Kentsel Fiziksel Tabakalaşmada Mahallenin Ontolojik Diziliminin Kronolojik Analizi; Şükran Mahallesi-Konya

Yıl 2024, Cilt: 17 Sayı: 5, 1995 - 2015, 17.09.2024

Yavuz Arat , Süheyla Büyükşahin

https://doi.org/10.35674/kent.1497282

Öz

Bu çalışmanın amacı, Konya'nın kentsel belleğinde geçmişten günümüze mahalle kavramı ile şekillenen Şükran mahallesinin mekânsal yapısındaki değişimi anlamaktır. Bu bağlamda tarihsel katmanlaşma ile kentsel mekândaki katmanlaşma, mahallenin ontolojik yapısı ile birlikte ortaya çıkacak yapı ve yol ilişkisi, arazi bölünme biçimi ve durumunun yıllar içindeki evrimi detaylı olarak incelenecektir. Bu anlamda Konya'nın tarihi kent merkezinde yer alan ve ağırlıklı olarak konutların inşa edildiği mahallenin kentsel dönüşüm ile gelecekte tamamen değişmesi beklenen yapısının bağlantısı sorgulanacak ve dönüşümün sistematik yapısı araştırılacaktır. Sonuç olarak, kentsel fiziksel kademelenmenin devam ettiği kentsel mekânların dönüşümünün sorgulanması, kentsel belleğin gelecek nesillere aktarılması açısından önem taşımaktadır. Bu amaçlar doğrultusunda çalışma kapsamında tarihsel süreç içerisinde gerçekleşen kentsel fiziksel katmanlaşma içerisinde mahallenin ontolojik yapısı sorgulanacak, geçmişten günümüze plansız ve planlı dönemlerde kent içerisindeki oluşumu kent yöneticilerinin aldığı kararlar ve değişen yönetmelikler çerçevesinde detaylı bir şekilde araştırılacak ve kentsel belleğin geleceğe aktarılması noktasında bir belgeleme yapılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Tarihsel kronoloji, Konya, Kentsel tabakalaşma, Kentsel dönüşüm, Şükran Mahallesi

Chronological Analysis of The Ontological Sequence of The Neighborhood in Urban Physical Stratification; Şükran Neighborhood-Konya

Öz

The aim of this study is to understand the change in the spatial structure of Şükran district, which has been shaped by the concept of neighborhood from past to present in the urban memory of Konya. In this context, the stratification in the urban space with the historical stratification, the structure and road relationship that will be revealed together with the ontological structure of the neighborhood, and the evolution of the land subdivision form and situation over the years will be examined in detail. In this sense, the connection of the structure, which is expected to be completely changed in the future with the urban transformation of the neighborhood, which is located in the historical city center of Konya and where mainly dwellings are built, will be questioned and the systematic structure of the transformation will be investigated. As a result, questioning the transformation of urban spaces where the urban physical gradation continues is important in order to transfer urban memory to future generations. In line with these purposes, within the scope of the study, the ontological structure of the neighborhood will be questioned within the urban physical stratification that took place in the historical process, its formation in the city in unplanned and planned periods from the past to the present will be investigated in detail within the framework of the decisions taken by the city administrators and the changing regulations and a documentation will be done at the point of transferring the urban memory to the future.

Anahtar Kelimeler

Historical chronology, Konya, Urban stratification, Urban transformation, Şükran District

Kaynakça

• Akşit, A. (2014). Selçuklular devrinde kent iskânı ve mahalleler, Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü dergisi, 5 (1), pp.67-88.
• Anonymous. (1982). Konya. In: Yurt Ansiklopedisi, 7, İstanbul: Anadolu Yayıncılık, 5097- 5277.
• Anonymous. (2018). III. derece arkeolojik sit alanı Şükran Mahallesi riskli alan sınırı ve çevresi nazım imar ve uygulama imar planı açıklama raporu, Meram Belediyesi Arşivi.
• Anonymous. (2019). Konya ili, Meram ilçesi Şükran mahallesi kentsel dönüşüm çerçevesinde yapılan kazı ve sondaj çalışmaları bilimsel araştırma tespit ve sonuç raporu, Meram Belediyesi Arşivi.
• Arat, Y. and Uysal, M. (2019). Symbiotic relationship between university and the city: the case of Alaeddin Keykubat Campus of Selçuk University-Konya, Uluslararası İnsan Bilimleri dergisi, 16 (2), pp. 582-589.
• Arat, Y. (2018). Kaybedilmiş Bir Kültürel Miras: Saim Sakaoğlu Evi / Konya, Milli Folklor, 30 (118), pp.77-100.
• Aru, K. A. (1995). Türk Kenti. İstanbul: Yem Yayınları.
• Baykara, T. (1985). Türkiye Selçukluları Devrinde Konya. Ankara: Ongun Kardeşler Matbaası.
• Büyükşahin, S. and Aydın, D. (2020). Civil Architectural Memory in Konya Şükran District (20th Century), Journal of the Academic Studies of Turkish-Islamic Civilization, 15(29), pp. 111-135.
• Elshater, A. M. (2015). Urban design redux: Redefining a professional practice of specialization, Ain Shams Engineering Journal, 6(1), pp. 25-39, [online]. Available at: https://doi.org/10.1016/j.asej.2014.08.004 [15 February 2023].
• Erbek, O. B. (2019). “Kentsel dönüşüm sürecinde karşılaşılan sorunların aktörler perspektifinden değerlendirilmesi: Dönüşüm Meram projesi Şükran mahallesi örneği”, Unpublished master’s thesis, Konya Teknik University, Graduate Education Institute, Konya.
• Ergenç, Ö. (1995). XVI. Yüzyılda Ankara ve Konya. Ankara: Turan Kitabevi, Ankara Enstitüsü Vakfı Yayını.
• Karpuz, H. (1999). Osmanlı’da konut mimarisi Konya örneği, In: Tarihi, Kültürü ve Sanatlarıyla III. Eyüpsultan Sempozyumu, İstanbul, 390-401.
• Khaled, A. O. (2018). Heritage conservation management in Egypt: A review of the current and proposed situation to amend it, Ain Shams Engineering Journal, 9(4), pp. 2907-2916 [online]. Available at: https://doi.org/10.1016/j.asej.2018.10.002 [12 February 2023].
• Konyalı, İ. H. (1964). Abideleri ve kitabeleri ile Konya tarihi. Konya: Yeni Kitap Basımevi.
• Konyalı, İ. H. (2007). Konya tarihi. Konya: Memleket gazetesi yayınları, 248.
• Koyuncu A. (2011). “1980’den Sonra Kente Göç Edenlerin Tutunma Yolları: Konya Örneği”, Unpublished doctoral dissertation, Selçuk University, Institute of Social Sciences, Konya.
• Koyuncu, A. (2014). Kentin Yeni Misafirleri Suriyeliler. Konya: Çizgi Kitabevi.
• Madanipour, A. (1996). Design of urban space: An inquiry into a socio-spatial process.1st ed. John Wiley & Sons.
• Meram’da Türkiye’nin ikinci büyük tescilli binası taşınacak, Available at: https://www.ekonomim.com/sehirler/meramda-turkiyenin-ikinci-buyuk-tescilli-binasi-tasinacak-haberi-636939 (2023, February 15).
• Mumford, L. (2007). Tarih boyunca kent, kökenleri, geçirdiği dönüşümler ve geleceği. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Önder, M. (1971). Mevlâna Şehri Konya. Ankara.
• Özcan, K. (2011). Anadolu’da erken dönem Türk Kent morfolojisi Selçuklu Başkenti Konya, The Journal of International Social Research, 4 (19), pp. 231-244.
• Ragheb, A., Aly R. and Ahmed G. (2022). Toward sustainable urban development of historical cities: Case study of Fouh City, Egypt, Ain Shams Engineering Journal, 13(1), 101520 [online]. Available at: https://doi.org/10.1016/j.asej.2021.06.006 [10 February 2023].
• Rifaioğlu, M. N. (2006). Yapı Kitabelerinin Konya İlinin Selçuklu Dönemi Gelişiminde Kaynak Olarak Kullanılması, Megaron, 1, (2-3), 99-101.
• Sarıköse, B. (2011). Konya’nın sosyo-ekonomik yapısı H.1264/M. 1847-1848, Tarihin Peşinde Uluslararası Tarih ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6, pp. 55-84.
• Şükran Mahallesi kentsel dönüşüm kararı, T.C. Resmi Gazete (29302, 21 March 2015).
• Şükran kentsel dönüşüm projesinde 2. Etabın temeli atıldı, Available at: https://bbnhaber.com.tr/yerel/sukran-kentsel-donusum-projesinde-2-etabin-temeli-atildi-100120h (2023, February 15).
• Tanyeli, U. (1987). “Anadolu-Türk Kentinde Fiziksel Yapının Evrim Süreci 11-15. yy.”, Unpublished doctoral dissertation, İTÜ Architecture Faculty, İstanbul.
• Toru, F. (2019). “Tarihi Kent Merkezinde Koruyarak Canlandırma Amaçlı Kentsel Dönüşüm Çalışması: Konya-Meram Örneği”, Unpublished master’s thesis, Aksaray University Graduate School of Natural And Applied Sciences, Aksaray.
• Turan, O. (1971). Selçuklular Zamanında Türkiye Tarihi, İstanbul: Turan Neşriyat ve Matbaacılık.
• Uz, M. A. (2013). Konya semt ve mahalleleri. Konya: Konya BB. Yayını 1, pp. 75-121.
• Uz, M. A. (2016). Tarihi Konya Mahalleleri 12: Şükran. Konya: Kültür A.Ş.
• Yenice, M. S. (2011). “Tarihi Kent Merkezlerinde Sürdürülebilir Yenileme İçin Bir Model Önerisi, Konya Örneği”, Unpublished doctoral dissertation, Selcuk University Graduate School of Natural And Applied Sciences, Konya.
• Yenice, M. S. (2014). Konya Tarihi Kent Merkezi İçin Turizm Odaklı Yenileme Stratejileri, Artium, 2 (1), pp. 70-84.