KÜBİST - KONSTRÜKTİVİST ANLAYIŞ İLE GRAFİK ETKİLER BAĞLAMINDA NURULLAH BERK VE GEORGES BRAQUE’IN “İSKAMBİL KÂĞITLI NATÜRMORT” RESİMLERİNİN KARŞILAŞTIRMASI

Yıl 2020, , 110 - 119, 01.04.2020

Seyit Mehmet Buçukoğlu

https://doi.org/10.29228/kesit.43831

Öz

Türk resim sanatının Cumhuriyet Dönemi’nde birçok sanatçı Kübist-Konstrüktivist resim olarak nitelendirebileceğimiz üretimlerde bulunmuşlardır. Türk resmi içinde Nurullah Berk resimlerinin dayandığı temel kaynaklar da Kübizm ve Konstrüktivizm akımları içinde ele alınmalıdır. Sanatçının 1960’lı yıllardan sonra yaptığı resimlerde, ilk dönemlerinde gözlemlenen batılı etkilerin önüne geçen dekoratif öğelerin ve kendi kültüründen beslendiği yerel motiflerin kullanıldığı görülmektedir. Hat ve minyatür sanatının yansımasını içeren pek çok eseri, sanatçının özgün bir kimlik oluşturmasını sağlamıştır. Bu bağlamda Nurullah Berk ve Georges Braque resimlerinin karşılaştırmasında bakış açılarının farklı yönde oluşu, biçimlerin çoğaltılabilirliği, nesnelerin düzlemsel olarak ayrıştırılmaları ve geometrik olarak yorumlanmaları söz konusudur. Her iki sanatçının da kompozisyonlarında ele aldıkları nesnelerin çözümünde grafik etkilere başvurduğu, tekniklerin ve uygulama metodlarının sağladığı yenilikçi ve modern bakış açısını göz önünde bulundurduğu ve evrensel düşünce içinde yeni sanat anlayışına odaklandığı görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Anahtar Kelimeler: Nurullah Berk, Georges Braque, Kübizm, Sanat, Grafik.

A COMPARISON OF NURULLAH BERK AND GEORGES BRAQUE’S “STILL LIFE WITH PLAYING CARD” PAINTINGS IN CONTEXT OF CUBIST - CONSTRUCTIVIST UNDERSTANDING WITH GRAPHIC EFFECTS

Öz

In the Republican Period of Turkish painting, many artists have made productions that we can qualify as Cubist-Constructivist painting. The main sources on which the paintings of Nurullah Berk are based within the Turkish painting should be considered within the trends of Cubism and Constructivism. In the paintings that the artist made after the 1960s, it is seen that decorative elements and local motifs that were fed from his own culture were used, which prevented the western influences observed in the first period. Many of his works, including the reflection of calligraphy and miniature art, enabled the artist to create an original identity. In this context, the comparison of Nurullah Berk and Georges Braque paintings involves different viewpoints, the reproducibility of shapes, the separation of objects and their geometric interpretation. It is seen that both artists resort to graphic effects in the solution of the objects they consider in their compositions, consider the innovative and modern perspective provided by the techniques and application methods, and focus on the understanding of new art in universal thinking.

Anahtar Kelimeler

Keywords: Nurullah Berk, Georges Braque, Cubism, Art, Graphic.

Kaynakça

• Ergüven, M. (2007).‛Davetsiz İzleyici / Resim Üzerine Denemeler‛, Kültürel Çalışmalar: 14, Agora Kitaplığı, İstanbul.
• Erol, T. (1982). ‚Nurullah Berk Üstüne‛, Boyut, Sayı:12, Nisan 1982, Ankara.
• Erol, T. (1997). ‚Nurullah Berk Kronolojisi‛, Sanat Çevresi, Sayı:219, Ocak 1997.
• Karayağmurlar, B. (2001). ‚Nurullah Berk ve Kübizm‛, D.E.Ü. Buca Eğitim Fakültesi – İzmir.
• Lynton, N. (1982). ‚Modern sanatın Öyküsü‛, Çev: Cevat Çapan-Şadi Öziş, Remzi Kitabevi, İstanbul.
• Malevich, K. (2013), ‚Nesnesiz Dünya ‚Süprematizm Manifestosu‛, Çev: F. Cansu Tapan, Dedalus Kitap: 42 Kuram: 5 - Sanat Tarihi 2, İstanbul.
• Mc Colk, M. (2005). ‚Picasso İstanbul’da‛, İstanbul.
• Ölmez, E. (2017). ‚Türk Resim Sanatında Grafik Öğelerin İncelenmesi‛, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, T.C. Doğuş Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Plastik Sanatlar Anabi- lim Dalı, İstanbul.
• Özkan, Ö. (2012). ‚Çağdaş Türk Resminde Soyut ve Soyutlama Yaklaşımları Bağlamında Yapı Ve İçerik Sorunları‛, Yayınlanmamış Sanatta Yeterlik Tezi, T.C. Dokuz Eylül Üniversi- tesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Resim Anasanat Dalı, İzmir.
• Sözen, M. ve Tanyeli, U. (2011). ‚Sanat Kavram ve Terimleri Sözlüğü‛, Remzi Kitabevi, Ekim 2011, İstanbul.
• Şerbetçi, F. (2008). D Grubu Sanatçılarının Türk Resim Sanatının Gelişim Sürecine Kazandırdığı Farklı Bakış Açıları, Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Resim Bilimi Anasanat Dalı (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi) Edirne.
• Yarar, E. (1983). ‚D Grubu ve Türk Resmindeki Yeri‛, Boyut, Sayı 15, Eylül 1983, Ankara. İnternet Kaynakları
• URL 1: https://www.dersimiz.com/bilgibankasi/nurullah-berk-kimdir-hakkinda-bilgi-5373 (Eri- şim Tarihi: 02.06.2020).
• URL 2: https://core.ac.uk/download/pdf/129512526.pdf (Erişim Tarihi: 02.06.2020).
• URL 3: http://sanatokuma.blogspot.com/p/nurullah-berk.html (Erişim Tarihi: 28.05.2020).
• URL 4: https://core.ac.uk/download/pdf/129512526.pdf (Erişim Tarihi: 02.06.2020).
• URL 5: http://www.georgesbraque.org/still-life-with-playing-cards.jsp#prettyPhoto (Erişim Tarihi: 28.05.2020).
• URL 6: https://www.istanbulsanatevi.com/sanatcilar/soyadi-b/braque-georges/georges-braque- heykel-kaidesi-1435/ (Erişim Tarihi: 02.06.2020).