The Cisterns of Bodrum: Water, Architecture, and Stratification A Reading Through the Lens of the Kızılağaç Conservation Workshop

Yıl 2024, Cilt: 17 Sayı: 5, 1676 - 1692, 17.09.2024

Deniz Çiler Erkan

https://doi.org/10.35674/kent.1359505

Öz

ABSTRACT

*"Though time was a river that flowed slowly with us, it was leading to a lake. In this lake, we no longer flowed; we rippled."

This study aims to trace the presence of water in architecture, an element fundamental to all known forms of life, including humanity since its existence, through cistern structures. Within the scope of this research, cisterns in the Bodrum district of Muğla province, distinguished by their unique architecture and significant due to their density in the region, will be discussed through the concepts of stratification and migration as a reason for formation. The transformation of these structures, influenced by the city's history, needs, and social change, constitutes an essential topic within today's urban layers. On the other hand, the city's contemporary transformation will be debated through the water routes established by the cisterns centuries ago. The presentations and work of the Kızılağaç Conservation Workshop on the state of the cisterns in this region will serve as the primary source for the research, and some of the recommendations made regarding the sustainability of today's cisterns will be shared within the framework of this study.
*From the story "Cistern" by S.F. Abasıyanık, 1939.

Keywords: Water and Architecture, Cistern, Stratification, Bodrum, Kızılağaç Conservation Workshop, Urban Planning.

Anahtar Kelimeler

water, architecture, cistern, stratification, bodrum, kızılağaç, urban planning

Bodrum Sarnıçları, Su, Mimarlık ve Katmanlaşma - Kızılağaç Koruma Atölyesi Üzerinden Bir Okuma

Öz

ÖZET

*’Halbuki zaman, ağır ağır bizimle beraber akan nehir, bir göle varıyordu. Bu gölde artık biz akmıyor, dalgalanıyorduk.’

Bu çalışma, bilinen tüm yaşam biçimlerinde olduğu gibi, var oluşundan bu yana insanlığın da temel kaynağını oluşturan su öğesinin, mimaride vücut bulduğu sarnıç yapıları üzerinden izini sürmeyi amaçlamaktadır. Çalışma kapsamında, kendine has mimarisi ile öne çıkan ve bölgedeki yoğunluk oranı açısından da önem taşıyan Muğla ili Bodrum ilçesi sarnıçları, katmanlaşma ve bir oluşum nedeni tezi olarak göç kavramları üzerinden tartışılacaktır. Kentin tarihi, ihtiyaçları ve sosyal değişimi üzerinden kendi dönüşümünü yaşayan bu yapıların, günümüzde kent katmanları içerisindeki yeri önemli bir konu başlığı oluşturmaktadır. Bir diğer yandan, bu değişimlerin dönüştüren yapısı yanı sıra, sarnıçların yüzyıllar önce oluşturduğu su rotaları üzerinden, kentin günümüzde ki dönüşümü tartışılacaktır. Bu bölgede ki sarnıçların durumu üzerinden gerçekleştirilen Kızılağaç Koruma Atölyesi sunum ve çalışmaları, araştırma kapsamında ana kaynak olarak kullanılacak ve bugünün sarnıçlarının varlığının sürdürülebilirliğine ilişkin yapılan önerilerin bir kısmı, bu çalışma kapsamında paylaşılacaktır.
*Abasıyanık, S.F., 1939, ‘Sarnıç’ adlı öyküden.

Anahtar Kelimeler: Su ve Mimarlık, Sarnıç, Katmanlaşma, Bodrum, Kızılağaç Koruma Atölyesi, Kent Planlaması

Anahtar Kelimeler

su, mimarlık, bodrum, sarnıç, katmanlaşma, tasarım, kızılağaç, kent planlama

Kaynakça

• Abasıyanık, S.F. (1939). Sarnıç. Çığır Kitapevi, ISBN: 9786053607724.
• Açıkgöz, N. (2014). Uluslararası Geçmişten Geleceğe Su Depolama Sistemleri. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi, Seminer, Muğla.
• Altuğ, K. (2012). Planlama İlkeleri ve Yapım Teknikleri Açısından Tarihi Yarımada'daki Bizans Dönemi Sarnıçları. Restorasyon Konservasyon Çalışmaları Dergisi, 15, İstanbul, 3-15.
• Bodrumlu, A.G. (1945). Bodrum Tarihi. İstanbul.
• Coğrafi Bilgi Sistemi [CBS]. (2024). Sarnıç Bilgi Sistemi. https://cbs.mugla.bel.tr/projelerimiz.html Erişim Tarihi: 15.01.2024
• Çelebi E. (1935). Seyahatname. C:IX.
• Çevik, A. (2018). https://www.ntv.com.tr/sanat/kanuni-yolu-yarim-kaldi,iso1T4FzG0iu1gQKbMCgOg /Erişim Tarihi: 09.10.2020s
• Dere, E.M. (2022). Su Mimarisi ve Sarnıçlar; Ula Bozyer Sarnıcının Yeniden İşlevlendirilmesi. Düzce Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Dergisi, 10, Düzce, 497-515.
• Dinler, A. (2017). Sarnıç Koruma Atölyesi. Muğla Büyükşehir Belediyesi, atolyemuglabir, Muğla.
• Doksanlatı, M.E. (1997). Knidos Kap Krio Çalışmalarında Bulunan İki Sarnıç ve İçlerinden Çıkan Buluntu Gurubu. Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Konya.
• Duymaz, A. Ş. (2009). Teke Yöresi Sarnıçları. XIII. Ortaçağ ve Türk Dönemi Kazıları ve Sanat Tarihi Araştırmaları Sempozyumu Bildirileri, Sunulmuş Bildiri; Biltur Basım Yayın, (225-234), Denizli.
• Erengezgin, Ç. (2017). Sarnıçlar ve Enerji İlişkisi. Konuşmacı, Sarnıç Koruma Atölyesi, Muğla Büyükşehir Belediyesi, Muğla.
• Ertaş M.Y. & Kılıçarslan H. (2017). Rodos’un Fetih Günlüğü Kanuni Sultan Süleyman’ın Rodos Seferi Rûznâmesi. Akademik İncelemeler Dergisi, Cilt: 12, S: 1, 1-36.
• Güngör, S.S. (2017). Tarihi Yarımada'daki Roma ve Bizans Dönemi Sarnıçları. Stratejik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 1/2, 37-72.
• Han, A. (2019). Osmanlı Döneminde Yerebatan Sarnıcı ve Mahallesi. Annual of Istanbul Studies 1, 81-89, İstanbul.
• Kaleli, İ. (2004). İstanbul’da Bulunan Bizans Sarnıçları. Dokuz Eylül Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, İzmir.
• Kentsel Strateji. https://kentselstrateji.com/proje/kalkinma-atolyesi/ Erişim Tarihi: 15.01.2024
• Konyalı, İ.H. (1964). Abideleri ve Kitabeleri ile Konya Tarihi. Yeni Kitap Basımevi, İstanbul.
• Kunduracı, O. (2007). Muğla Yatağan Çevresindeki Türk Devri Mimarisi ve El Sanatları. Muğla Valiliği, Muğla.
• Önge, Y. (1997). Türk Mimarisinde Selçuklu ve Osmanlı Dönemi Su Yapıları. Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara.
• Önge, Y. (1967). Antalya Çevresinde Türklerin Yaptığı Eski Su Sarnıçları. Arkitekt, S:35, İstanbul.
• Öter, N. (2008). Muğla Sarnıçları. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sanat Tarihi A.B.D. Türk Dünyası ve Ortaçağ Kültürleri Arkeolojisi Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Konya.
• Özyurt, O. (1988). Konya ve Çevresindeki Tarihi Su Sarnıçları. Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Konya.
• Muğla İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü. https://mugla.ktb.gov.tr/TR-157759/kanuni-yolu.html /Erişim Tarihi: 09.10.2020
• Uykucu, E. (1968). Muğla Tarihi (Coğrafyası ve Sosyal Yapısı). As Matbaası, İstanbul.
• Uysal,N. (2015). Muğla Bodrum İlçesi Yalı Beldesi’nde Yer Alan Kubbe Ve Tonoz Örtülü Sarnıçlar.
• Yücel, E. (1967). İstanbul’da Bizans Sarnıçları. Arkitekt, S:35, İstanbul