Kent İçi Deniz Yolu Toplu Taşımacılığının Entegrasyona Dayalı Olarak Geliştirilmesi: İstanbul - Bostancı Vapur İskelesi Çevresi Saha Çalışması

Yıl 2024, Cilt: 17 Sayı: 5, 1759 - 1785, 17.09.2024

Ceyhun İlsever , Kevser İsmet Üstündağ

https://doi.org/10.35674/kent.1491705

Öz

Kıyı kentlerine özgü olan deniz yolu toplu taşımacılığı birçok avantajı beraberinde getirmektedir. Bu ulaşım türünün desteklenmesi için kentsel hareketlilik ile entegrasyonunu geliştirme ihtiyacı duyulmaktadır. Bunun için literatürdeki önde gelen entegrasyon stratejilerinin temel ilkeleri ve modellemeleri incelenerek, deniz yolu odaklı toplu ulaşım (DOT) stratejisi önerilmiştir. DOT modelinde toplu taşıma ve aktif hareketliliğin bir arada geliştirilmesi hedeflendiği için entegrasyon stratejilerinin yanı sıra yürünebilirlik çalışmaları da araştırılmıştır. Diğer yandan, mevcut entegrasyon stratejileri ve yürünebilirlik çalışmalarında deniz yolu ulaşımının konu edildiğine rastlanmamıştır. Dolayısıyla, önerilen DOT stratejisi mevcut literatürü zenginleştirme potansiyeli de taşımaktadır. Literatürden faydalanarak, DOT’un saha seçim kriterleri ve analiz kriterleri belirlenmiştir. İstanbul İli Bostancı semti alan seçim kriterlerini karşıladığı için DOT strateji modelinin uygulama sahası olarak düşünülmüştür. Coğrafi avantajına rağmen İstanbul’un toplu ulaşım türel dağılımındaki payı %3 ile sınırlıdır. Bu sınırlılığın, saha seçim kriterlerini karşılasa da Bostancı için de söz konusu olduğu gözlemlenmiştir. Saha çalışması kapsamında öncelikle semtin mevcut nüfus yoğunluğu, arazi kullanım kararları, toplu ulaşım altyapısı ve ulaşım hatları araştırılmıştır. Ardından, belirlenen analiz kriterleri doğrultusunda kullanıcı anketi yapılmıştır. Öne çıkan kriterler için saha incelemesi sonucunda sorunlar tespit edilmiş ve somut çözüm önerileri getirilmiştir. Deniz yolu toplu taşımacılığının farklı bağlamlarda incelenmesinin konunun literatürdeki yerini zenginleştireceği düşüncesiyle, gelecekteki çalışmalara ilişkin önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Deniz Yolu Ulaşımı, Entegrasyon, Toplu Ulaşım Odaklı Gelişme, Aktarma Merkezleri, Kentsel Kıyı Mekanı

Etik Beyan

Bu çalışma, sorumlu yazar tarafından hazırlanmış olan "KENT İÇİ DENİZ YOLU TOPLU TAŞIMACILIĞININ ENTEGRASYONA DAYALI OLARAK GELİŞTİRİLMESİ: İSTANBUL - BOSTANCI VAPUR İSKELESİ ÇEVRESİ SAHA ÇALIŞMASI” başlıklı doktora tezinden üretildiği için, benzerlik raporunda bu kaynak hariç tutulmuştur.

Development of Sea Public Transportation Based On Integration: Istanbul – Bostanci Ferry Pier Field Study

Öz

Sea public transportation, which is specific to coastal cities, brings many advantages. In order to support this type of transportation, there is a need to improve its integration with urban mobility. For this purpose, a sea-oriented public transportation (SOT) strategy has been proposed by examining the basic principles and modeling of the leading integration strategies in the literature. Since the DOT model aims to develop public transportation and active mobility together, walkability studies have been researched as well as integration strategies. On the other hand, it has not been observed that maritime transportation is the subject of current integration strategies and walkability studies. Therefore, the proposed DOT strategy has the potential to enrich the existing literature. Using the literature, DOT's site selection criteria and analysis criteria were determined. Since the Bostancı district of Istanbul Province meets the area selection criteria, it was considered as the application area of the DOT strategy model. Despite its geographical advantage, Istanbul's share in public transportation type distribution is limited to 3%. It has been observed that this limitation also applies to Bostancı, even though it meets the site selection criteria. Within the scope of the field study, the current population density of the district, land use decisions, public transportation infrastructure and transportation lines were investigated. Then, a user survey was conducted in line with the determined analysis criteria. As a result of the field investigation for the prominent criteria, problems were identified and concrete solution suggestions were offered. With the idea that examining maritime public transportation in different contexts will enrich the place of the subject in the literature, suggestions have been made for future studies.

Anahtar Kelimeler

Sea Public Transportation, Integration, Transit Oriented Development, Transfer Hubs, Urban Coastal Space

Kaynakça

• Auckland Transport, (2014). Ferry development plan, Auckland Transport.
• Audirac, I. (1994), “An Evaluation of Neo-traditional Design's Social Prescription: Postmodern Placebo or Remedy for Suburban Malaise?”; Journal of Planning Education and Research; Vol 13; No 3.
• Benk, S. (2007). Urban transportation based negative exteriorities and prevention methods, Ph.D dissertation, Dept. Graduate Schools and Institutes,Department of Public Finance, Uludağ Universitesi, Bursa.
• Bruttomesso, R. (2001). Complexity on the urban waterfront. In R. Marshall (Ed.), Waterfronts in Post-Industrial Cities. New York: Taylor & Francis.
• Calthorpe, P. (1993). The Next American Metropolis: Ecology, Community, and the American Dream. Princeton Architectural Press.
• Capital Metropolitan Transportation, (2016). Transit-Oriented Development Guide A Resource Manual for Designing Good Urbanism (Erişim: https://www.capmetro.org/docs/default-source/plans-and-development-docs/transit-oriented-development-docs/tod_guide.pdf?sfvrsn=9a369b47_2).
• Carlton, I. (2007). “Histories of Transit-Oriented Development: Perspectives on the Development of the TOD Concept. Real Estate and Transit, Urban and Social Movements, Concept Protagonist”, Institute of Urban and Regional Development University of California, Berkeley.
• Carr, S., Francis, M., Rivlin, L., & Stone, A. (1992). Public Space. Cambridge: Nowy Jork.
• Çörek Öztaş, Ç. (2014). Kent İçi Ulaşım Uygulamalarında Toplu Taşım Odaklı Gelişim (Tod) Yaklaşımı. Esenler Şehir Düşünce Merkezi Geleceğin Şehri Sempozyumu, Esenler Belediyesi, İstanbul.
• Dragutescu, A. E. (2006). A Different Perspective of Planning: Transit – Oriented Development, Faculty of Engineering and Faculty of Architecture of the University of Porto, Portekiz.
• Eagle County First/Last Mile Strategy Study, (2019). Eagle County Eco Transit, Fehr and Peers.
• Galychyn, O. Üstündağ, K., (2017). Organic Urbanism: Human-oriented Design for Metropolises. Procedia Environmental Sciences 37, sf. 396-407.
• İBB, (2011). İstanbul Metropoliten Alanı Kentsel Ulaşım Ana Planı (İUAP), Mayıs.
• İBB, (2017). İstanbul Yıllık Ulaşım Raporu 2016. İstanbul.
• İBB, (2021). Deniz Ulaşımının Geliştirilmesi ve Entegrasyonu Stratejilerinin Belirlenmesi, Mevcut Bilgilerin Toplanması Raporu. İstanbul.
• İlsever, C. (2024). Kent İçi Deniz Yolu Toplu Taşımacılığının Geliştirilmesi İçin İskele Merkezli Entegrasyon Modeli Denemesi: İstanbul – Bostancı İskelesi Örneği, Doktora Tezi, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• İlsever, C., Cılız, A.B. (2024). Organik Ulaşım Yaklaşımı Çercevesinde İstanbul’da Deniz Yolu Toplu Taşımacılığının Geliştirilmesi. Aurum Sosyal Bilimler Dergisi, 9(1), 63-93.
• İstanbul Planlama Ajansı, (2024). İstanbul’da Sürdürülebilir Ulaşımın İnşası, İstanbul Büyükşehir Belediye iştiraki Kültür A.Ş. Yayını, Mart.
• Janic, M. (2006). Sustainable Transport in the European Union: A Review of the Past Research and Future Ideas. Transport Reviews: A Transnational Transdiciplinary Journal, Vol.21.
• Kılınçaslan, T. (2017). Kentsel Ulaşım. İstanbul: Ninova Yayınları.
• Kılıç, A., Akın, O., Koç, E. (2016). Kıyı Alanlarına Yönelik Yasal ve yönetsel çevçevenin planlama yansımaları: Yasalar, kurumlar ve parçalanmış kıyı mekanı, Yıldız Teknik Üniversitesi, Mimarlık Fakültesi Şehir ve Bölge Planlama Bölümü, İstanbul.
• Külekçi H., E. (2022). Sosyal Altyapı Alanlarına Erişimde CBS Tabanlı Yürünebilirlik Performansının Ölçülmesine Yönelik Bir Yöntem Önerisi, Doktora Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Litman, T. A. (2019). Transit Oriented Development Using Public Transit to Create More Accessible and Livable Neighborhoods, https://www.vtpi.org/tdm/tdm45.htm, Erişim Tarihi: 05.05.2024
• Litman, T. A. (2023). Economic Value of Walkability. Victoria: Victoria Transport Policy Institute, Washington.
• First Last Mile Strategic Plan, (2014). Los Angeles County Metropolitan Transportation Authority - Metro I Southern California Association of Governments-SCAGSounds.
• Multimodal Transfer Hubs Good Practice Guidelines, (2020). Agence française de développement.
• New York City Economic Development Corporation (NYCEDC), (2013). Citywide ferry study, final report. New York City Economic Development Corporation.
• Pinfieald, G. (1996). Beyond Sustainability Indicators, Local Environment. Vol.1, No.2.
• Schubert, D. (2012). Waterfront Revitalizations, From a Local to a Regional Perspective in London, Barcelona, Rotterdam and Hamburg. G. D. Jennefer Laidley, Quentin Stevens, Dirk Schubert (Ed.), Fixity and Flow. New York: Routledge.
• Seçmen, S. (2019). Kentsel Kıyı Alanlarının Mekansal Özelliklerine Yönelik Bir Model Önerisi: İstanbul Örneği. (Doktora tezi). İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Still, T. (2002), “Transit-Oriented Development: Reshaping America’s Metropolitan Landscape”; On Common Ground; Winter.
• Sustainable Mobility For All, (2017). Global Mobility Report Tracking Sector Performance.
• TDV Global Inc., (2005). Bedford/Halifax fast ferry cultivation study: Implementation costbenefit analysis based on projections spanning 2006—2016.
• Turak, E., Kutlu, K. (1974). İstanbul Ulaşım Kongresi 8-9-10 Mayıs Kentleşme Nazım Planları ve Ulaşım/İstanbul Kütle Ulaşımı Sorunu, İstanbul.
• URL-1 http://www.tod.org/ Erişim Tarihi: 25.09.2023.
• URL-2 https://istatistik.istanbul/
• URL-3 https://www.endeksa.com/tr/analiz/turkiye/istanbul/kadikoy/ bostanci/demografi Erişim Tarihi: 01.11.2023.
• Üstündağ, K., İ. (2012). “Organik Ulaşım”, Kentsel Planlama Ansiklopedik Sözlük, Derleyen: Melih Ersoy, sf: 351-352, İstanbul.
• Vega, J., Balcázar, R., Guerra, X., (2022). Transportation Oriented Development Method: literature, Congress on Sustainability, Energy and City 2022, IOP Conf. Series: Earth and Environmental Science, Sayı: 1141.