BİLİMSEL BİLGİNİN YENİDEN ÜRETİM SERÜVENİNDE, BİLGİ ERİŞİM SİSTEMLERİNİN ROLÜ

Yıl 2018, Sayı: 17, 354 - 373, 01.10.2018

Okan Koç

Öz

Bilgi erişim sistemleri dijital kültürün hayatın her alanında etkisini artırmasına paralel olarak ortaya çıkmıştır. Geleneksel kütüphanecilik hizmetleri ve bilgi arama davranışları üzerinde derin izler bırakmaktadırlar. Bilgi erişim sistemleri aynı zamanda, bilginin yeniden üretim aşamasında araştırmacıların rehberlik/ danışmanlık rolünü üstlenen yapılardır. Hız, fiyat ve kullanım kolaylığı gibi avantajları ile günümüz kütüphanelerinin ve araştırmacılarının vazgeçilmez bir parçasıdır. Tarihin her döneminde yeniden üretim macera bilgisinde hayati bir öneme sahip olan kütüphaneler, günümüzde bilgi erişim sistemleri ile aynı öneme sahip olup, araştırmaların destek sütununu oluşturmaktadır. Araştırmada bilimsel bilginin yeniden üretim sürecinde bilgi erişim sistemlerinin önemine değinilmiştir. Ayrıca, Bilgi erişim sistemlerinin ve teknolojilerinin akademik çalışmalardaki kullanımın etkisi üzerine yönelik bir değerlendirme gerçekleştirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Bilgi erişim sistemleri, Bilimsel bilgi, Bilgi üretimi

THE ROLE OF INFORMATION ACCESS SYSTEMS IN THE REPRODUCTION OF SCIENTIFIC KNOWLEDGE

Öz

Information access systems have emerged in parallel with the digital culture increasing its influence in all areas of life. It leaves a deep impression on traditional librarianship services and information search behavior. Information access systems are also those that undertake the researchers guidance / consulting role in the reproduction phase of information. It is an indispensable part of today's libraries and researchers due to its advantages such as speed, price and ease of use. Libraries, which have a vital prescription in the re-production adventure of knowledge in every period of history, maintain today the same importance as the information access systems in its own right, and constitute the support column of the researches. In the research, the importance of information access systems in the reproduction process of scientific information is mentioned. In addition, an evaluation has been carried out on the effect of use of information access systems and technologies in academic work.

Anahtar Kelimeler

Information access systems, scientific knowledge, information production

Kaynakça

• Alakoç, B. Z. (2005). Veri Tabanı Yönetim Sistemleri. Seçkin.
• Atasoy, F.(2007). Kültürler Üzerinde Bilişim Devriminin Etkileri. Modern Türklük Araştırma Dergisi, 4(2), 163-178. Web
• http://mtad.humanity.ankara.edu.tr/IV
• _Haziran/27_MTAD_4-2_FAtasoy_163-178.pdf 18 Aralık 2014 tarihinde erişildi.
• Barry, C. A. (1995). Critical İssues in Evaluating the İmpact of IT on Information Activity in Academic i Research: Devoloping a Qualitative Research Solution. LISR, 17:107-134. Web: http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/0740818895900179 04 Ocak 2015 tarihinde erişildi.
• Bayer, A. E., Jahoda,G. (1981). Effect of Online Bibliographic Searching on Scientist’İnformation Style. Online Review,5: 4, 323- 333. Web: http://www.emeraldinsight.com/doi/pdfplus/10.1108/eb024068 05 Ocak 2015 tarihinde erişildi.
• Bensghir, K. T. (1996). Bilgi Teknolojileri Ve Örgütsel Değişim. Türkiye ve Orta Doğu Amme Enstitüsü.
• Bhat, S. V. R. ve Kumar, B. T. S. (2008). Web citation behaviour in scholarly electronic journals in the field of library and information science. Webology, 5(2). Web: http://www.webology.org/2008/v5n2/a57.html 05 Ocak 2015 tarihinde erişildi.
• Bluma,J.B-I, Peritz, B.C. ve Wolman, Y. (2003). A Survey on the use of electronic databases and electronic journals accessed through the Israeli Universities. The Journal of Academic Librarianship 29 (6), 346 – 361.
• Bozkurt, V.(2000). Enformasyon Toplumu ve Türkiye, İstanbul, Sistem Yayıncılık.
• Case, D. (2002). Looking for Information: A Survey of Resarch on Information Seeking, Needs and Behaviour. Amsterdam: Academic Press.
• Casebeer, L., Bennett, N., Kristofco, R., Carillo, A., & Centor, R. (2002). Physician internet medi- cal information seeking and on-line continuing education use patterns. Journal of Con- tinuing Education in the Health Professions, 22(1), 33-42.
• Curtis, K. L., Weller, A. C. ve Hurd, J. M. (1993). Information – seeking behavior of
• health sciences faculty: a survey of health sciences faculty use of indexes and databases. Bulletin of Medical Libraries Association, 81 (4), 383 – 392. 5 Ocak 2015 tarihinde PubMed Cent- ral veri tabanından erişildi.
• Çoban, H. (1996). Bilgi Toplumuna Planlı Geçiş: Bilgi Toplumuna Geçmek İçin Stratejik Planla- ma ve Yönetim Bilgi Sistemi, Ankara: DPT Mart 1996. ftp://ftp.dpt.gov.tr/pub/ekutup96/cobanh/biltop*.zip/ 18 Aralık 2014 tarihinde erişildi.
• Çukadar, S., & Çelik, S. (2002). Araştırmacıların bilgiye erişimde kullandıkları araçlar: online kütüphane katalogları, veri tabanı arayüzleri ve arama motorları.
• Davis, P. M. ve Cohen, S. A. (2001). The effect of the Web on undergraduate citation behavior 1996–1999. Journal of the American Society for Information Science and Technology, 52(4), 309-314. Web
• http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/1532
• (2000)9999:9999%3C::AID-ASI1069%3E3.0.CO;2-P/pdf 05 Ocak 2015 tarihinde eri- şildi.
• De Groote, S. L. ve Dorsch, J. L. (2003). Measuring use patterns of online journals and databases. Journal of Medical Libraries Association, 91 (2), 231– 240. 3 Ocak 2015 tarihinde Pub- Med Central veri tabanından erişildi.
• Doğan, S. C. (2013). Tıp akademisyenlerinin elektronik veri tabanı ve elektronik dergi kullanım- ları: Hacettepe Üniversitesi örneği.
• http://bbytezarsivi.hacettepe.edu.tr/
• xmlui/handle/2062/255 adresinden erişildi.
• Hemminger, B. M., Lu, D., Vaughan, K. T. L., & Adams, S. J. (2007). Information seeking beha- vior of academic scientists. Journal of the American society for information science and technology, 58(14), 2205-2225.
• Jankowska, M. A. (2004). Identifying University Professors Information Needs in the Challen- ging Environment of Information and Communication Technologies. The Journal of Academic Librarianship, 30, 1: 51-66.
• Kayaoğlu, H.D. (2004). Bilimsel iletişim sürecinde basılı dergiden elektronik dergiye
• geçiş. B. K. Ataman ve M. Yalvaç (Yay. Haz.), Aysel Yontar Armağanı içinde (ss.37-65). İstanbul: Türk Kütüphaneciler Derneği İstanbul Şubesi.
• King, D. W., Tenopir, C., Montgomery, C. H. ve Aerni, S. E. (2003). Patterns of journal use by faculty at three diverse universities. D-Lib Magazine, 9(10). Web: http://www.dlib.org/dlib/october03/king/10king.html 25 Aralık 2014 tarihinde erişildi.
• Kurata, K, Matsubayashi, M, Mine, S. Muronushi, T, Ueda, S. (2007). Electronic
• journals and their unbundled functions in scholarly communication: Views and utilization by scientific, technological and medical researchers in Japan. Information Processing & Management, 43, 1402-1415. Kurulgan, M.(2006). Bilgi Toplumunun Kütüphaneler Üzerine Etkisi. Web: http://kaynak.unak.org.tr/bildiri/unak05/u05-19.pdf 19 Aralık 2014 tarihinde erişildi.
• Kushkowski, J. D. (2005). Web citation by graduate students: A comparison of print and electro- nic theses. Portal: Libraries and the Academy, 5(2), 259-276. http://muse.jhu.edu/journals/pla/summary/v005/5.2kushkowski.html 05 Ocak 2014 tari- hinde erişildi.
• Lynch, C. (2000). From Automation to Transformation. Educase Review, 1: 60-68.
• Smith, E. T. (2003). Changes in faculty reading behaviors: the impact of electronic journals on the University of Georgia. The Journal of Academic Librarianship,29(3), 162 – 168.
• Tamdoğan, O. G. (2009). Enformasyon zincirinde bilgi erişim sistemleri, bilgi erişim sürecinde kütüphane kurumu ve diğer bilgi merkezleri. Türk Kütüphaneciliği, 23(1), 151-168.
• Tamdoğan, O. G. (2009). Bilgi Üretiminde Yazın Ürünleri ve Kütüphaneler: Atıfların Tespiti ve Analizi Yoluyla Araştırma. Türk Kütüphaneciliği, 23(2), 254-277.
• Tanrıkulu, B. (2006). Akademisyen Mühendislerin Bilgi Arama Davranışlarına Bilgi Teknolojile- rinin Etkisi: Bilkent Üniversitesi Örneği. Hacettepe Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• Tenopir, C., King, D. W., Boyce, P., Grayyson, M ve Paulson, K. L. (2005). Relying on electronic journals: reading patterns of astronomers. Journal of The American Society for Informa- tion Science and Technology. 56 (8), 786 – 802.
• Tenopir, C. ve King,D. W. (2001). The use and value of scientific journals: past,present and futu- re. Serials 14(2), 113-120.
• Toffler, A. (2006). Gelecek Korkusu: Şok. İstanbul, Koridor Yayıncılık.
• Tonta, Y. (2002). Elektronik Yayıncılık ve Elektronik Bilgi Kaynakları. Erişim tarihi, 01.12. 2014. Tonta, Y. (2006). Kütüphaneler Sanal Güzergâhlara Mı Dönüşüyor?. Web: http://eprints.rclis.org/9430/1/tonta-istanbul-mayis-2006-bildiri.pdf 06 Ocak 2015 tari- hinde erişildi.
• Van Halm, J., & Owen, J. M. (1989). Innovation in the information chain.London: Routledge
• Varian, H. R., Farrell, J., & Shapiro, C. (2004). The economics of information technology: An introduction. Cambridge University Press.
• Yaylı, A. Öztürk, Y. ve Alabay, M. N. (2003). Türkiyedeki Akademisyenlerin İnterneti Kullanım Düzeylerini Belirlemeye Yönelik Bir Araştırma. Web: http://www.ttefdergi.gazi.edu.tr/makaleler/2003/Sayi2/259-277.pdf 07 Ocak 2015 tari- hinde erişildi.
• Yılmaz, A. (2002). Hacettepe Üniversitesi İhsan Doğramacı Çocuk Hastanesi’nde Çalışan He- kimlerin Hasta Kayıt Sistemi Hakkındaki Düşünceleri ve Elektronik Hasta Kayıt Siste- minden Beklentileri. Bilim Uzmanlığı Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Ens- titüsü Sağlık Kurumları Yönetimi, Ankara.