Diyarbakır’ın Destinasyon Rekabetçiliğinin Turizm Paydaşları Tarafından Değerlendirilmesi

Yıl 2025, Cilt: 18 Sayı: 1, 428 - 445

Gülseren Özaltaş Serçek , Doğan Ataman , Cüneyt Ateş

https://doi.org/10.35674/kent.1443830

Öz

Destinasyonların daha büyük pazar payları elde etmesinde destinasyon rekabet gücü önemli bir unsurdur. Turizm yöneticileri ve uygulayıcıları, destinasyonun rekabet avantajlarını tespit etmeli ve bu tespitlerden yola çıkarak destinasyonun rekabetçi konumunu analiz etmelidir. Ülkelerin veya destinasyonların turizm sektöründen ne ölçüde yararlanabileceği ulusal ve uluslararası pazardaki rekabetçi konumuna bağlıdır. Bu bilgiler ışığında bu araştırmanın amacı, Diyarbakır’ın destinasyon rekabet gücünün turizm paydaşları tarafından değerlendirilmesi ve katılımcıların destinasyon rekabet gücü algılamaları arasında farklılık olup olmadığının belirlenmesidir. Bu araştırmanın önemi, destinasyon politika yapıcılarına rehberlik etmektir. Araştırmanın amacı doğrultusunda, Diyarbakır destinasyonunda yer alan turizm paydaşlarına yüz yüze anket yöntemiyle uygulanan 403 adet anket formu vasıtasıyla elde dilen verilere tanımlayıcı istatistikler ve farklılık analizleri uygulanmıştır. Yapılan analizler sonucunda, Diyarbakır’ın destinasyon rekabetçiliği konusunda genel olarak güçlü unsurlara sahip olduğu ve bu unsurlar içerisinde birinci derecede önemli unsurların doğal kaynaklara, ikinci derece önemli unsurların destek kaynaklara dayandığı saptanmıştır. Araştırmanın bir diğer sonucuna göre, destinasyon rekabetçiliği yapılarından doğal kaynaklar ile yapay kaynaklar, destek kaynaklar, destinasyon yönetimi, durumsal koşullar ve talep koşulları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık ortaya çıkmıştır.

Anahtar Kelimeler

Rekabetçilik, Destinasyon Rekabetçiliği, Turizm Destinasyonu, Turizm Paydaşları, Diyarbakır

Evaluation of Diyarbakır's Destination Competitiveness by Tourism Stakeholders

Öz

Destination competitiveness is an important factor for destinations to gain larger market shares. Tourism managers and practitioners should identify the competitive advantages of the destination and analyse the competitive position of the destination based on these findings. The extent to which countries or destinations can benefit from the tourism sector depends on their competitive position in the national and international market. In the light of this information, the aim of this research is to evaluate the destination competitiveness of Diyarbakır by tourism stakeholders and to determine whether there is a difference between the participants' perceptions of destination competitiveness. The importance of this research is to provide guidance to destination policy makers. In line with the purpose of the research, descriptive statistics and difference analyses were applied to the data obtained through 403 questionnaire forms applied to tourism stakeholders in Diyarbakır destination by face-to-face survey method. As a result of the analyses, it has been determined that Diyarbakır has generally strong elements in terms of destination competitiveness and that the first degree important elements within these elements are based on natural resources and the second degree important elements are based on support resources. According to another result of the research, a statistically significant difference has emerged between natural resources and artificial resources, support resources, destination management, situational conditions and demand conditions.

Anahtar Kelimeler

Competitiveness, Destination Competitiveness, Tourism Destination, Tourism Stakeholders, Diyarbakır

Kaynakça

• Akın, M. H., Karamustafa, K., & Öztürk, Y. (2021). Kapadokya bölgesinin destinasyon rekabetçiliğinin paydaşlar perspektifinden değerlendirilmesi. Türk Turizm Araştırmaları Dergisi, 5(1), 443-458.
• Akın, M. H., Öztürk, Y., & Karamustafa, K. (2020). Destinasyon rekabetçilik analizi: Kapadokya Bölgesi Örneği. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 31(2), 161-171.
• Akın, M. H., Öztürk, Y., & Karamustafa, K. (2022). A comparative perspective on destination competitiveness through visitors' and stakeholders' perceptions in the region of Cappadocia. Journal of Hospitality and Tourism Insights, 5(5), 966-986.
• Akkuş, G. (2018). Kamu ve özel sektör turizm paydaşlarının destinasyon yönetimine bakış açısı: Erzurum örneği. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 14(2), 557-573.
• Akkuş, G., & Böyükyılmaz, S. (2020). Temel kaynaklar ve çekicilikler yönünden Kastamonu ili rekabetçiliğinin konaklama sektörü paydaşları bakış açısından değerlendirilmesi. Business & Management Studies: An International Journal, 8(2), 1131-1166.
• Andrades, L., & Dimanche, F. (2017). Destination competitiveness and tourism development in Russia: Issues and challenges. Tourism Management, 62, 360-376.
• Andrades, L., and Dimanche, F. (2019). Destination competitiveness in Russia: tourism professionals’ skills and competences. International Journal of Contemporary Hospitality Management, 31 (2), 910-930.
• Andrades, L., Sánchez-Rivero, M., & Pulido-Fernández, J. I. (2014). Tourism destination competitiveness from a demand point of view: An empirical analysis for Andalusia. Tourism Analysis, 19(4), 425-440.
• Armenski, T., Dwyer, L. and Pavlukovîć, V., (2018). Destination competitiveness: public and private sector tourism management in Serbia. Journal of Travel Research, 57 (3) 384– 398.
• Armenski, T., Gomezelj, D. O., Djurdjev, B., Ćurčić, N., & Dragin, A. (2012). Tourism destination competitiveness-between two flags. Economic research-Ekonomska istraživanja, 25(2), 485-502.
• Armenski, T., Marković, V., Davidović, N., & Jovanović, T. (2011). Integrated model of destination competitiveness. Geographica Pannonica, 15(2), 58-69.
• Aylan, F. K., & Sezgin, M. (2021). Sorumlu turizmin destinasyon rekabetçiliği ve yerel halkın yaşam kalitesi ile ilişkisinin incelenmesi. Turizm Akademik Dergisi, 8(2), 207-227.
• Bahar, O., & Kozak, M. (2007). Advancing destination competitiveness research: Comparison between tourists and service providers. Journal of Travel & Tourism Marketing, 22(2), 61-71.
• Buhalis, D. (2000). Marketing the competitive destination of the future. Tourism Management, 21(1), 97e116.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2018). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. PegemA Yayınları, Ankara.
• Cohen, L., Manion, L., & Morrison, K. (2002). Research Methods In Education. Routledge. London.
• Coşkun, R., Altunışık, R., Bayraktaroğlu, S. ve Yıldırım, E. (2015). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri – SPSS Uygulamalı (Sekizinci Baskı). İstanbul: Sakarya Yayıncılık.
• Cronjé, D. F., & du Plessis, E. (2020). A review on tourism destination competitiveness. Journal of Hospitality and Tourism Management, 45, 256-265.
• Crouch, G. I. (2007). Modelling destination competitiveness: A survey and analysis of the impact of competitiveness attributes. Sustainable Tourism CRC.
• Crouch, G. I., & Ritchie, J. B. (1999). Tourism, competitiveness, and societal prosperity. Journal of Business Research, 44(3), 137-152.
• Değerliyurt, M., Recep, A. K. S. U., Aydoğmuş, M. Y., Kaya, M. F., & Türkmen, E. (2013). Diyarbakır kültür turizmine ilişkin coğrafya öğretmen adaylarının bakış açılarının belirlenmesi. Electronic Turkish Studies, 8(9), 1045-1057.
• d'Hauteserre, A. M. (2000). Lessons in managed destination competitiveness: The Case of Foxwoods Casino Resort. Tourism Management, 21(1), 23-32.
• Dwyer, L., & Kim, C. (2003). Destination competitiveness: determinants and indicators. Current Issues in Tourism, 6(5), 369-414.
• Ekin, Y. (2004). Turizm paydaşları perspektifinden turizm gelişimi ve destinasyon rekabetçiliği: Antalya örneği. Yüksek Lisans Tezi, Akdeniz Üniversitesi.
• Enright, M. J., & Newton, J. (2004). Tourism destination competitiveness: a quantitative approach. Tourism Management, 25(6), 777-788.
• Fernández, J. A. S., Azevedo, P. S., Martín, J. M. M., & Martín, J. A. R. (2020). Determinants of tourism destination competitiveness in the countries most visited by international tourists: Proposal of a synthetic index. Tourism Management Perspectives, 33, 100582.
• Fernando, I. N., & Long, W. (2012). New conceptual model on cluster competitiveness: A new paradigm for tourism?. International Journal of Business and Management, 7(9), 75.
• Goffi, G., Cucculelli, M., & Masiero, L. (2019). Fostering tourism destination competitiveness in developing countries: The role of sustainability. Journal Of Cleaner Production, 209, 101-115.
• Gomezelj, D. O., & Mihalič, T. (2008). Destination competitiveness—Applying different models, the case of Slovenia. Tourism Management, 29(2), 294-307.
• González-Rodríguez, M. R., Díaz-Fernández, M. C., & Pulido-Pavón, N. (2023). Tourist destination competitiveness: An international approach through the travel and tourism competitiveness index. Tourism Management Perspectives, 47, 101127.
• Hallmann, K., Müller, S., Feiler, S., Breuer, C., & Roth, R. (2012). Suppliers' perception of destination competitiveness in a winter sport resort. Tourism Review, 67(2), 13-21.
• Hallmann, K., Müller, S., & Feiler, S. (2014). Destination competitiveness of winter sport resorts in the Alps: how sport tourists perceive destinations? Current Issues in Tourism, 17(4), 327-349.
• Hassan, S. S. (2000). Determinants of market competitiveness in an environmentally sustainable tourism industry. Journal of Travel Research. 38, 239-245.
• Heath, E., (2002). Towards a model to enhance Africa's sustainable tourism competitiveness. Journal of Public Administration. 37(3.1), 327-353.
• Karaduman, E., & Yılmaz, İ. (2024). Turizm Paydaşları Perspektifinden Destinasyon Rekabetçiliği Analizi. Journal of Tourism Research Institute, 5(1), 55-73.
• Karasar, N. (2020). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Nobel Yayınevi, Ankara.
• Komppula, R. (2014). The role of individual entrepreneurs in the development of competitiveness for a rural tourism destination: A case study. Tourism Management, 40: 361-371.
• Kunan, J. A. (1998). An Introduction to Structural Equation Modelling for Language Assessment Research. Language Testing, 15 (3), 295-332.
• Mior Shariffuddin, N. S., Azinuddin, M., Hanafiah, M. H., & Wan Mohd Zain, W. M. A. (2023). A comprehensive review on tourism destination competitiveness (TDC) literature. Competitiveness Review: An International Business Journal, 33(4), 787-819.
• Milutinovic, V., Musanovic, J. ve Beric, D. (2022). Paydaşların rekabetçi turizm destinasyonuna ilişkin algıları: Sırbistan'dan ampirik kanıtlar. Turizm incelemesi, 77 (2), 413-426.
• Mulec, I. ve Wise, N. (2013). Indicating the competitiveness of Serbia’s vojvodina region as an emerging tourism destination. Tourism Management Perspectives, 8: 68–79.
• Novais, M. A., Ruhanen, L., & Arcodia, C. (2018). Destination competitiveness: A phenomenographic study. Tourism Management, 64, 324-334.
• Omerzel, D. G. (2006). Competitiveness of Slovenia as a tourist destination. Managing Global Transitions, 4 (2): 167- 189.
• Pansiri, J. (2014). Tourist Motives and Destination Competitiveness: A Gap Analysis Perspective. International Journal of Hospitality & Tourism Administration, 15: 217-247.
• Popesku, J., & Pavlović, D. (2013). Competitiveness of Serbia as a tourist destination: Analysis of selected key indicators. Marketing, 44(3), 199-210.
• Ritchie, J. B., & Crouch, G. I. (2003). The Competitive Destination: A Sustainable Tourism Destination. Cabi Publishing, London.
• Ritchie, J. R., & Crouch, G. I. (2010). A model of destination competitiveness/sustainability: Brazilian perspectives. Revista de Administração Pública, 44(5), 1049-1066.
• Ryu, E. (2011). Effects of Skewness and Kurtosis on Normal-Theory Based Maximum Likelihood Test Statistic in Multilevel Structural Equation Modeling. Behavior Research Methods, 43 (4), 1066-1074.
• United Nations World Tourism Organisation (2017). Tourism highlights. http://www.e-unwto.org/doi/pdf/10.18111/9789284419029 adresinden 9 Ekim 2023.
• Vujko, A., Petrovic, M. D., Dragosavac, M. ve Gajic, T. (2016). Differences and Similarities Among Rural Tourism in Slovenia and Serbia – Perceptions of the Local Tourism Workers. Economics of Agriculture, 4 (63): 1459-1469.
• Yüzbaşıoğlu, N., Çelik, P. ve Topsakal, Y. (2016). Antalya destinasyonunun turizm rekabetçiliğinin belirlenmesine yönelik ampirik bir çalışma. VIII. Lisansüstü Turizm Araştırmaları Kongresi (ss. 172-183). Türkiye: Nevşehir.
• Zhou, Y., Maumbe, K., Deng, J., & Selin, S. W. (2015). Resource-based destination competitiveness evaluation using a hybrid analytic hierarchy process (AHP): The case study of West Virginia. Tourism Management Perspectives, 15, 72-80.