL: http://www.icomos.org.tr/Dosyalar/ICOMOSTR_tr0627604001536681570.pdf
• ICOMOS (1994). The Nara Document on Authenticity. URL: https://www.icomos.org/charters/nara-e.pdf
• ICOMOS (1999). International Cultural Tourism Charter. URL: https://www.icomos.org/charters/tourism_e.pdf
• ICOMOS (2011). Tarihî Kentlerin ve Kentsel Alanların Korunması ve Yönetilmesiyle İlgili Valetta İlkeleri. URL: http://www.icomos.org.tr/Dosyalar/ICOMOSTR_tr0592931001536912260.pdf
• ICOMOS (2013). Mimari Mirası Koruma Bildirgesi. URL: http://www.icomos.org.tr/Dosyalar/ICOMOSTR_tr0784192001542192602.pdf
• Kubal, M. & Pawlusiński, R. (2014). Small Towns in the Polish Carpathians – The Coexistence of Heritage and Tourism. In Enhancing Competitiveness of V4 Historic Cities to Develop Tourism: Aspects of Cultural Heritage (Edt. Robert Faracik), pp. 91-112. Krakow–Debrecen.
• Marchetti, E & Valente, A. (2018). Interactivity and Multimodality in Language Learning: The Untapped Potential of Audiobooks. Univ. Access Inf. Soc., 17, 257–274.
• Oktay, D. (2020). Towards Sustainable Habitats in Turkey: Challenges and Prospects for the Future. International Journal of Ekistics and the New Habitat: The Problems and Science of Human Settlements - Special Issue: Turkey, Urbanism, and the New Habitat, Vol. 80, No. 1.
• Pawlowska, A. (2014). Stare Podgórze and Zabłocieas Places of Development of Creative Industries in Tourism and Culture Sector in Kraków. In Enhancing Competitiveness of V4 Historic Cities to Develop Tourism: Aspects of Cultural Heritage (Edt. Robert Faracik), pp. 165-180, Krakow–Debrecen.
• Popiel, M. (2014). The Growing Challenge of Accessibility for Disabled People in Selected Historical European Cities. In Enhancing Competitiveness of V4 Historic Cities to Develop Tourism: Aspects of Cultural Heritage (Edt. Robert Faracik), pp. 181-198. Krakow–Debrecen.
• Şen, N., Yetim, A. Ç. & Bilici, N. (2014). Kültür Varlıkları ve Müzelerin Engelli Turist Ziyaretine Uygunluğunu Belirlemeye Yönelik Araştırma. Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, VII –I, 1-16.
• UN (2009). Engellilerin Haklarına İlişkin Sözleşme. URL: https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2009/07/20090714-1.htm
• UNESCO (1972). Dünya Kültürel ve Doğal Mirasının Korunmasına Dair Sözleşme. URL: https://www.unesco.org.tr/Pages/161/177
• UNWTO (2015). Manual on Accessible Tourism for All – Public-Private Partnerships and Good Practices - World Tourism Organization. World Tourism Organization (UNWTO), Madrid, Spain. URL: https://www.e-unwto.org/doi/epdf/10.18111/9789284416585
• URL-1. "Kültür ve Turizm Bakanlığı," URL: http://www.kultur.gov.tr/TR-96130/kurulus-amaci-ve-gorevleri.html.
• URL-2. "Türk Dil Kurumu Sözlüğü," URL: www.tdk.gov.tr.
• URL-3: https://ec.europa.eu/social/main.jsp?catId=1141&intPageId=5378&langId=en.
• URL-4: https://whc.unesco.org/en/list/
• URL-5: http://www.lhac.eu/?i=accessible-cities.en.home
• URL-6:https://www.unesco.org.tr/Pages/125/122/UNESCO-D%C3%BCnya-Miras%C4%B1-Listesi
• URL-7: http://www.alanbaskanligi.gov.tr/evrak/typ.pdf
• URL-8: https://ec.europa.eu/social/main.jsp?catId=1141
• URL-9: https://ec.europa.eu/social/main.jsp?catId=1137&videosId=2663&furtherVideos=yes&langId=en&
• URL-10: https://eurocid.mne.gov.pt/sites/default/files/repository/paragraph/documents /6845/2012premiocidadeacessivel_0.pdf
• URL-11: https://www.sagetraveling.com/salzburg-disabled-access
• URL-12: http://www.lhac.eu/resources/library/avila.pdf
• URL-13: https://wheelchairtravel.org/luxembourg/sidewalks/(2021)
• URL-14: https://www.krakow.pl/odwiedz_krakow/15764,artykul,droga_krolewska_dla_niepelnosprawnego_turysty.html(2020)
• URL-15: http://www.alanbaskanligi.gov.tr/yonetim_plani_kavrami.html
• WHO (World Health Organization) (2011). World Report on Disability. URL: https://www.who.int/publications/i/item/9789241564182
• Yıldız, S. (2019). A Holistic View on Contemporary Art Museums in the Context of Accessible Tourism - Case Studies from Central Europe. Karabük University Journal of Institute of Social Sciences, 9 (1), 337-348.
• Zajac, A.P. (2016). City Accessible for Everyone-Improving Accessibility of Public Transport Using the Universal Design Concept. Transportation Research Procedia, 14, 1270-1276.