Arama Kurtarma Çalışanlarının Bilgi Teknolojilerine Yönelik Tutumları ve Kullanımları

Yıl 2024, Cilt: 17 Sayı: 6, 2366 - 2379, 15.11.2024

Ayşe Tazegül Bekci , Saime Şahinöz

https://doi.org/10.35674/kent.1457874

Öz

Her yıl çok sayıda doğa olayı meydana gelmekte ve doğa kaynaklı olaylardan meydana gelen kayıpların önde gelen nedenlerinden biri bilgi ve teknoloji eksikliği olarak görülmektedir. Bununla birlikte teknolojideki değişimler ve bilgi birikimindeki hızlı artış, toplumda önemli değişiklikler meydana getirmiştir. Bu çalışma, Türkiye'nin Adana ilindeki AFAD ve İtfaiye çalışanlarının teknoloji tutumlarını ve bilgi teknolojileri kullanım düzeylerini araştırmayı amaçlamaktadır. Araştırma kesitsel bir tasarım kullanılarak gerçekleştirilmiş ve bu kuruluşlardaki hem yöneticilere hem de çalışanlara anket uygulanmıştır. Demografik bilgilerin yer aldığı bilgi formu, teknolojiye ilişkin tutumlara yönelik ölçek ve bilgi teknolojileri kullanım düzeyini ölçen bir ölçek olmak üzere üç ölçek kullanılmıştır. Toplanan veriler, açımlayıcı faktör analizi (AFA) ve doğrulayıcı faktör analizi (DFA) gibi çeşitli istatistiksel teknikler kullanılarak analiz edilmiştir. Sonuçlar, genel olarak, çalışanların müdahalelerinde ve işle ilgili diğer görevlerinde teknoloji kullanımına yönelik olumlu bir tutum sergilediklerini ortaya koymuştur. Bununla birlikte, çalışanların teknolojiye ilişkin tutum düzeylerinin reel kullanım düzeylerinden daha fazla olduğu anlaşılmıştır. Ayrıca, çalışmada sayısal harita uygulamaları ve coğrafi bilgi sistemi gibi en az kullanılan bazı teknolojiler tespit edilmiştir. Bu bulgular, kuruluşların çalışanları arasında teknolojinin benimsenmesini ve kullanımını artırmaları için değerli bilgiler sağlamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Kullanılan teknoloji, Teknolojiye yönelik tutum, Teknoloji kullanım düzeyi

Etik Beyan

Etik kurul kararı bulunmaktadır.

Attitudes and Uses of Search and Rescue Workers towards Information Technologies

Öz

A large number of natural events occur every year and one of the leading causes of losses from natural events is seen as lack of information and technology. However, changes in technology and rapid increase in knowledge have brought about significant changes in the society. A study was conducted to understand the technology attitudes and information technology usage levels of AFAD and Fire Brigade employees in Adana province, Turkey. The research used a cross-sectional design and administered a questionnaire to both managers and employees. The questionnaire comprised three scales: a demographic form, a technology attitude scale, and a scale measuring the level of information technology usage. The collected data were analysed using statistical techniques such as exploratory and confirmatory factor analysis. The results showed that employees generally had a positive attitude towards using technology in their work tasks. However, their actual usage was lower than their attitude levels. The study also identified specific technologies that were least used, such as digital map applications and geographic information systems. These findings can guide organisations in promoting the adoption and use of technology among their employees.

Anahtar Kelimeler

Technology used, Attitude towards technology, Level of technology use

Kaynakça

• Bingqing, L. U., Zhang, X., and Jin, W. E. N. (2020). Real world effectiveness of information and communication technologies in disaster relief: A systematic review. Iranian journal of public health, 49(10), 1813.
• Büyüköztürk, Ş. (2018). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Pegem Atıf İndeksi, 001-214.
• Cao, L., ve Zhou, G. (2008). Research on emergency response mechanisms for meteorological disasters. 2008 ISECS International Colloquium on Computing, Communication, Control, and Management, 1, 649-653.
• Ceren, A. (2023). Türkiye’de afet yönetimi ve afetlerde teknoloji kullanımının önemi. RS-Research Studies Anatolia Journal, 6(1), 78-106.
• Çınarer, G., Yurttakal, A. H., Ünal, S., ve Karaman, İ. (2016). Öğretmenlerin teknolojik araçlarla eğitime yönelik tutumlarının çeşitli değişkenlere göre incelenmesi Yozgat ili örneği. EEB 2016 Elektrik-Elektronik ve Bilgisayar Sempozyumu, 11-13.
• Çiçekdağı, H. İ., ve İraz, R. (2020). Bilgi teknolojileri kullanımının afet yönetim performansına etkisi: Afet yönetimi karar destek sistemi kullanıcı araştırması. Journal of International Social Research, 13(73).
• Dash, N. (1997). The use of geographic ınformation systems in disaster research. International Journal of Mass Emergencies & Disasters, 15(1), 135-146.
• Emmons, H. W. (1990). Firesafety science? The promise of a better future. Fire Technology, 26(1), 5-14.
• Erkal, T., ve Değerliyurt, M. (2009). Türkiye’de afet yönetimi. Doğu Coğrafya Dergisi, 14(22), 147-164.
• Genç, F. N. (2021). Afet yönetimi. Nobel Akademik Yayıncılık, İstanbul.
• Genç, N. (2012). Afet yönetimi ve iletişim teknolojileri. M. Z. Sobacı ve M. Yıldız (Ed.), E-Devlet: Kamu yönetimi ve teknoloji ilişkisinde güncel gelişmeler kitabı içinde (s. 353—380). İstanbul: Nobel Yayıncılık.
• Gulatee, Y., Yuan, Q., Gasco-Hernandez, M., Gil-Garcia, J. R., Sutherland-Mitzner, M., and Pardo, T. A. (2020). Technology adoption for emergency preparedness and response in rural areas: Identifying the main determinants. Proceedings of the 13th International Conference on Theory and Practice of Electronic Governance, 469-476.
• Gürbüztürk, O., Demir, O., Karadağ, M., ve Demir, M. (2015). Sınıf Öğretmenlerinin Bilgisayar ve İnternet Kullanımına İlişkin Öz-Yeterlik Algılarının Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi. Electronic Turkish Studies, 10(11).
• İstanbul Teknik Üniversitesi-İTÜ. (2023). Şubat 2023: 04.17 Mw 7, 8 Kahramanmaraş ve 13.24 Mw 7, 7 Kahramanmaraş depremleri: Ön inceleme raporu. İstanbul Teknik Üniversitesi.
• Kadıoğlu, M. (2022). Afet yönetimi: Beklenilmeyeni beklemek, en kötüsünü yönetmek. İstanbul: Marmara Belediyeler Birliği Kültür Yayınları.
• Karasakaloğlu, N., Saracaloğlu, A. S., ve Sanem, U. (2011). Türkçe öğretmenlerinin teknoloji tutumları ile bilgi teknolojilerini kullanma düzeylerinin incelenmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(2).
• Karasar, N. (2016). Bilimsel araştırma yöntemi,(31. Basım) Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Karatay, A. G. R., ve Torun, E. (2016). Bilgisayar Destekli Eğitime İlişkin Öğretmen Tutumlarının Belirlenmesi. The Journal of Academic Social Science, 4(28):388-402
• Landgren, J. (2005). Shared use of information technology in emergency response work: Results from a field experiment. Proceedings of the 2nd International ISCRAM Conference, 35-41.
• Leblebici, Ö. (2014). Afetlerde kamu yönetiminin rolü ve toplum temelli afet yönetimine doğru. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(2), 457-477.
• Lee, J., ve Rao, H. R. (2007). Understanding Socio-Technical Environments for Acceptance of Inter-Agency Anti/Counter-Terrorism Information Sharing Systems. 2007 40th Annual Hawaii International Conference on System Sciences (HICSS’07), 98-98.
• Macit, İ. (2018). Afetlerde Karar Destek Sistemi: Mobil Uygulama Örneği. International Journal of Social and Humanities Sciences Research (JSHSR), 5(25), 1909-1919.
• Marangoz, M., ve İzci, Ç. (2023). Doğal afetlerin ekonomik, sosyal ve çevresel etkilerinin 6 Şubat 2023 Kahramanmaraş merkezli depremler bağlamında girişimciler açısından değerlendirilmesi. Sosyal ve Beşeri Bilimler Araştırmaları Dergisi, 24(52), 1-30.
• Memiş, L., ve Babaoğlu, C. (2020). Afet yönetimi ve teknoloji. Farklı Boyutlarıyla Afet Yönetimi İçinde,(Yaman M., Çakır E., Ed.), Nobel, Ankara, 163-174.
• Öksüz, C., ve Karakoç, Ş. A. (2010). İlköğretim Okullarında Matematik Derslerinde Teknoloji Kullanım Düzeyini Belirleme Ölçeği Geçerlik Ve Güvenirlik Çalışması. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 9(32), 372-383.
• Sancakdar, O. (2016). Afet mevzuatı ve afet hukukuna giriş. İn Bütünleşik Afet Yönetimi , İzmir: İlkem Yayınları, 2016, pp.37-75.
• Saygıner, Ş. (2016). Öğretmen adaylarının bilgisayar yeterlilik düzeyleri ile teknolojiye yönelik algıları arasındaki ilişkinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13(34), ss.298-312.
• Şahin, A. U. (2021). Afet Yönetimini Küresel Düşünmek. TESAM Akademi Dergisi, 8(2), 237-262.
• Yaman, M., ve Çakır, E. (2018). Dijitalleşen dünyada akıllı afet ve acil durum uygulamaları. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 7(2), 1124-1138.
• Yaman, M., ve Çakır, E. (2023). Afet yönetiminin kavramsal çerçevesi. Afet yönetimi ve politikaları (1. Baskı, ss. 3–27). Bursa: Ekin Basım Yayın Dağıtım.
• Yavuz, S. (2005). Developing a technology attitude scale for pre-service chemistry teachers. Turkish Online Journal of Educational Technology-TOJET, 4(1), 17-25.
• Yetkin, O. (2024). Afet Yönetimi Bağlamında Büyükşehir Belediyelerinin Teşkilat Yapısı Üzerinden Bir İnceleme. Urban 21 Journal, 2(1), 24-41.
• Yılmaz, Ü. (2019). İnsani Yardım Lojistiği Faaliyetlerinde İnsansız Hava Araçlarının Kullanım Alanları. Türkiye Mesleki ve Sosyal Bilimler Dergisi, 2, 43-54.
• Yilmaz, M. (2016). İlkokul öğretmenlerinin eğitimde teknoloji kullanımına ilişkin bilgisayar yeterliliklerinin ve teknoloji tutumlarının değerlendirilmesi. Mersin Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Mersin, Türkiye.