Kent ve Çocuk Çalışmalarında Kullanılan Katılımcı Sosyal Araştırma Yöntemlerine Dair Bir Değerlendirme

Yıl 2024, Cilt: 17 Sayı: 6, 2425 - 2445, 15.11.2024

Tuba Karagöl Bezek , Nihan Özdemir Sönmez

https://doi.org/10.35674/kent.1534987

Öz

ÖZ
Üzerinde barındırdığı fiziksel yapıların ötesinde; kullanıcılarının ihtiyaçları, istekleri, kültürleri, alışkanlıkları ile yaşayan, sosyal bir canlı olan kente dair alınan tüm kararlarda, hazırlanan planlarda, uygulanan dönüşümlerde ya da etkilerin ölçülmesinde katılımın sağlanması büyük önem taşımaktadır. Karar vericiler ya da yetkililer tarafından, katılım gözetmeksizin hayata geçirilen müdahalelerin, nihai kullanıcılar ile uyum sağlayamadığı, sorunlara çözüm getirmekte yetersiz kaldığı, yapılan tespitlerin eksik olduğu görülmektedir. Özellikle, kırılgan ve dezavantajlı sosyal grupların başında yer alan ve yetişkinlere kıyasla içinde bulunduğu mekândan etkilenme eğilimi daha yüksek bir grup olan çocukların da sürece dahil edilmesi büyük önem taşımaktadır. Çocuk katılımı, çocukların kendilerini etkileyen karar alma süreçlerine, katılımın değişik aşamalarında, düzenli ve sürekli bir şekilde görüş bildirmesi ve katılması, olarak tanımlanabilir. Bu makale ile, kente dair sosyal araştırmalarda çocuk katılımında kullanılan yöntemler üzerine genel bir bilgilendirme yapılarak, araştırmacılar için özet bir yol haritası ortaya koymak amaçlanmıştır. Bu bağlamda, öncelikle kentsel araştırmalara çocukların katılımının önemi vurgulanmış, ardından bu çalışmalarda izlenen adımlar genellenmiş, çocuk katılımının aktif ya da pasif oluşuna göre bir sınıflama yapılmıştır. Bu sınıflandırma içinde kullanımı en yaygın olan katılımcı yöntemler; uygulanışları, sağladıkları avantajlar ve barındırdıkları dezavantajlar ile derlenmiş, bu yöntemlerin uygulanmasında dikkat edilmesi gerekli olan hususlara etik başlığı altında yer verilmiştir. Son olarak genel bir değerlendirme yapılarak tek bir yöntem yerine birden çok yöntemin bir arada kullanılmasının sağladığı avantajlar verilen örneklerle desteklenerek belirtilmiştir. Böylelikle çocuk katılımına yer verilecek kentsel araştırmalar için özetleyici bir yol haritası oluşturulması hedeflenmiştir.

Anahtar Kelimeler

kent ve çocuk, çocuk katılımı, sosyal araştırma yöntemleri, çocuklar ile sosyal araştırma, katılımcı yöntemler

An Evaluation of Participatory Social Research Methods Used in Urban and Child Studies

Öz

ABSTRACT
Beyond the physical structures it contains, the city, which is a social entity living with the needs, desires, cultures and habits of its users, requires significant importance in ensuring participation in all decisions made, plans prepared, transformations implemented or the measurement of effects. It is observed that interventions carried out by decision-makers or authorities without considering participation do not align with the final users, fall short of solving problems and are incomplete in their findings. Particularly, it is crucial to include children, who are among the vulnerable and disadvantaged social groups and have a higher tendency to be affected by their environment compared to adults, in the process. Child participation can be defined as children regularly and continuously expressing their views and engaging in the decision-making processes that affect them, at various stages of participation. This article aims to provide a general overview of the methods used in child participation in social research related to cities and to offer a summary roadmap for researchers. In this context, the importance of involving children in urban research is first emphasized, followed by a generalization of the steps taken in these studies and a classification based on whether child participation is active or passive. Within this classification, the most commonly used participatory methods are compiled along with their implementations, advantages and disadvantages, and issues that need to be considered in applying these methods are discussed under an ethical heading. Finally, a general evaluation is made, highlighting the advantages of using multiple methods together rather than relying on a single method, supported by examples. Thus, the goal is to create a summarizing roadmap for urban research that incorporates child participation.

Anahtar Kelimeler

city and children, Child Participation, Social Research Methods, Social Research with Children, Participatory Methods

Kaynakça

• Abma, T., Breed, M., Lips, S. ve Schrijver, J. (2022). Whose Voice is It Really? Ethics of Photo Voice with Children in Health Promotion. International Journal of Qualitative Methods, volume:21, pp. 1- 10.
• Adler, P. A. ve Adler, P. (1994). Observational Techniques. In Denzin N. K. ve Lincoln Y. S. (Eds.), Handbook of Qualitative Research (pp. 377–392). Thousand Oaks, CA: Sage.
• Akbaş, E. ve Erükçü Akbaş, G. (2019). Çocukluk Sosyolojisinin Özgün Sahası: Çocuklarla Nitel Araştırma. Çocuk ve Medeniyet, 2019/1, ss. 149-161.
• Alakuş, A. O. ve Mercin, L. (2009). Sanat Eğitimi ve Görsel Sanatlar Öğretimi. Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
• Alderson, P. ve Morrow, V. (2013). TheEthics of Reasearch with Children and Young People: A Practical Handbook. UK: University College London Institute of Education.
• Angrosino, M. ve Rosenberg J. (2013). Observations on Observation Continuities and Challenges. In Denzin N. K. ve Lincoln Y. S. (Eds.), Collecting and Interpreting Qualitative Materials. Thousand Oaks, CA: Sage.
• Aydın, N. (2018). Nitel Araştırma Yöntemleri: Etnoloji. Uluslararası Beşerî ve Sosyal Bilimler İnceleme Dergisi, Cilt:2, Sayı:2, ss. 60-71.
• Barraza, L. (1999). Children's Drawings About the Environment. Environmental Education Research, Vol. 5, No. 1, pp. 49-66.
• Boyden, J. ve Ennew, J. (1997). Children in Focus - A Manual for Participatory Research with Children. Stockholm: Radda Barnen.
• Brady, L. ve Graham, B. (2018). Social Research with Children and Young People. UK: Bristol University Press.
• Chambers, R. (2006). Participatory Mapping and Geographic Information Systems: Whose Map? Who is Empowered and Who Disempowered? Who Gains and Who Loses? The Electronic Journal on Information Systems in Developing Countries, 25, 2, pp.1-11.
• Clark, A. (2005). “Talking and Listening to Children”, Children’s Spaces, (ed.) Mark Dudek, Oxford: Architectural Press, pp.1-13.
• Corbett, J. (2009). Good Practices in Participatory Mapping. Okanagan: The University of British Columbia.
• Çakırer-Özservet, Y. ve Akıllı, H. (2015). Nevşehir'de Kentsel Dönüşüm Projesinden Etkilenen Çocuklar ve Yerelin Anlamını Çocuk Resimlerinden Çözmek. Kamu Yönetiminde Değişimin Yönü ve Etkileri, Kayfor 13. Bildiri Kitabı, ss. 2083-2104.
• Denzin, K. N. (1994). "Triangulation in Educational Research", in T. Husen, ve N. Postlethwaite, (Eds.). The International Encyclopaedia of Education ,pp. 6461-6466. Pergamon.
• Docherty, S. ve Sandelowski, M. (1999). Focus on Qualitative Methods: Interviewing Children. Research in Nursing & Health, 22(2), pp.177-185.
• Edwards, C., Gandini, L. ve Forman, G. (1998). The Hundred Languages of Children: The Reggio Emilia Approach Advanced Reflections. USA: Bloomsbury Publishing.
• Erdemli, I. (2017). Çocuklar için ve Çocuklarla Birlikte Yapılan Çalışmalarda Etik İlkeler. Ankara: Uluslararası Çocuk Merkezi.
• Erdoğan, E. ve, Uyan Semerci, P. (2021). Toplumsal Araştırma Yöntemleri İçin Bir Rehber: Gereklilikler, Sınırlılıklar ve İncelikler. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Habib, M. ve Agastya, N. (2021). Handbook for Children's Participation in Research in Indonesia - Endonezya'da Çocukların Araştırmaya Katılımı İçin El Kitabı, PUSKAPA - Center on Child Protection and Wellbeing at Universitas Indonesia.
• Hill, M. (2005). Ethical Considerations in Researching Children's Experiences. In Greene S. ve Hogan, D.(Eds.), Researching Children's Experience, (pp. 61-86). London: Sage Publications.
• İstanbul Boğaziçi Enstitüsü. (2022). Nitel Araştırma Yöntemleri. https://istanbulbogazicienstitu.com/nitel-arastirma-yontemleri-nelerdir
• Johnson, V., Hart, R. ve Colwell, J. (2014). Steps to Engaging Young Children in Research Volume 1: The Guide. United Kingdom: Education Research Centre, University of Brighton Funded by the Bernard van Leer Foundation.
• Joint Learning Initiative on Faith & Local Communities (2019). Transect Walk. https://jliflc.com/wp- content/uploads/2019/06/Transect-Walk.pdf
• Kirk, S. (2006). Methodological and Ethical Issues in Conducting Qualitative Research with Children and Young People: A Literature Review. International Journal of Nursing Studies, 44, pp. 1250 -1260.
• Kleine, D., Pearson, G. ve Poveda, S. (2016). Method Guide 8-Participatory Methods: Engaging Children’s Voices and Experiences in Research, United Kingdom: Royal Holloway University of London.
• Köseoğlu, S. A. (2023). Bir İletişim Aracı Olarak Çocuk Resmi ve Özellikleri, Stratejik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, cilt 7, Sayı 1, ss.137-145.
• Mahiri, I. (1998). Comparing Transect Walks with Experts and Local People. PLA Notes, Issue 31, pp.4–8.
• Medium, Severcan, Y. C. (2019). Kent Araştırmaları ve Çocuk Dostu Şehir Girişimlerinde Çocuk Katılımı, https://medium.com/beyond-istanbul/kent-ara%C5%9Ft%C4%B1rmalar%C4%B1-ve- %C3%A7ocuk-dostu-%C5%9Fehir-giri%C5%9Fimlerinde-%C3%A7ocuk- kat%C4%B1l%C4%B1m%C4%B1-5cc398b4748a
• Ngidi, N. D. ve Essack, Z. (2022). Mapping the Unsafe School Journey: Rural Primary School Children’s Perspectives on Dangerous Social Geographies in South Africa. International Journal of Educational Development, Volume 94, 102655.
• Northwood, L. K. (1975). The Impact of Urban Removal from a Child's Point of View. Western Michigan University The Journal of Sociology and Social Welfare. Volume:3, Issue:2, pp.224- 241.
• Powell, M. A., Fitzgerald, R., Taylor, N. ve Graham, A. (2012). International Literature Review: Ethical Issues in Undertaking Research with Children and Young People ( Literature Review for the Childwatch International Research Network). Lismore: Southern Cross University, Centre for Children and Young People / Dunedin: University of Otago, Centre for Research on Children and Families.
• Prior, J. ve Herwegen, J. V. (2020). Çocuklar Üzerinde Uygulamaya Dayalı Araştırma. Ankara: Nobel Yayınevi.
• Puttkamer, L.(2017a). Participatory Methods:Auto-Photography.
• https://parcitypatory.org/2017/11/13/autophotography
• Puttkamer, L.(2017b). Participatory Methods: TransectWalks.
• https://parcitypatory.org/2017/10/29/transect-walks/
• Sancar, F. (2005). Participatory Photography: Children’s Voices in Municipal Planning. Participatory Learning and Action, 52 August, pp: 27-36.
• Sancar, F. ve Severcan, Y. C. (2010). Chidren's Places: Rural-Urban Comparisons Using Participatory Photography in the Bodrum Peninsula, Turkey, Journal of Urban Design, 15:3, pp: 293-324.
• Şahin, B. E. ve Dostoğlu, N. (2014). Erken Çocukluk Döneminde Çocukların Araştırma Sürecine Katılımı. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi. Cilt:7, Sayı:35, ss: 609-620.
• Severcan, Y. C. (2015). Çocukların Gözünden Çocuk Dostu Yer Kavramı ve Yaşanılan Çevrelerin Değerlendirilmesi: İstanbul Örneği. İdeal Kent, Sayı 17, ss. 140-181.
• Siagian, C. ve Habib M. (2021). Handbook for Children's Participation in Research in Indonesia. Puskapa.
• Tan, P. (2019). Listening to Young Children: A Mosaic Approach - Research Perspectives from two Children And Dinosaurs, Simon Fraser University Educational Review. Vol. 12 No.2 2019, pp.64-78.
• Turner, B. S. (2020). Sosyoloji Sözlüğü. İstanbul: Pinhan Yayıncılık.
• Türnüklü, A. (2001). Eğitimbilim Alanında Aynı Araştırma Sorusunu Yanıtlamak İçin Farklı Araştırma Tekniklerinin Birlikte Kullanılması. Eğitim ve Bilim, Cilt.26, Sayı.120, ss: 8-13.
• Unicef Türkiye (1989). Çocuk Haklarına Dair Sözleşme. https://www.unicef.org/turkiye/%C3%A7ocuk-haklar%C4%B1na-dair- s%C3%B6zle%C5%9Fme
• United Diversity Coop. Mayoux, L. (2020). Qualitative Methods. https://library.uniteddiversity.coop/Measuring_Progress_and_Eco_Footprinting/QualMetho ds.pdf
• Uslu, F. ve Demir, E. (2023). Nitel Bir Veri Toplama Tekniği: Derinlemesine Görüşme. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 40(1), ss: 289-299.
• VSO -Voluntary Services Overseas (2004). Participatory Methods. Participatory Approaches: a Facilitator's Guide, London: VSO. https://www.participatorymethods.org/resource/participatory-approaches-facilitators-guide
• Yavuzer, H. (2017). Çocuk ve Resim. Çocuğu Tanımak ve Anlamak. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Yıldırım, İ. E. (2017). İstatistiksel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınevi.