Tarihi Kent Yapılarının Eğitim Yapısına Dönüşümü: Kadir Has, Bilgi, Mardin Artuklu ve Toros Üniversitesi Mimarlık Fakülteleri

Yıl 2024, Cilt: 17 Sayı: 4, 1361 - 1398, 16.07.2024

Ayşen Cevriye Benli , Hatice Tekin Banaz

https://doi.org/10.35674/kent.1429161

Öz

Günümüzde toplumsal koşulların ve gereksinimlerin değişmesiyle, yapı ve mekân gereksinimlerinin de aynı ölçüde değiştiği görülmektedir. Kültür varlıklarının yeniden topluma kazandırılma çabası, kentler için üzerinde önemle durulması gereken evrensel bir konudur. Günümüzde yapısal olarak var olan, işlevselliğini yitirmiş tarihi kent yapıları; terkedilmeye ve yıkılmaya bırakılmak yerine elverişli yapısal özellikleriyle ve bulunduğumuz dönemin yaşam koşulları doğrultusunda yeniden işlevlendirme çalışmalarıyla kullanıma kazandırılabilmektedirler. Bu çalışmada, yükseköğrenim yapısına dönüştürülen tarihi yapılar değerlendirmeye alınmaktadır. Kadir Has, Bilgi ve Mardin Artuklu Üniversitelerinin Mimarlık Fakülteleri ve Toros Üniversitesi Güzel Sanatlar Tasarım ve Mimarlık Fakültesi, tarihi yapıların mimarlık fakültesi olarak eğitim yapısına dönüşümünün incelenmesi yönünden örnekler olarak seçilmiştir. Fakültelerin tasarım stüdyoları ve dersliklerinin yeniden işlevlendirme sonrası kullanıma uygun olup olmadığı; işlev, malzeme, strüktür, aydınlatma, mimari dil, altyapı ve tesisat çözümleriyle nitel olarak değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Yeniden İşlevlendirme, Tarihi Yapılar, Üniversite Binaları, Eğitim Mekânları

Etik Beyan

Etik kurul iznine gerek yoktur, gereken alıntı yerleri belirtilmiştir.

Destekleyen Kurum

Yoktur

Teşekkür

Teşekkür yoktur.

The Change of the Citys’ Historical Buildings for Educational Purpose: Departments of Architecture

Öz

Nowadays, as the changes in social conditions and requirements occur, it is seen the transformations in the requirements of buildings and spaces. The effort in regaining historical buildings to life is an important universal aspect to dwell on for cities. When the historical city buildings lose their functions in spite of their well existences structurally, they can be usable for the adaptive reuse according to conditions of current life requirements with their suitable characteristics instead of leaving them to destroy. In this research, it is evaluated the adaptive reuse of the historical buildings for high educational purposes. In this aspect the Faculties of Architecture of the Universities Kadir Has, Bilgi, Mardin Artuklu and Toros are chosen as the examples for the adaptive reuse of the historical buildings for educational purposes as faculties of architecture. Faculties’ design studios and classrooms’ conveniences after adaptive use are examined in the qualitative aspects of their functions, materials, structures, infrastructures, installations, lightings, architectural styles.

Anahtar Kelimeler

Adaptive Reuse, Historical Buildings, University Buildings, Educational Spaces

Kaynakça

• Aksoy, A. Enlil, Z., Ünsal, D. F., Pulhan, G., Dinçer, İ., Zeren, G., Ahunbay, Z., Köksal, G. (2012). Kültürel Miras Yönetimi. ( I. Baskı). T.C. Anadolu Üniversitesi Yayını. Web-Ofset, Eskişehir
• Alioğlu, F. ve Alper, B. (1998). Cibali Tütün ve Sigara Fabrikası Sanayi Yapısından Üniversiteye. İstanbul Dergisi, Sayı 27, s. 40-48, İstanbul.
• Alioğlu, F. E. (1988). Mardin Şehir Dokusu ve Evler Üzerine Bir Deneme. Yayımlanmamış Doktora Tezi, İTÜ, İstanbul
• Alper, M. (2019). Cibali Tütün ve Sigara Fabrikası’ndan Kadir Has Üniversitesi’ne Bir Yeniden İşlevlendirme Örneği. Kadir Has Üniversitesi Yayınları, İstanbul
• Altun, A. (1971). Mardin’de Türk Devri Mimarisi. Gün Matbaası, İstanbul
• Anon. (1994). Sanayi. Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi. Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı, Cilt: 6, Sf. 437-443, İstanbul.
• Anonim. (1998). Educational Spaces Volume I. The Images Pub. Group Ltd. Australia.
• artuklumimarlik.(2019,Kasım 23).https://www.instagram.com/artuklumimarlik/[Erişim Tarihi: 23 Kasım 2019].
• Aşkun(Yüce), P. ve Cantimur (Büken), B. (2012). Mimari Mirasın Yeniden İşlevlendirilmesi ve Ek Yapılar. Mersin Üniversitesi Yayınları, Kültür Varlıklarını Koruma Amaçlı Proje ve Uygulamalar Çalıştayı Koruma Sempozyumu/II. Mersin, s.56-70.
• Aydın, A. (2011). 19.yüzyıl Mersin Kiliseleri. Pitura Yayınları, Mersin, s.9-83.
• Aytar, İ. (2015). Fener – Balat Yapılarının Restorasyon Süreçleri ve Sonuçları. Yeniyüzyıl Üniversitesi, Fener Balat Çalıştayı 2015, İstanbul
• Benli, A. (1998). A Comparative Study for University Campus Planning. DEÜ Mimarlık Fakültesi, Mimarlık Ana Bilim dalı, Yayımlanmamış Y. Lisans Tezi, Danışman: M. Türeyen, İzmir
• Benli, A.C. (2003). Günümüz Mimarlığında Üniversite Binaları için Estetik Ölçütlerin Değerlendirilmesi (An Evaluation of the Aesthetical Concepts in the Architecture for Higher Education Buildings). DEÜ Mimarlık Fakültesi, Mimarlık Ana Bilim dalı, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Danışman: N. Cimcoz, İzmir
• Boeckl, M. (Hg/Ed). (2014). WU Campus. Ambra V, Vienna, Austria
• Bozkurt, İ. (2012). Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Mersin Tarihi 1847-1928. Mersin Büyükşehir Belediyesi Kültür Yayınları:1, Mersin, s.30-123
• Cantell, S.F. (2005). The Adaptive Reuse of Historic Industrial Buildings: Regulation Barriers, Best Practices and Case Studies. Yüksek Lisans Tezi, Virginia Polytechnic Institute and State University, Urban and Regional Planning
• CHP Mardin Halkevi yayınları, (1938). “15. Cumhuriyet Yılında Mardin”, Sayı: 6, Resimli Ay Matbaası, İstanbul, s. 28.
• Çağlayan, M. (2015). Mardin Eski Hükümet Konağı (Mimarlık Fakültesi) Restorasyonu Uygulaması”, Kâgir Yapılarda Koruma ve Onarım Semineri VII Bildiri Kitabı, İstanbul Büyükşehir Belediyesi, İstanbul, s.84-100.
• Çağlayan, M. (2020). Mardin Artuklu Üniversitesi Mimarlık Fakültesi fotoğraf arşivi ve projeleri.
• Çoruh, S. (2019). The Latın Catholıc Church Settlement In Mersin Durıng The Late Ottoman Perıod. Ortadoğu Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Mimarlık Sanat Tarihi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara, s.95-117.
• Develi, Ş. (1993). Dünden Bugüne Mersin 1836-2008. Mersin Büyükşehir Belediyesi Güncelleştirilmiş 4. Baskı, Mersin
• Develi, Ş. (2013). Anılarla Seçmelerle Mersin. Mersin Deniz Ticaret Odası Yayınları, 1.Baskı, Mersin
• Dober, R.P. (1992). Campus Design. John Willey& Sons Inc.
• Dodsworth, S. ve Anderson, S. (2015). İç Mekân Tasarımının Temelleri. Literatür Yayıncılık, Akademik Temeller Dizisi:2
• Düzenli, H.İ. (2012). Taşar, E.S. (2012). Mardin’de Tarih, Bina ve Mimarlık Katmanları: 19.yy. Hükümet Konağından 21. yy. Mimarlık Fakültesine Dönüşümün Hikâyesi. Arredamento Mimarlık Tasarım Kültürü Dergisi. Şubat 2012, sayı 254, s.64-78
• Enlil, Z. (1992). Tarihi Bir Çevreyi Yaşatmak: Paris Ve Bologna’da Bütüncül Koruma Yaklaşımları. YTÜ Mimarlık Fakültesi Yayını, Mf Şbp 92.039/02, 199-204.
• Google Maps. (29 Nisan 2024). https://maps.google.com
• Innes, M. (2012). Lighting For Interior Design. Laurence King Publishing, UK.
• İnan, Z. (2013). İşlevini Yitirmiş Tarihi Yapıların Büro Yapılarına Dönüştürülmesindeki Mekânsal Sorunlar. Haliç Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü İç Mimarlık Ana Bilim Dalı, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, s.31.
• İpek, Y. (2004). Mersin Latin-İtalyan Katolik Kilisesi İnanç ve Uygulamaları. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı, Dinler Tarihi Bilim Dalı, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kayseri, s. 11-17
• Kaşlı, B. (2009). İstanbul ‘da Yeniden İşlevlendirilen Korumaya Değer Endüstri Yapıları ve İç Mekân Müdahaleleri: Santral İstanbul Örneği. İstanbul Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul
• Kaynar, H. (2000). Şehir İktidar İlişkisi Çerçevesinde Osmanlı Modernleşmesi ve Osmanlı Şehirleri. Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara, s. 89.
• Kuban, D. (2000). Tarihi Çevreyi Korumanın Mimarlık Boyutu. YEM yayınları, İstanbul.
• Langston, C. Wong, F. K.W; Huı, E.C.M. & Shen, L.Y. (2007). Strategic Assessment Of Building Adaptive Reuse Opportunities İn Hong Kong. Building And Environment; doi:10. 1016/ j. buildenv. 2007.10.017
• Livingston, J. (2022). Designing With Light, The Art, Science, And Practice of Architectural Lighting Design. Second Edition. John Wiley & Sons, New Jersey and Canada.
• mardinsoz.(2019,Ekim 22).http://www.mardinsoz.com/haber/eski-hukmet-konagi-mimarl-5866.html [Erişim Tarihi: 22 Ekim 2019].
• media.tumblr.(2019,Temmuz16).https://66.media.tumblr.com/6569403cb881b6c67abb8bd9bfe42539/92c1e89245d07bf3-a2/s500x750/330af37d6dd9f6c5759047c8c580375c4d2e75ca.jpg [Erişim Tarihi: 16 Temmuz 2019].
• mersinimecehaber.(2020,Nisan 26).http://www.mersinimecehaber.com/mersinde-hiristiyanlara-ait-okullar-ve-amerikan-misyoner-okullari-makale,4497.html [Erişim Tarihi: 26 Nisan 2020].
• Mücen, L. (2010). Mersin Katolik(Katedral) Kilisesi Okulu’na İlişkin Sanat Tarihi Raporu. Mersin Büyükşehir Belediyesi Koruma Uygulama ve Denetim Birimi (KUDEB), Mersin
• Olcaycan, S. (2020). Mersin, Toros Üniversitesi Uray Yerleşkesi GSTMF B Blok yapısı rölöve ve restorasyon projeleri. IMD Mimarlık Hizmetleri, Mersin.
• Öter, A.H. (1996). Kullanım dışı kalmış binaların dönüştürülmesi sorununa ilişkin bir Deneme. İ.T.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, s.22
• Özbalta, N.B. (2017). Yapıda Bölgesel ve Çevresel Koşullar. Yıldız Teknik Üniversitesi Mimari Tasarım Yüksek Lisans Programı kapsamında ders notları, İstanbul
• Pearman, H. (1998). Contemporary World Architecture. Phaidon Press United, London
• Perker, Z.S. (2010). Avrupa Kültür Mirasının Korunmasında Europa Nostra Ödüllerinin Rolü ve Türkiye. Uludağ Üniversitesi, e-Journal of New World Sciences Academy, Vol. 5, Nr: 2
• Simonelli, G.B. (2005). Fransisken Kapüsen Rahiplerinin Mersin’deki 150. Yılı: 1855-2005. Latin Katolik Kilisesi, İstanbul, s. 34-79.
• Tekin Banaz, H. (2020). Tarihi Yapıların Eğitim Yapısına Dönüşümünün İncelenmesi: Toros Üniversitesi Güzel Sanatlar Tasarım ve Mimarlık Fakültesi Örneği. Toros Ü. Lisansüstü Eğitim Enstitüsü Mimarlık Ana Bilim Dalı, Yayımlanmamış Y. Lisans Tezi, Danışman: Benli, A.C., Mersin