Analysis of the Current State of Historical Fountains in Karacasu

Yıl 2024, Cilt: 17 Sayı: 4, 1419 - 1443, 16.07.2024

Esra Aksoy , Ömer Koyuncu

https://doi.org/10.35674/kent.1406203

Öz

The purpose of this study is to document the current status of historical fountains located in the town center of Karacasu district in Aydın province and to make recommendations for their restoration. Within the scope of the study, a fountain located in the town center and one within the Afrodisias ancient city were examined. An analysis of a total of eleven fountains dating back to the Ottoman period was conducted. Surveys of the fountains built between the 15th and 20th centuries were taken, and their existing conditions were drawn in plan and elevation views using AutoCAD drawing software. As a result of the examination, it was determined that all fountains were constructed with a single facade. Three of the fountains with simple facade arrangements have undergone restoration. It was found that these fountains were reconstructed deviating from their original designs. One fountain is completely ruined. It was observed that historical fountains, which have survived to the present day, are in a state of disuse and are at risk of disappearing due to neglect and loss of function. Documenting the current status of fountains that convey the cultural heritage of cities is important for preserving these resources for future generations.

Anahtar Kelimeler

Water structures, Fountains, Karacasu, Restoration proposal

Tarihi Karacasu Çeşmelerinin Mevcut Durum Analizi

Öz

Bu çalışmanın amacı; Aydın ili Karacasu ilçe merkezinde yer alan tarihi çeşmelerin mevcut durumunu belgelendirmek ve onların onarımına yönelik önerilerde bulunmaktır Çalışma kapsamında, ilçe merkezinde konumlanan on ve Afrodisias antik kenti içerisinde yer alan bir çeşme incelemeye alınmıştır. Osmanlı döneminden kalan toplam on bir çeşmenin analizi yapılmıştır. XV. ve XX. yüzyıl aralığında yapılan çeşmelerin rölöveleri alınarak, AutoCAD çizim programında mevcut durumlarının plan ve ön görünüşleri çizilmiştir. İnceleme sonucunda, elde edilen bulgularda tüm çeşmelerin tek cepheli olarak inşa edildiği belirlenmiştir. Sade cephe düzenine sahip olan çeşmelerin üç tanesi onarım geçirmiştir. Çeşmelerin ilk tasarımlarından uzak bir şekilde yeniden yapıldığı belirlenmiştir. Bir tane çeşme tamamen yıkık vaziyettedir. Günümüze kadar ulaşmış tarihi çeşmelerin âtıl durumda olduğu, bakımsızlarından ve işlev kaybından dolayı yok olmaya yüz tuttukları tespit edilmiştir. Kültürel miras bağlamında kentlerin geçmiş kültürünü aktaran çeşmelerin mevcut durumunu belgelendirme, bu kaynakları gelecek kuşaklara aktarmak açısından önemlidir.

Anahtar Kelimeler

Su yapıları, Çeşmeler, Karacasu, Restorasyon önerisi.

Kaynakça

• Acar, T. (2015). Uşak çeşmelerinin korunma durumları, Tarihi kimliklerini koruma bağlamında düşünceler, International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 10/10, 9.
• Aktürk, İ. (2021). Trabzon’da Osmanlı dönemi yapılan tarihi çeşmelerin mimari özelliklerinin incelenmesi ve korumaya yönelik değerlendirilmesi. Külliyat Osmanlı Araştırmaları Dergisi. Sayı:14, 139.
• Arseven, C. E. (1983). “Çeşme”, Sanat Ansiklopedisi, C.I., İstanbul, s.388.
• Aytöre, A., (1962). “Türklerde Su Mimarisi”, I. Milletleraras Türk Kongresi Tebliğler, Ankara. (45-69)
• Barışta, Ö. (1995). İstanbul Çeşmeleri, Azapkapı Saliha Sultan Çeşmesi, Ankara.
• Çobancaoğlu, T. (1988). Tarihi İstanbul çeşmelerinin incelenmesi ve korunması konusunda bir araştırma, Mimar Sinan Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, 22-23.
• Denktaş, M. (2002). “Anadolu Türk Mimarisi Çeşmeler”, Türkler, cilt: VII, Ankara s.872-876
• Demirci, D. (2020). Isparta-Eğirdir-Atabey Kervanyolu Üzerindeki Menzil Çeşmesi Üzerine Bir İnceleme. Journal of Universal History Studies , 3 (2) , 148-167 .
• Derici, D. (2017). Malatya çeşmeleri, Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 26-30.
• Devellioğlu, F. (2003). Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lügat, Aydın Kitabevi, Ankara.
• Eyice, S. (1968). “İstanbul”, İslam Ansiklopedisi VII, İstanbul. 1214.
• Eyice, S. (1993). “Çeşme”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, C.VIII, İstanbul. s.277-287.
• Gündüz, M., (2020). The Effect Of The Structuring In Walled City On The Istanbul Fountains And The Current Status Of The Fountains, Kent Akademisi, Volume, 13 (41), Issue 1, Pages, 146-162.
• İbrahimgil, A. (2020). The Ottoman Period Fountains in Molova (Molyvos/Mithymna) In Lesvos. GRID-Architecture, Planning & Design Journal, 3(2).
• Karaçöl, A. (2011). Investigation of the Ottoman period fountains in İzmir/Çeşme for their preservation. İzmir Yüksek Teknoloji Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, 2-4.
• Koçak, R. (2015). Aydın Karacasu çömlekçiliği ve ustaları üzerine bir araştırma, Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 7-8
• Kuruüzüm, H. (2017). Karacasu’da Osmanlı ve cumhuriyet dönemi kitabeleri. İtimat Ofset. 1. Baskı.
• Ödekan, A. (1987), “Çeşme", Eczacıbaşı Sanat Ansiklopedisi, Cilt 2, İstanbul. (396)
• Özbalkan, S. (2019). Aydın çeşmeleri (Master's thesis, Sosyal Bilimler Enstitüsü).
• Özer, S. (2008). Geçmişten Günümüze Kent-Çevre İlişkisi İçinde Çeşmeler. Sanat Dergisi. 13:129-134.
• Öztürk, Ş. (2022). Bitlis Tarihi Hatun Çeşmesi Koruma Çalışmaları Hakkında Bir Araştırma. Amisos, 7 (13), 420-430.
• Şapolyo, E, B., (1967). ‘Türk Çeşmeleri’ Önasya, cilt 3, Say 27. (11-12).
• Tanışık, H. İ. (1943). İstanbul Çeşmeleri, C: I-II., İstanbul.
• Yavaşcan,E.E., Akçaözoğlu,S., & Gökçe, V. (2020). Tarihi Niğde Çeşmeleri. Sanat ve Tasarım Araştırmaları Dergisi (STAR), 1(1), 53-72.
• Yeler, S. & Yeler MIinsolmaz, G. (2021). Kırklareli tarihi çeşmelerinin kültürel miras olarak değerlendirilmesi, Kent Akademisi, Volume, 14, Issue 2, Pages; 315-334.